បំនកស្រាយតាមបែបសង្គមវិទ្យាថា« កាលណាសីលញាណបញ្ជា គឺសង្គមទេដែលជាអ្នកបញ្ជានៅក្នុងខ្លួនយើង « ចូរពន្យល់និងបញ្ជាក់ដោយឧទាហរណ៍ ។

ពំនោលនេះ បង្ហាញថាករណីយកិច្ចជាបញ្ជារបស់សង្គម ។ ព្រោះសីលញាណរបស់មនុស្ស មានឥទ្ធិពលសង្គមហើយសីលញាណនេះឯងជាអ្នកបញ្ជានៅក្នុងខ្លួនយើង​។ ករណីយកិច្ចបង្ហាញជាមួយគ្នា នូវលក្ខណៈបង្ខិតបង្ខំផងនិងជាទីប្រាថ្នាផង ។ ដោយកំរិតសីលវិជ្ជាខុសគ្នារវាងយយើង និងសង្គមធ្វើអោយសង្គមក្លាយជាអំនាចមួយដែលឆន្ទះយើងត្រូវតែគោរពតាមសង្គម ។

ឧទាហរណ៍៖ នៅកម្ពុជាដើម្បីក្លាជាគ្រូបឋមសិក្សា ពេញលក្ខណៈច្បាប់ត្រូវៈ

• មានសញ្ញាប័ត្រ មធ្យមសិក្សាកំរិត២
• ប្រលងជាប់ចូលមណ្ឌលគរុកោស្យលនិងវិក្រឹតការ
• សិក្សានៅមណ្ឌលលគរុកោសល្យជាប់ជាស្ថាពរ
• មានការយល់ព្រមបញ្ជាក់ដោយប្រកាសពីរដ្ឋមន្រ្តី អប់រំយុវជននិងកីឡា

ដូចនេះមនុស្សទាំងឡាយ ​ទោះមានចំនេះ​ជ្រៅជ្រះយ៉ាងណាក៏ដោយតែបើពុំបានបំពេញលក្ខ័ខណ្ឌខាងលើនេះទេពុំអាចទៅជាគ្រូបឋមសិក្សាបានឡើយ ។ នេះសអោយឃើញថា សង្គមញុំាងជនដែលចង់ធ្វើគ្រូបឋមសិក្សាអោយបំពេញកេណីយកិច្ចតាមបញ្ជាដាច់អហំការរបស់សង្គម ។