សំនួរ
១. តើអាស៊ានជាអ្វី ? ត្រូវបានបង្កើតនៅពេលណា ? កន្លែងណា ? មានប៉ុន្មានប្រទេសចូលរួម ?
២. តើអាស៊ានមានផ្ទៃដីប៉ុន្មាន ? មានប្រជាជនចំនួនប៉ុន្មាន ?
៣. តើប្រទេសណាដែលបានធ្វើជាប្រធានអាស៊ានដំបូងគេ ?
៤. តើការបង្កើតអាស៊ានមានគោលបំណងអ្វីខ្លះ ?
៥. តើសមាគមន៍អាស៊ានមានគោលការណ៍ដូចម្តេចខ្លះ ?
ចម្លើយ
១. អាស៊ាន ( ASEAN ) មកពីពាក្យថា The Association of Southeast Asian Nations ដែលមានន័យថា សហគមន៍ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។ អាស៊ានត្រូវបានបង្កើតឡើងដំបូងនៅថ្ងៃទី ៨ ខែ សីហា ឆ្នាំ ១៩៦៧ នាទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃ ។ ប្រទេសដែលបានចូលរួមមាន៥ ប្រទេសគឺ ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាលេស៊ី ហ្វីលីពីន សិង្ហបុរី និងប្រទេសថៃ ។
២. អាស៊ានគ្រប់ដណ្តប់លើផ្ទៃដី៤.៤លានគីឡូម៉ែត្រការ៉េ ស្មើនឹង៣%នៃផ្ទៃដីផែនដីសរុប ។ អាស៊ានគ្របដណ្តប់ទៅលើផែនទឹកធំដែនគោកចំនួន៣ដង ។ ប្រទេសជាសមាជិកទាំងអស់មានប្រជាជនសរុបប្រមាណ៦២៥ លាននាក់ស្មើនឹង៨%នៃប្រជាជនពិភពលោក ។
៣. ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីគឺបានធ្វើជាប្រធានអាស៊ានមុនដំបូងគេនៅថ្ងៃទី២៣/២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៦៧ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅកោះបាលី និងដឹកនាំដោយលោក Seoharto ។
៤.គោលបំណងនៃការបង្កើតអាស៊ានគឺៈ
- ធ្វើឲ្យទីផ្សារ និងមូលដ្ឋានផលិតផលតែមួយ
- ធ្វើឲ្យតំបន់សេដ្ឋកិច្ចមានការប្រកួតប្រជែងខ្ពស់
- ធ្វើឲ្យតំបន់នៃការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយសមធម៌
- បង្កើតកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ សង្គម និងវប្បធម៌
- អទីភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម និងវប្បធម៌ក្នុងបណ្តាប្រទេសនៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍
- ព្យាយាមការពារផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក និងបង្កើតសាមគ្គីភាពក្នុងតំបន់ក៏ដូចជាលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងស្ថេរភាពក្នុងតំបន
- លើកទឹកចិត្តដល់សន្តិភាព និងស្ថេរភាពនយោបាយបង្កើតឡើងដោយគោលការណ៍នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ
- ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក៏មានប្រសិទ្ធិភាពបន្ថែមទៀតនៅក្នុងបរិស្ថានឧស្សាហកម្ម និងកសិកម្ម ពង្រឹកពាណិជ្ជកម្ម បង្កើនការដឹកជញ្ជូននិងការអភិវឌ្ឍន៍ទំនាក់ទំនងក៏ដូចជាស្តង់ដារដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសជាសមាជិក
- រក្សាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាតំបន់គ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងគ្មានអាវុធប្រល័យលោកផ្សេងៗទៀត
- ធានាថាប្រជាជន និងរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានរស់នៅប្រកបដោយសន្តិភាពជាមួយពិភពលោកទាំងមូលក្នុងការបរិយាយយុត្តិធម៌ ប្រជាធិបតេយ្យនិងភាពសុខដុមរមនា
- បង្កើតទីផ្សាររួមមួយ និងមូលដ្ឋានផលិតកម្មរួមដែលមានស្ថិរភាពវិសាលភាពមានការប្រកួតប្រជែងខ្ពស់ និងសមហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចជាមួយនឹងការសម្របសម្រួលដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មនិងការវិនិយោគសម្រួលចលនាពាណិជ្ជករ អ្នកមានវិជ្ជាជីវៈអ្នកមានទេពកោសល្យ និងពលករ និងលំហូរដោយម្ខាស់ការនៃទុន
- កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនិងបង្រួបបង្រួមគម្លាតនៃអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងតំបន់អាស៊ានតាមរយៈការជួយគ្នាទៅវិញទៅមក និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ
- ពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ចល្អ និងនីតិរដ្ឋការពារនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានដោយយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសិទ្ធិ និងការទទួលខុសត្រូវរបស់សមាជិកអាស៊ាន
- ឆ្លើយតបយ៉ាងមានប្រសិទ្ធិភាពទៅតាមគោលការណ៍នៃសន្តិភាពពេញលេញចំពោះការគំរាមកំហែងគ្រប់រូបភាពឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែននិងបញ្ហាប្រឈមនានា
- លើកស្ទួយការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តភាពដើម្បីធានាការពារបរិស្ថានតំបន់ និងនិរន្តភាពនៃធនធានធម្មជាតិ និងការអភរិក្សមរតកវប្បធម៌និងគុណភាពនៃជីវភាពរស់នៅខ្ពស់របស់ប្រជាជន
- អភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្សតាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជិតស្និទ្ធក្នុងការអប់រំនិងការសិក្សាក្នុងមួយជីវីត និងលើផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនិងបច្ចេកវិទ្យាដើម្បីផ្តល់ជូនប្រជាជនអាស៊ាន និងការពង្រឹងសហគមន៍អាស៊ាន
- ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការកសាងបរិស្ថានប្រកបដោយសុវត្ថិភាព សន្ថិភាព និងភាពគ្មានគ្រឿងញៀន សម្រាប់ប្រជាជនអាស៊ាន
- ជំរុញការយកចិត្តទុកដាក់ដល់ប្រជាជនអាស៊ានក្នុងនោះគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃសង្គមត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យចូលរួម និងទទួលយកផលប្រយោជន៍ពីដំណើរកាសមារណកម្ម និងការកសាងសហគមន៍អាស៊ាន
- ជំរុញអត្តសញ្ញាណអាស៊ាន តាមរយៈការ ជំរុញឲ្យរីកចម្រើនឡើងនូវការយល់ដឹងអំពីវប្បធម៌និងមរតចម្រុះក្នុងតំបន់
- ថែរក្សាតួនាទីស្នួលក៏សកម្មរបស់អាស៊ាន ជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់ក្នុងទំនាក់ទំនងនិងសហប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនជាមួយដៃគូក្រៅតំបន់ក្នុងស្ថាបត្យកម្មតំបន់ប្រកបដោយភាពបើកចំហមានតម្លាភាពនិងការបញ្ចូលគ្នា ។
៥. អាស៊ានមានគោលការណ៍ដូចជាៈ
- គោរពឯករាជ្យភាព អធិបតេយ្យភាព សមភាពបូរណភាពទឹកដីនិងសញ្ញាណជាតិនៃរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់
- ចូលរួមការបេ្តជ្ញា និងការទទួលខុសត្រុវរួមគ្នាក្នុងការលើកកម្ពស់សន្តិភាពនិងវិបុលសុខក្នុងតំបន់
- បដិសេធនូវអំពើឈ្លានពាន និងការគំរាមកំហែងឬសកម្មភាពទាំងឡាយណាមួយក្នុងលក្ខណៈដែលមិនសមស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ
- ប្រកាន់យកដំណើរស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី
- មិនជ្រៀតជ្រែងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន
- គោរពសិទ្ធិរបស់រដ្ឋសមាជិកនីមួយៗក្នុងការដឹកនាំអត្ថិភាពជាតិរបស់ខ្លួនដោយពុំមានការជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅ ការធ្វើវិទ្ធង្សនានិងការបង្ខិតបង្ខំ
- លើកកម្ពស់ការពិគ្រោះយោលបល់លើបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរទាំងឡាយដែលមានឥទ្ធិពលប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍អាស៊ាន
- ប្រកាន់នូវនីតិរដ្ឋ អភិបាលកិច្ចល្អគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យនិងរដ្ឋាភិបាលអាស្រ័យដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
- គោរពសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន លើកស្ទួយនិងការពារសិទ្ធិមនុស្សនិងលើកកម្ពស់យុត្តិធម៌សង្គម
- លើកកម្ពស់ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិនិងច្បាប់អន្តរជាតិរួមទាំងច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិនានាដែលរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់យល់ព្រម
- មិនចូលរួមក្នុងគោលនយោបាយ ឬសកម្មភាពណាមួយដែលរួមមានកការដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់នូវទឹកដីអាស៊ាន ឬឲ្យតួអង្គដទៃដែលពុំមែនជារដ្ឋគំរាមកំហែងដល់អធិបតេយ្យភាពបូរណភាពទឹកដី ឬស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយរបស់រដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន
- គោរពវប្បធម៌ផ្សេងៗគ្នា ភាសានិងសាសនារបស់ប្រជាជនអាស៊ានដោយសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើតម្លៃរួមក្នុងសា្មរតីភាពឯកភាពក្នុងពហុភាព
- ភាពជាស្នួលរបស់អាស៊ានក្នុងទំនាក់ទំនងនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បថម៌ក្រៅតំបន់ដោយរក្សាការចួលរួមដ៏សកម្ម ការសម្លឹងមើលឆ្ពោះទៅខាងក្រៅ ភាពរួមបញ្ចូលនិងភាពមិនរើសអើង
- ប្រកាន់ភ្ជាប់នូវវិធានពាណិជ្ជកម្មពហុភាគី និងរបបផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់របស់អាស៊ានដើម្បីអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាពនូវកិច្ចខិតខំប្រឹងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងកាត់បន្ថយជាវិជ្ជមានឆ្ពោះទៅលុបបំបាត់របាំងទាំងស្រយងសម្រាប់សមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចតំបន់ និងសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ ។
