សំណួរ
១. ប្រទេសអនុវត្តរបបប្រជាធិតេយ្យមានអំនាចអ្វីខ្លះ ? តើអំនាចទាំងនោះទំនាក់ទំនងគ្នាដូចម្ដេចខ្លះ ?
២. ដើម្បីការពារសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ៗក្នុងការបញ្ចេញមតិសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សបានចែងយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ ?
៣.តើការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនិងយ៉ាងស័ទ្ធសិទ្ធ ត្រូវមានធនធានគ្រឹះចំនួនប៉ុន្មានយ៉ាងអ្វីខ្លះ ?
៤. ចូរនិយាយពីបោះឆ្នោតជាសកលនិងការបោះឆ្នោតជាអសកល ។
ចម្លើយ
១. ប្រទេសអនុវត្តរបបប្រជាធិបតេយ្យមានអំណាចបីគឺ
- នីតិបញ្ញត្តិ រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាជាអ្នកតាក់តែងនិងអនុម័តច្បាប់ ព្រមភិបាលជាអ្នកស្នើរ និងអនុវត្តច្បាប់
- នីតិប្រតិបត្តិ រដ្ឋាភិបាលជាអ្នកស្នើរ និងអនុវត្តច្បាប់
- តុលាការ សាលាជំរះក្ដី ជាអំណាចឯករាជ្យសម្រាប់រកយុត្តិធម៌ជុនប្រជារាស្រ្ដ ។ យើងឃើញថាអំនាចទាំងបីនៅដាច់ពីគ្នាប៉ុន្ដែត្រូវត្រួតពិនិត្យ និងកែលអឪ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ។
២. ដើម្បីការពារសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ៗក្នុងការបញ្ចេញមតិសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សបានចែងថា ៖
- មនុស្សគ្រប់រូបមានសិទ្ធិប្រកាន់មតិនិងក្នុងការសំដេងគំនិត ឬវិញ្ញត្តិ ។
- សិទ្ធិនេះរួមមានសេរីភាពក្នុងការប្រកាន់និងបញ្ចេញមតិដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែក គ្មានការបារម្ភភិតភ័យដោយសារមតិរបស់ខ្លួន ។
- មនុស្សមានសេរីភាពក្នុង ស្វែងរកការទទួលទានការផ្សព្ចផ្សាយ ទូទៅដោយឥតគិតពីព្រំដេនអ្វីឡើយនូវពត៌មានព្រមទាំងគំនិតអ្វីផ្សេងៗ តាមមធ្យោបាយបែបណាក៏ដោយ ។
៣. ការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាពនិងយ៉ាងស័ក្តិសិទ្ធិត្រូវមានធនធានគ្រឹះចំនួន៤ ដូចជា ៖
- ធនធានមនុស្ស អ្នកគ្រប់គ្រងនិងនិយោជិត
- ធនធានសម្ភារៈ អាគារ ដីធ្លី...
- ហរិញ្ញវត្ថុ ប្រាក់កាស
- ពត៌មាន របាការណ៍ការងារ របាយការណ៍ ស្រាវជ្រាវ ព្យាករណ៍... ។
៤. ការបោះឆ្នោតជាលក្ខណៈសកលនិងអសកលដូចជា ៖
- ការបោះឆ្នោតជាសកលមានលក្ខណៈ ដូចតទៅ អ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតសំដៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងភេទដែលមានអាយុចាប់ពី១៨ឆ្នាំឡើងនិងមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត
- ការបោះឆ្នោតអសកលអ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតគឺតំណាងរាស្រ្ដក្នុងតំណែងនិងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទាំងអស់ក្នុងតំណែង ។
សរុបមានបោះឆ្នោតជាសកលមានការចូលរួមពីប្រជាពលររដ្ឋទូទៅចំណែកឯការបោះឆ្នោតជាអកលអ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជាមន្ដ្រីនយោបាយក្នុងដំណែង ។