សិក្សាអត្ថបទរឿងទុំទាវ

១.តើអត្ថបទដកស្រង់ខាងលើនេះស្ថិតនៅក្នុងចលនា អក្សរសិល្ប៍បែបណាមួយ? ចូរអ្នករកអំណៈអំណាងមកបញ្ជក់ឱ្យបានច្បាស់លាស់។

២.តាមរយៈអត្ថបទដកស្រង់នេះ តើករីបានប្រើវិធីតែងសំខាន់ៗអ្វីខ្លះ? ចូរបង្ហាញវិធីនោះឱ្យបាន ៥ យ៉ាងតិត ដោយរកឧទាហរណ៍ពីក្នុងអត្ថបទមកបញ្ជាក់ផង។

៣.ចូរអ្នកបង្ហាញពីលក្ខណៈអក្សសិល្ប៍តាមរយៈអត្ថបទដកស្រង់នេះ។

៤.តើក្នុងសម័យកាលនោះ ជនជាតិខ្មែរបានទទួលឥទ្ធិពលពីសាសនាណាខ្លះ? ចូរអ្នកធ្វើការបញ្ជាក់តាមរយៈអត្ថបទនេះ។

៥.ចូរអ្នកធ្វើការឆ្លុះបញ្ជាំងពីតថភាពសង្គមខ្មែរ នាសម័យនោះ។

៦.ដោយផ្អែកលើវគ្គ “ លិនថោងករវិករំលឹករក សម្តិលីហៅយកមណីចិន្តា លូកយកប្រទាលឆាន់ នឹងស្លា សូត្រសាគ្រប់សព្វចប់ជាម្តង ” ចូរអនុវត្តលំហាត់ខាងក្រោមៈ

ក.ដោយសិក្សាពាក្យ ១ព្យាង្គ រកទំនាញសូរ គ្មានទំនាញសូរ ព្រមទាំងពីមូលហេតុឱ្យបានច្បាស់លាស់។

ខ.ដោយសិក្សាពាក្យ ១ព្យាង្គ រកបញ្ចែក អ-អ៊ ឬសូរស្រះ “អ” សូរស្រះ “អ៊” និងសូរស្រះពួក “អ-អ៊” (ក្នុងសូរស្រះនីមួយៗសិក្សាតែ១ពាក្យ)។

គ.ដោយសិក្សាពាក្យ ១ព្យាង្គ រកព្យាង្គចូនក្នុងវគ្គ ជាព្យាង្គ (បិទខ្លី-វែង ឬបើកខ្លី-វែង) ហើយសរសេរជាសូវិទ្យាអន្តរជាតិ API ដោយប្រាប់ពីទម្រង់នឹងសទ្ទ។

ចម្លើយ

១.អត្ថបទដកស្រង់ខាងលើនេះស្ថិតនៅក្នុងចលនាអក្សសិល្ប៍ ខេមរនិយម។ ព្រោះនៅក្នុងអត្ថបទកំណាព្យ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីសេចក្តីស្នេហា ដែលទាវមានចំពោះទុំគឺ ជាស្នេហាកាំរន្ទះ ឃើញភ្លាមស្រលាញ់ភ្លែត ស្នេហានេះតែងកើតមានចំពោះបុរសស្ត្រីដែលជាសត្វលោកដែលពោពេញដោយកិលេសតណ្ហា។

២.តាមរយៈអត្ថបទដកស្រងនេះ ករីបានប្រើវិធីតែងនិពន្ធសំខាន់ៗដូចតទៅៈ

• ពណ៌នាវិធីៈ ករីរៀបរាប់ “ ដល់ផ្ទះម្តាយទាវចុះមកឆាប់ ដល់ដីឱនក្រោបប្រណម្យនៅថាទានលោកម្ចាស់និមន្តត្រូវ...”។
• សំវាទវិធីៈ តួអង្គសន្ទនាគ្នាៈ ទាវរៀបផ្គងស្រេចចាប់កាន់ដើរ ដល់មកជិតស្មើនឹងនោស្រី ថាហកនោបងចូរប្រណី ប្រគេនបារីស្លាផាហ៊ុម។
• វចនវិធីៈ អ្នកនិពន្ធប្រើពាក្យពេចន៍ចម្រុះគ្នា

+ ប្រើពាក្យសាមញ្ញៈ ខ្ញុំ, កុំ, បង, ប្អូន,​សម្លឹង...

+ ពាក្យកម្ចីសៀមៈ សាវ ផាហ៊ុម

+ ពាក្យកម្ចីបាលី សំស្រ្កឹតៈ ព្រាហ្មណាចារ្យ សត្យា មន្ត សព្វ..។

+ ពាក្យសង្ឃសព្ទៈ ឆាន់, និមន្ត, ស្រង់

• រចនាវិធីៈ ករីតែងជាបទពាក្យ៧ យ៉ាងពីរោះរណ្តំណែងណង។
• និទានវិធីៈ អ្នកនិពន្ធប្រើវិធីនិទានបែបបុរសទី៣។
• ឯកវាទវិធីៈ តួអង្គនឹងគិតម្នាក់ឯង “ នេនយល់ដូច្នោះ ក្នុងពោះព្រួយ កាន់កូចកើតទុក្ខថ ចុកឱរា ឱរូបហ្នឹងហើយទាវពុំងា មិនងាកបំពារបំពេរន”។

៣.លក្ខណៈអក្សរសិល្ប៍តាមរយៈអត្ថបទដកស្រង់នេះគឺៈ ខ្មែរយើងមានជំនឿនៅលើមន្តគាថា ការសូត្រផ្លុំជាដើម គឺមានន័យថាមានជឿទៅលើជំនឿអរូបិយ ដែលជាកម្លាំងក្រៅខ្លួន។ ម៉្យាងទៀតខ្មែរតែងតែ គោរពប្រតិបត្តិព្រះសង្ឃដែលជាអ្នកកាន់ធម៌អាថ៌ មានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ។

៤.ក្នុងសម័យកាលនោះ ជនជាតិខ្មែរបានទទួលឥទ្ធិពលពីសាសនា ព្រះពុទ្ធ និងសាសនាព្រាហ្មណ៍។

អំណៈអំណាងៈ

• ឥទ្ធិពលព្រះពុទ្ធសាសនាៈ នេនទុំ ជាព្រះសង្ឃក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលចេះសូត្រ និងចេះទេសនាមមហាវេស្សនត្រជាតកក្នុងគម្ពីរ ពុទ្ធសាសនាយ៉ាងពិរោះ។
• ឥទ្ធិពលព្រាហ្មណ៍សាសនាៈ នេនទុំចេះមន្តស្នេហ៍ អាគមគាថា សារិកាលិនថោង ដែលស្ថិតនៅក្នុងគម្ពីរនៃព្រាហ្មណ៍សាសនា “... រំលឹកទៅដល់មន្តសារិកា លិនថោងករវិតរំលឹករកសម្ពិលីហៅថា មណិចិន្តា...។”

៥.តថភាពសង្គមខ្មែរនាសម័យកាលនោះ គឺសង្គមប្រកាន់ខ្ជាប់នូវទំនាមទំលាប់ប្រពៃណីដោយកូនស្រីចូលម្លប់ ការទុកដាក់កូនចៅស្ថិតនៅលើម្តាយជាអ្នកសម្រេច (នំមិនធំជាងនាឡ៌)។ ចំនែកឯកូនប្រុសច្រើនតែបួសរៀននៅក្នុងសំណាក់ព្រះពុទ្ធសាសនា។

៦.ដោយផ្នែកលើវគ្គ “លិនថោថកវវិករំលឹករក សម្ពិលីហៅយមីចិន្តា លូកយកប្រទាលឆាន់នឹងស្លា សូត្រសាគ្រប់សព្វចប់ជាម្តង”

ក.សិក្សាពាក្យសូរៈ ស្រូត (ព្យញ្ជនៈបង្ហូរត្រដុស)

• មានន័យថា “ស” សូរ “អ៊” + “អ៊” បង្កើតបានជា “ស្រ” សូរ “អូ”។
• គ្មានទំនាញសូរៈ ច្បាស់ (ព្យញ្ជនៈខ្យល់ស្ទៈ) មានន័យថា “ច” សូរ “អ” + “ប” សូរ “អ” បង្កើតបានជា “ច្ប” សូរ “អ” ដដែល។

ខ.ដោយសិក្សាពាក្យ ១ព្យាង្គ

• រកសូរស្រះពួក “អ” ចេះ
• រកសូរស្រះពួក “អ៊” ទាវ
• រកសូរស្រះពួក “អ - អ៊” រឿង

គ.ដោយសិក្សាពាក្យ ១ព្យាង្គ រកព្យាង្គជួនក្នុងវគ្គ ហើយសរសេរជាសូរវិទ្យា អន្តរជាតិ API ដោយប្រាប់ពីទំរង់ និងសន្ទ។

• [ក-] + ា + យ > កាយ  [k-] + [a:] +[j] > [ka:j]
• [ឆ-] + ង + ា + យ> ឆ្ងាយ [ch-] + [N] + [a:] > [chNa:]