អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការឆ្លុះបញ្ចាំង និងកសាងសង្គមជាតិខ្មែរតាំងពីបុរាណរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ វាមិនត្រឹមតែជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងពីជីវិតពិតប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាឧបករណ៍ដ៏មានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការអប់រំ បណ្ដុះគំនិត និងថែរក្សាវប្បធម៌ជាតិទៀតផង។
តួនាទីសំខាន់ៗរបស់អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ
អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរមានតួនាទីជាច្រើនដូចជា៖
១. ឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពសង្គម
អក្សរសិល្ប៍ជាកញ្ចក់ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពសង្គមនាពេលនោះ ទាំងផ្នែកនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ ប្រពៃណី ជំនឿ និងរបៀបរស់នៅរបស់មនុស្ស។ អ្នកនិពន្ធប្រើប្រាស់ស្នាដៃរបស់ពួកគេដើម្បីបង្ហាញពីបញ្ហាសង្គម ការតស៊ូ និងមហិច្ឆតារបស់មនុស្ស។
* ឧទាហរណ៍: រឿងទុំទាវ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីទំនាស់រវាងស្នេហាពិត និងទំនៀមទម្លាប់ការបំពានសិទ្ធិមនុស្សក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រករក្នុងសង្គមខ្មែរបុរាណ។ រឿងនេះបានបង្ហាញពីអំណាចរបស់មាតាបិតា និងការបូជាជីវិតដើម្បីស្នេហា។
២. ផ្ដល់ការអប់រំ និងទូន្មាន
ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ភាគច្រើនបង្កប់នូវគំនិតអប់រំ និងទូន្មានប្រៀនប្រដៅដល់អ្នកអាន។ វាបង្រៀនអំពីសីលធម៌ គុណធម៌ សុជីវធម៌ ការចេះគិតពិចារណា និងការយល់ដឹងពីផលវិបាកនៃការប្រព្រឹត្តអំពើអាក្រក់។
ឧទាហរណ៍: រឿងធនញ្ជ័យ បង្ហាញពីប្រាជ្ញាវៃឆ្លាត និងល្បិចកលរបស់មនុស្សក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រឿងនេះក៏បង្កប់នូវការអប់រំអំពីដែនកំណត់នៃប្រាជ្ញា និងផលវិបាកនៃការប្រើប្រាស់ប្រាជ្ញាក្នុងផ្លូវអាក្រក់។ រឿង កុលាបប៉ៃលិន របស់លោក ញ៉ុក ថែម ក៏បានអប់រំពីសារៈសំខាន់នៃការខិតខំប្រឹងប្រែង ភាពស្មោះត្រង់ និងការតស៊ូក្នុងជីវិត។
៣. រក្សា និងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ ប្រពៃណី
អក្សរសិល្ប៍គឺជាភ្នាក់ងារដ៏សំខាន់ក្នុងការរក្សាទុកនូវតម្លៃវប្បធម៌ ប្រពៃណី ជំនឿ សាសនា ទំនៀមទម្លាប់ និងចំណេះដឹងពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត។ វាជួយឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយយល់ដឹងពីឫសគល់របស់ខ្លួន។
ឧទាហរណ៍: រាមកេរ្តិ៍ខ្មែរ គឺជាអក្សរសិល្ប៍ដែលផ្សារភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយវប្បធម៌ ជំនឿព្រាហ្មណ៍សាសនា និងពុទ្ធសាសនានៅកម្ពុជា។ វាបង្ហាញពីតួអង្គ ទេវកថា ប្រពៃណី និងសិល្បៈនៃការនិទានរឿងដែលបានបន្សល់ទុកជាច្រើនសតវត្សរ៍។ កំណាព្យ បទចម្រៀងបុរាណ និងរឿងព្រេងនានា ក៏សុទ្ធតែជាផ្នែកមួយដែលបង្ហាញពីរបៀបរស់នៅ និងទស្សនៈរបស់ខ្មែរ។
៤. បណ្ដុះស្មារតីស្នេហាជាតិ និងមនសិកាជាតិ
ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ជាច្រើនបានលើកតម្កើងវីរភាព បណ្ដុះស្មារតីស្នេហាជាតិ ការពារទឹកដី និងលើកកម្ពស់មនសិការជាតិ។
ឧទាហរណ៍: រឿងតេជោយ៉ត គឺជាស្នាដៃមួយដែលបង្ហាញពីវីរភាព ការលះបង់ និងស្មារតីតស៊ូដើម្បីការពារជាតិមាតុភូមិ។ រឿងនេះជួយបណ្ដុះគំនិតឲ្យប្រជាជនខ្មែរចេះស្រឡាញ់ ថែរក្សា និងការពារមរតកដូនតា។
៥. ផ្ដល់សោភ័ណភាព និងការកម្សាន្ត
អក្សរសិល្ប៍មិនត្រឹមតែមានន័យអប់រំប៉ុណ្ណោះទេ វាក៏ផ្ដល់នូវសោភ័ណភាពភាសា ភាពប៉ិនប្រសប់ក្នុងការប្រើពាក្យពេចន៍ និងការកម្សាន្តអារម្មណ៍ដល់អ្នកអានផងដែរ។ ការអានអក្សរសិល្ប៍ជួយពង្រីកគំនិត និងពង្រឹងការស្រមើស្រមៃ។
ឧទាហរណ៍: ច្បាប់ស្រី ច្បាប់ប្រុស គឺជាកំណាព្យអប់រំដែលប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរយ៉ាងពិរោះរណ្ដំ និងងាយស្រួលយល់ ដើម្បីបង្ហាញពីគន្លងជីវិតល្អ។ ក្រៅពីអប់រំ វាមានភាពប៉ិនប្រសប់ក្នុងការរៀបពាក្យកាព្យឲ្យមានទម្រង់ល្អ ដែលផ្ដល់នូវសោភ័ណភាពផ្នែកអក្សរសិល្ប៍។
សរុបមក អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបានរបស់ជាតិ។ វាជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងក្នុងការកសាង អភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍសង្គមខ្មែរឱ្យមានភាពរុងរឿងចម្រើនមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
