សំនួរ
១. តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលបង្កឲ្យមានការបំពុលខ្យល់ ?
២. ចូររៀបរាប់ពីផលប៉ះពាល់ « នៃការបំពុលខ្យល់លើសុខភាពមនុស្ស « ។
៣. ចូររៀបរាប់ឈ្មោះសារធាតុបំពុលខ្យល់ឲ្យបាន ៥ ។
៤. ដើម្បីទប់ស្កាត់គ្រោះថ្នាក់មកលើសុខភាពមនុស្សលើពិភពលោក ក៏ដូចជាខ្លូនយើងផ្ទាល់តើយើងអាចធ្វើកិច្ចការអ្វីខ្លះ ដើម្បីកាត់បន្ថយកាបំពុលខ្យល់ ?
ចម្លើយ
១. កត្តាដែលធ្វើឲ្យមានការបំពុលខ្យល់មាន ៖
- ភាគល្អិត មានធូលីនិងអ័ព្ទ
- អាសូតអុកស៊ីតមាន អាសូតម៉ូណូអុកស៊ីត ( NO ) អាសូតឌីអុកស៊ីត ( NO2 ) ឌីអាសូតម៉ូណូអុកស៊ីត ( N2O )
- ស្ពាន់ធ័រឌីអុកស៊ីត ( SO2 )
- កាបូន ម៉ូណូអុកស៊ីត ( CO2 )
- កាបូនឌីអុកស៊ីត ឬឧស្ម័នកាបូនិច (CO2)
- អ៉ីដ្រូកាបួ វាផ្សំឡើងពី អ៊ីដ្រូសែននិងកាបូន
- អូសូនក្នុងមណ្ឌលអាកាសរចល់ ( O3 )
- ស្មូកផូតូគីមី វាកើតឡើងពីការបន្សំចូលគ្នានៃផ្សែកផលប៉ហពុលជាច្រើន មានប្រភពចេញពីទីក្រុងនានា ។
២. ផលប៉ះពាល់ដែលបណ្តាលមកពីការបំពុលខ្យល់មាន ៖
- ភាកល្អិត និងជម្ងឺភ្នែក
- អាសូតអុកស៊ីសែន បណ្តាលឲ្យមានជំងឺផ្លូវដង្ហើមនិងបង្អាក់ការលូតលាស់របស់រុក្ខជាតិ
- ស្ពាន់ធ័រឌីអុកស៊ីត ( SO2 ) បណ្តាលឲ្យមានជំងឺផ្លូវដង្ហើមបេះដូងរាំរ៉ៃ ជម្ងឺសួត និងរលាកទងសួត
- កាបូនម៉ូណូអុកស៊ីត ( CO ) បណ្តាលឲ្យឈឺក្បាល វិលមុខ ងុយដេក និងមានជំងឺបេះដូង
- អ៉ីដ្រូកាបួ វាអាចបំផ្លាញផ្លូវដង្ហើមនិងកើតមហារីក
- ស្មូកផូតូគីមី បណ្តាលឲ្យក្អក រួមផ្លូវដង្ហើម ក្រហាយប្រព័ន្ធដកដង្ហើម ផ្សាភ្នែក និងអាចបណ្តាលឲ្យកើតឡើងជំងឺមហារីកផងដែរ
- សំណ ធ្វើឲ្យមានការរាំងស្ទះដល់ការរីកចម្រើនលើផ្នែក ប្រាថ្នាសា្មរតីរបស់កុមា ។
៣. សារធាតុបំពុលចំនួន ៥គឺ ៖
- អាសូតអុកស៊ីត មានអាសូតម៉ូណូអុកស៊ីត ( NO )
- អាសូតឌីអុកស៊ីត ( NO2 ) ឌីអាសូតម៉ូណូអុកស៊ីត ( N2O )
- ស្ពាន់ធ័រឌីអុកស៊ីត ( SO2 )
- កាបូន ម៉ូណូអុកស៊ីត ( CO )
- កាបូនឌីអុកស៊ីតឬឧស្ម័នកាបូនិច ( CO2 ) អ៊ីដ្រូកាបួ វាផ្សំឡើងពី អ៊ីដ្រូសែននិងកាបូន ។
៤. ដើម្បីទប់ស្កាត់ គ្រោះថ្នាក់មកលើសុខភាពមនុស្សលើពីភពលោក និងរូបយើងផ្ទាល់យើងត្រូវមានវិធានការ ដូចខាងក្រោម ៖
- កាត់បន្ថយការ ប្រើប្រាស់ប្រេងសាំង មានជាតិសំណច្រើន ប្រេងកាតមានជាតិស្ពាន់ធ័រទាបនិងរថយន្តចាស់ៗទៅតាមដងផ្លូវសារធារណៈ លើកទឹកចិត្តដល់ប្រជាជនឲ្យមានការធ្វើដំណើរតាមថ្មើរជើង និងទោចក្រយានយន្ត ។
- ដាំដើមឈើឲ្យបានច្រើននៅតាមដងផ្លូវមមាញឹក ព្រោះវាអាចស្រូបធូលីនិងឧស្ម័នពុលផ្សេងៗ ដែលចេញពីរថយន្ត
- តំបន់ឧស្សាហកម្មនិងកន្លែងចាក់សំរាម ត្រូវនៅឆ្ងាយពីទីប្រជុំជនឬទីក្រុងហើយនៅក្រោមខ្យល់
- សង់ផ្លូវធំៗនិងអគារទាបៗជៀសវាងការប្រមូលផ្តុំនូវសារធាតុពុលមានកម្រិតខ្ពស់
- សង់បំពង់ផ្សែងចក្រដោលយប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាកាត់បន្ថយឧស្ម័ននិងផ្សែងពុលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ
- ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា ទំនើបក្នុងការត្រួតពិនិត្យឧស្ម័ន ពុលទាំងឡាយ
- អនុវត្តច្បាប់យកពន្ធលើការបញ្ចចេញឧស្ម័នពុលផ្សេង ពីសំណាក់រោងចក្រសហគ្រាស និងយាន្តយន្តចាស់ៗជាដើម ។
