មានមតិមួយពោលឡើងថា: “ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍បែបពុទ្ធិនិយម អ្នកនិពន្ធបានបង្ហាញពី ទស្សនៈ កម្ម ផល”។ ចូរពន្យល់។

     សេចក្តីអធិប្បាយ៖   និមិត្តកម្មនៃស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍បុរាណទាំងឡាយវាគឺជាសហឃ្លាំងដ៏ធំមួយដែលបានចូលរួមចំនែកក្នុងការទ្រទ្រង់នូវ សម្បត្តិវប្បធម៌ អរិយធម៌ផ្នែក អក្សរសាស្រ្ត អក្សរសិល្ប៍ជាតិ  អោយ នៅគង់វង្ស ។ ចំនែកអត្ថបទ អក្សរសិល្ប៍រឿង ពុទ្ធិសែននាងកង្រី របស់អ្នកនិពន្ធយើង លោកបានចូលទៅក្នុងតថភាពនសង្គមការណ៍ដោយបានលើកយកនូវអំពើរល្អ និង អំពើអាក្រក់ របស់បុគ្គលមួយចំនួន ដែលបានប្រព្រឹត្ត មកលាតត្រដាង ។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយទើបមានមតិមួយបានលើកឡើងថា “ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍បែបពុទ្ធ និយមអ្នកនិពន្ធបានបង្រៀនពីទស្សនៈកម្មផល” ។
     តើមតិខាងលើនេះមានខ្លឹមសារ និងអត្ថន័យយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?
     ដើម្បីបានជាឈានដល់ការបកស្រាយចំណោទបញ្ហាខាងលើអោយមានលក្ខណៈកាន់តែបានពិស្ដារ​ ប្រកបដោយ ខ្លឹមសារកាន់តែបានស៊ីជំរៅមួយកម្រិតទ្វេរឡើងទៀត គេចាំបាច់ត្រូវយល់ជាមុនសិននូវន័យ នៃពាក្យកម្មផល ។ ពាក្យកម្មផលមានន័យថា អំពើល្អ អំពើអាក្រក់ អំពើជាកុសល អំពើអកុសល។ ដូចនេះប្រធានខាងលើមានន័យថា ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍បែបពុទ្ធនិយម អ្នកនិពន្ធពិតជាបានបង្ហាញនូវអំពើល្អរបស់មនុស្សដែលបានប្រព្រឹត្ត ។
     អ្នកនិពន្ធទាំងឡាយ រមែងតែងតែមានចិត្តគំនិតខុស អ្នកនិពន្ធខ្លះបានលើកយកបញ្ហានៃ ទស្សនៈកម្មផលមកលាតត្រដាង ក្នុងស្នាដៃរបស់ខ្លួនដើម្បីរំលេចអោយចេញនូវតម្លៃនៃរសជាតិ យ៉ាងណា    មិញតាមការសិក្សាទ្រឹស្តីបទអក្សរសិល្ប៍ រឿងចៅស្រទបចេក បានបង្ហាញអោយយើងឃើញជាកាលពីអតីតជាតិ​ ចៅស្រទាបចេកបានទៅប្រលែងលេងជាមួយលោកនេនរហូតដល់ជ្រះស្បង់ជីពលេចកេរខ្មាសនៅកណ្តាលវាលលុះមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះចៅស្រទបចេកគ្មានសំលៀកបំពាក់រស់នៅដោយលំបាកវេទនា ។ ចំនែកអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍រឿងពុទ្ធិសែននាងកង្រីបានបង្ហាញ អោយយើងឃើញថាកាលពីអតីតជាតិនាងទាំង១២បានទៅចាប់ត្រីដោតត្រូវភ្នែកខ្វាក់ទាំងស្រុងនាង លុះមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះនាងទាំង១២ ត្រូវបាន យក្សសន្ធរមាចាប់ខ្វះភ្នែកទាំងសងខាង រួចយកទៅទំលាក់ ចោលនៅក្នុងល្អាងភ្នំអោយរស់នៅយ៉ាងលំបាកសោយសុខ តែទុក្ខត្រង់ចំណុចនេះវាគឺ ជាសក្ខីភាពមួយដែលបញ្ជាក់អោយយើងឃើញថាអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ រឿងចៅស្រទបចេក និង រឿងពុទ្ធិសែននាងកង្រី អ្នកនិពន្ធបានលាតត្រដាងពីអំពើអាក្រក់ឬទង្វើរបស់តួអង្គដែលប្រព្រឹត្តនូវអំពើមិនគប្បីទីបំផុតត្រូវទទួលរងនូវទុក្ខសោក ឯអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ខ្លះទៀតមានរឿងវេស្សន្តរ អ្នកនិពន្ធបានបង្ហាញពីសកម្មភាពរបស់តាជូជក ដែលបានចាប់ ជាលី គ្រឹស្នា ចង់វាយធ្វើបាបបង្អត់ចំណីអាហារទីបំផុតតាជូជក ត្រូវស្លាប់នៅកណ្តាលផ្លូវ មិនបានទៅជួប នឹងភរិយាអមិត្តតាធីតា ជាលើកចុងក្រោយ ។ ចំនែកអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍រឿងវេស្សន្តរនេះ អ្នកនិពន្ធបានបង្ហាញពីចិត្តសប្បុរសធម៌ការធ្វើបុណ្យដាក់ទានសន្សំកុសលរបស់តួអង្គពោធិសត្វតួយ៉ាងដូចជា នៅពេលព្រះឥន្ទ្រអារាធនាវេស្សន្តរអោយមកចាប់បដិសន្ធិក្នុងឧទ្ធរ ខ្ញុំព្រះនាងសុបារសុប្បតីកាលណាវេស្សន្តរ បានចំរុញអោយ ព្រះមាតា កាន់តែមានសុទ្ធាជ្រះថ្លានៃការបរិច្ចាកទានជួយសង្គ្រោះ ដល់ស្រីស្នំអក្រមការ និងស្មូមយាចក លុះព្រះអង្គប្រសូតក្នុងព្រះជន្ម៨ព្រះវស្សាទ្រង់បានបរិច្ចាកនូវល្បែងកីឡាដល់ក្មេងៗទាំងឡាយ ដើម្បីបានកំសាន្តបំបាត់នូវភាពអផ្សុកក្នុងដំណើរជីវិក ។ លុះដល់ទ្រង់ចំរើនវ័យកាលណាទ្រង់បានបរិច្ចាកនូវទានដំរីបច្ច័យនាគទ្រ ដល់អ្នកស្រុកគលិង្គរាស្ត្រ ជាហេតុធ្វើអោយអ្នកស្រុក ស្រីពិរាស្ត្រខឹងសម្បារប្តឹង ទៅព្រះបាទស្រីសញ្ជ័យ អោយបំបោះបង់ ព្រះវេស្សន្តរ ទៅកាន់ភ្នំគិរីវង្គត់ ប៉ុន្តែមុខនឹងយាងទៅទ្រង់ បានសុំមាតាបិតាធ្វើសក្កសតក មហាទានជួយសង្គ្រោះដល់ជនពនាចរទុរគតជននិងស្មូមយាចក ត្រង់ចំនុចនេះវាគឺជាភស្តុតាងមួយ ដែលបញ្ជាក់អោយយើងឃើញថា អង្គវេស្សន្តរ បានប្រព្រឹត្ត  អំពើ ល្អ  កសាងកុសលធម៌តាំងពីក្មេងវ័យដើម្បីសន្សំបារមីទាននៃការត្រាស់ដឹងនូវសម្មាសម្ពោធិញាណ។
     ក្រោយពីបានធ្វើការបកស្រាយបញ្ហា របស់ប្រធានខាងលើប្រកបទៅដោយ អំនះអំនាងបញ្ជាក់ល្មមសមរម្យរួចមកយើងអាចធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានមួយបានយ៉ាងខ្លីថាមតិរបស់ប្រធានពិតជាមាន លក្ខណៈ ត្រឹមត្រូវប្រកបទៅដោយតម្លៃ ។ ដូចនេះ ក្នុងនាមជាពុទ្ធសាសនិកជនត្រូវតែចូលរួមចំនែកថែរក្សានូវស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍នេះ អោយនៅគង់វង្ស ។