តើអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរចែកចេញជាប៉ុន្មានចលនា ? អ្វីខ្លះ ? ចូររាប់និងបង្ហាញពីលក្ខណៈសំគាល់នៃអក្សរសិល្ប៍ទាំងនោះផង ។

ចលនាអក្សរសិល្ប៍​ខ្មែរចែកចេញជា៤ចលនាគឺ ៖

ក. ចលនាពុទ្ធនិយម ៖ សំគាល់ដោយអត្ថន័យ អត្ថរូប អត្ថរស ។

+ ផ្នែកអត្ថន័យ

• តួអង្គ ៖ ពោធិសត្វ កន្សៃសារពេជ្ញ
• ទីកន្លែង ៖ ស្ថានសួគ៌ ស្ថានមនុស្ស ស្ថាននរក
• ពេលវេលា ៖ វែង (៥០០ជាតិ) ។

+ ផ្នែកអត្ថរូប

• ផ្តើមរឿង ៖ រំលឹកគុណព្រះរតនត្រ័យ
• ការប្រើពាក្យ ៖ ពាក្យបាលី ខ្មែរបុរាណ
• បញ្ចប់ ៖ សជាតិ = តួអង្គល្អ = ឋានសួគ៌ ឯតួអង្គអាក្រក់ទៅឋាននរក ។

+ ផ្នែកអត្ថរស

• វិសិដ្ឋរស
• កុសលរស
• កំសត់រស ។

ខ. ចលនាអក្សរសិល្ប៍ព្រាហ្មណ៍និយម ៖ សំគាល់ដោយអត្ថន័យ អត្ថរូប អត្ថរស ។

+ ផ្នែកអត្ថន័យ

• តួអង្គ ៖ ជាអាទិទេព តំនាងអោយសភាវៈល្អ
• ទីកន្លែង ៖ ទាក់ទងភពទាំងបី
• ពេលវេលា ៖ ពេលវែង (តកូនតចៅ)
• ទាក់ទងទៅនឹងសភាវៈល្អ និងអាក្រក់ (ដោះស្រាយដោយហិង្សា)​។

+ ផ្នែកអត្ថរូប

• ប្រើពាក្យសំស្រ្កឹត
• បញ្ចប់រឿងដោយអោយសភាវៈល្អទទួលជ័យជំនះ ។

+ ផ្នែកអត្ថរស

• អច្ឆរិយរស
• វិសេសរស
• វិររស ។

គ. ចលនាខេមរនិយម ៖ សំគាល់ដោយ ៖ អត្ថន័យ អត្ថរូប អត្ថរស ។

+ ផ្នែកអត្ថន័យ

• តួអង្គ ៖ ប្រុសស្រីជាមនុស្សសាមញ្ញធម្មតា
• ទីកន្លែង ៖ ទាក់ទងភូមិស្រុក ដែលមាននៅក្នុងប្រទេស
• ពេលវេលា ៖ មានវែង ខ្លីអាស្រ័យតាមជំនើររឿង
• ទាក់ទងទៅនឹងជីវភាពរបស់ប្រជាជនក្នុងសង្គម ។

+ ផ្នែកអត្ថរូប

• ផ្តើមរឿង ៖ ដោយសេរី
• ការប្រើពាក្យ ៖ ពាក្យសាមញ្ញធម្មតា
• បញ្ចប់រឿងផ្សេងគ្នាតាមសិល្ប៍វិធីរបស់អ្នកនិពន្ធ ។

+ ផ្នែកអត្ថរស

• តថរស
• សង្គមរស
• កុសលរស
• វីររស ។

ឃ. ចលនាបរទេសនិយម ៖

• ជារឿងបកប្រែ ៖ តែដំនើររឿង តួអង្គ ពេលវេលាទីកន្លែង នៅរក្សាតាមច្បាប់ដើម ។