សារប្រយោជន៍នៃការប្តូរពី រាជធានីអង្គរ មករាជធានីចតុមុខ

តើការជ្រើសរើសយកចតុមុខធ្វើជារាជធានីផ្តល់គុណសម្បត្តិឬគុណវិបត្តិអ្វីខ្លះ? ចូរពន្យល់?

ព្រះបាទ​ពញាយ៉ាត ទ្រង់​ប្ដូរ​រាជធានី​ពីទួលបាសាននៅឆ្នាំ​១៤៣៤  មក​តាំង​នៅ​ភ្នំ​ដូនពេញ​ចតុមុខវិញដោយមានគ្រោះទឹកជំនន់ខុសពីធម្មតា។ ព្រះបាទពញាយ៉ាត​តាំង​ប្រទាន​នាម​ព្រះ​នគរ​ថ្មី​នេះ ថា​ជា​ក្រុង​​”ចតុមុខ​មង្គល​ សកល​កម្ពុជា​ធិបតី​ សិរីធរបវរ ឥន្ទបត្តបុរីរដ្ឋរាជសីមា ​មហា​នគរ ” ។ ឯ​ទី​ប្រជុំ​ទន្លេ​ទាំង​៤ ដែល​ស្ថិត​នៅ​មុខ​រាជធានី​នេះ ក៏​ទ្រង់​បាន​ប្រសិទ្ធិនាម​ថ្មី​ថា ទន្លេ​ចតុមុខ​ពី​ពេល​នោះ​មក​ដែរ។

• មើលផែនទីភូមិសាស្ត្រក្រុងចតុមុខមង្គល: ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ត្រាស់​បង្គាប់​អោយ​សម្ដេច​ចៅពញាកែ និង​ឧកញ៉ា​ហោរាធិបតី​ខៀវ ទៅ​ពិនិត្យ​ទី​ស្ថាន​ជិតៗ​ភ្នំ​ដូនពេញ (ជា​ភ្នំ​ដែល​គេ​និទាន​តៗ​គ្នា​ថា មាន​ដូនជី​ម្នាក់​ឈ្មោះ​ដូនពេញ បាន​នាំ​ញាតិ​មិត្ត និង​ពុទ្ធសាសនិក​ទាំងអស់ កសាង​ឡើង​ដើម្បី​តម្កល់​ព្រះពុទ្ធ​រូប​បួន​ព្រះអង្គ និង​បដិមា​ថ្ម ដែល​គាត់​រើស​បាន​នៅ​នឹង​គល់​ដើម​គគីរ​អណ្ដែត​ទឹក​ទៅ​ទើរ​ត្រង់​កំពង់​ទឹក​របស់គាត់)។ លុះ​ពិនិត្យ​សព្វ​គ្រប់​ហើយ ហើយ​យល់​ថា តំបន់​ដែល​ស្ថិត​នៅ​ទិស​អាគ្នេយ៍​ភ្នំ​ដូនពេញ​នេះ មាន​ជ័យ​ភូមិ​ល្អ ក៏​នាំ​គ្នា​សម្រេច​ថា​ត្រូវ​ជ្រើស​រើស​យក​ទីនេះ សម្រាប់​ស្ថាបនា​រាជធានី​ថ្មី។
• មានប្រជារាស្ត្រកុះករ ដីមានជីជាតិសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម សម្បូរត្រីសាច់ មានផ្លូវគមនាគមន៍ល្អ: ទ្រង់​ត្រាស់​បញ្ជា​អោយ​ឧកញ៉ា​វង្សាអនុជិតផ្លុង ចៅហ្វាយ​ខេត្ត​ស្រុក​បាទីអោយ​ជីក​ព្រែក​ទម្លាយ​ពី​បឹង​ពោងពាយ ភ្ជាប់​មក​ទន្លេ ដើម្បី​យក​ទឹក​ប្រើប្រាស់។ ព្រែក​នេះ​ក៏​ជាប់​ឈ្មោះ​ជា​ព្រែក​ពាមផ្លុង រៀង​មក។
• មានផ្លូវពាណិជ្ជកម្មទាំងក្នុងស្រុកនិងបរទេស មានទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រើប្រាស់: ពេល​នោះ​មាន​គ្រោះ​រាំង​ស្ងួត​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​បំផុត​ផងគឺ​ទឹក​ស្ទឹង​អង្គរ ត្រូវ​ចុះ​ជាង​ពីរ​ម៉ែត្រ​កន្លះ បារាយណ៍ អាង​ទឹក​ធំៗ ប្រឡាយ​ទឹក ត្រូវ​ស្ងួត​ហួតហែង ខ្វះ​ទឹក​ធ្វើ​ស្រែ​ចម្ការ​ច្បារ​ដំណាំ​បង្កបង្កើត​ផល​កសិកម្ម បណ្ដាល​អោយ​ពិបាក​រក​ស្បៀង​អាហារ​សម្រាប់​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​រាស្ត្រ​ប្រជា ព្រះរាជ​បរិពារ​នៃ​រាជវាំង ព្រម​ទាំង​ចិញ្ចឹម​ទ័ព​ផង ព្រះបាទ​ពញាយ៉ាត ក៏​ទ្រង់​ពិភាក្សា​នឹង​សម្ដេច​ព្រះ​សុគន្ធា រាជគ្រូ​បុរោហិត ព្រះរាជវង្សានុវង្ស អង្គ​អគ្គមហាសេនាបតី មន្ត្រី​តូច​ធំ​ខ្ញុំ​រាជការ ហើយ​បាន​មតិ​យល់​ព្រម​ទាំងអស់​គ្នា ថា​ត្រូវ​លើក​រាជធានី​ចេញ​ពី​តំបន់​អង្គរ។
• មានបឹងបួរទន្លេព័ទ្ធេជុំវិញការពារពីខ្មាំងសត្រូវ និងនៅឆ្ងាយពីចោរសៀម: ដើម្បី​ជា​កិច្ច​ការពារ​រាជធានី​នេះ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ព្រះរាជ​បញ្ជា​អោយ​ជីក​គូ​ទឹក និង​លើក​ដី​ជា​កំពែង តាំង​ជា​សើន ជា​បន្ទាយ ជុំវិញ​រាជធានី។