ចូរនិយាយអំពីប្រភពពិធីបុណ្យប្រណាំងទូក ?

ប្រវត្តិនៃបុណ្យអុំទូក មានតាំងពីបុរាណដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយ ដែលមានចែងក្នុងឯកសារ របស់ប្រវត្តិវិទូបរទេស ក៏ដូចជាក្នុងសិលាចារឹកផងដែរ ។ ចំពោះពិធីបុណ្យអុំទូកនេះមានការបកស្រាយប្លែកៗគ្នាជាច្រើន ហើយពិធីក៏មានការធ្វើប្លែងៗគ្នាដែរ ។

          ១. តាមសៀវភៅជ័យវរ្ម័នទី៧ មាននៅក្នុងវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនាបណ្ឌិតពីដើមបានចែងថា ៖

          នៅសម័យអង្គរនាសតវត្សទី១២ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានសេចក្តីសុខក្សេមក្សាន្តណាស់ ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ទ្រង់ចេញទៅធ្វើសង្គ្រាមជើងទឹក បង្រ្កាបពួកចាមដោយកងទ័ពទូករបស់ទ្រង់ ចំបាំងនេះជាចំាបំាងរំដោះក្រុងកម្ពុជាឲ្យគេច ផុតពីខ្មាំងសត្រូវ ( គ.ស ១១៧៧ . ១១៨១ ) ចម្លាក់ស្តីពី ចម្បាំងនេះ គឺមានធ្លាក់នៅជញ្ជាំង ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារនិង ប្រាសាទបាយ័ន ។ 

          យើងឃើញថា នៅក្នុងចម្លាក់នៅ គឺមានទ័ពទូកយ៉ាងច្រើន ដែលមានព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍នៃព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ផងដែរ ដែលប្រថាប់ឈរលើទីតាំងនាវាចម្បាំង ដោយទ្រង់ធ្នូរ និងដំបង់យ៉ាងស្វាហាប់នៅក្នុងចំណោម កងទ័ពទូកទាំងឡាយ ។

          ២. បើតាមឯកសារល្បែងប្រណាំងទូក របស់ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់លេខ ១៩.០០៤ និពន្ធដោយលោក ថាច់ ប៉ែន    ជាអាចារ្យ នៅពុទ្ធសាសនបណ្ឌិតរង ខេត្តឃ្លាំង នៅកម្ពុជាក្រោមបាននិយាយថា៖

          នៅសម័យលង្វែក ឆ្នាំ១៥២៨ ព្រះបាទអង្គចន្ទទី១ ទ្រង់តាំងពញាតាត ងារជាស្និទ្ធិភូបាល ជាស្តេចត្រាញ់ នៅកម្ពូជាក្រោមស្រុកបាសាក់ ។

          ស្តេចត្រាញ់នេះ បានចាត់របៀបរៀប ចំការពារស្រុកមានដូចតទៅ៖

          ក្រុមទី១៖ ហៅទ័ពស្រួច ហាត់ចចម្បាំងនឹងងទូកដែលមានទ្រង់ទ្រាយដូចទូកប្រណាំងរបស់យើងសព្វថ្ងៃ

          ក្រុមទី២៖ ហៅថាទ័ពជំនួយ ហាត់ចម្បាំង នឹងទុកចែវដែល មានទ្រង់ទ្រាយដូចទូប្រណាំងយើងសព្វថ្ងៃ

          ក្រុមទី៣៖ ហៅថាទ័ពបាសាក់ គឺទូកធំមាន​ដំបូល មានចែវ មានក្តោងមានទ្រង់ទ្រាយដូចជាទូកបាសាក់ ហៅទូកប៉ុក ចាយ ទែរាងស្តួចវែង មានដំបូលតែមួយកាត់ខាងមុខខឥតជញ្ជាំង ។ ជាទូកដឹកស្បៀងអាហារសម្រាប់កងទ័ព ។

          របៀបបង្ហាត់ច្បាំង តាមទំនៀមស្តេចត្រាញ់កម្ពុជាក្រោម ស្តេចលើមន្រ្តីបួនទិស ដែលស្ថិតនៅក្នុងឱវាទសិ្នទ្ធភូបាល ស្តេចត្រាញ់គ្រប់ជំពូក ដែលបញ្ញត្តិច្បាប់សម្រាប់ស្រុក​។កំណត់ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែកក្តិករដូវអកអំបុកសម័យនោះមន្រ្តីទាំង៤ទិស ត្រូវកេណ្ឌទ័ពទាំងជើងទឹក ទាំងជើងគោកមកធ្វើសមយុទ្ធយោធា មួយថ្ងៃមួយយប់រាល់ឆ្នាំ ។

          ចំណែកទាហានជើងទឹក ត្រូវទៅប្រឡងឬទ្ធីឯទន្លេពាមកន្ថោ ក្នុងខេតឃ្លាំង ត្បិតទីនោះជាទីប្រជុំនៃមាត់ច្រកទឹកគ្រប់ខេត្តអាចធ្វើដំណើរទៅមកបានស្រួល ។

          តាមសៀវភៅឯកសារទាំងពីរខាងលើយើងអាចសន្និដ្ឋាន បានថាប្រទេសកម្ពុជាសម័យបុរាណជាប្រទេសដែលមានកងទ័ពជើងទឹកខ្លាំងពូកែនិងមានវិធីហ្វឹកហ្វឺន ពិធីសមយុទ្ធកងទ័ពនេះជាប្រពៃណីជាប់រៀងរហូតគឺជាប់ដំណមកពីសមយុទ្ធនៅសម័យបុរាណនេះឯង ។

          ៣. ឯកសារខ្លះ​បាននិយាយថាពិធីបុណ្យអុំទូកនេះគឺជា ពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិដ៏ធំមួយ នៅប្រទេសកម្ពុជាបុណ្យនេះមានរូបភាពប្រហាក់ប្រហែលនឹងបុណ្យប្រចាំរដូវ របស់ជនជាតិអឺរ៉ុបដែលមានឈ្មោះថាសាំង ហ្សង់ ដែលបច្ចុប្បន្នប្រារព្ធធ្វើនៅអឺរ៉ុបខាងជើង ។

          ប្រពៃណីខ្លះមានប្រវត្តិ ជាប់ទាក់ទងយ៉ាងជិតស្និទ្ធទៅនឹងប្រវត្តិព្រះពុទ្ធ ។ ប៉ុន្តែមានការបកស្រាយមួយដែលអាចយក ជាការបានគឺក្នុងបំណងណដឹងគុណដល់ព្រះគុង្គា និងព្រះធរណីដែលបានផ្តល់ជីវភាពរស់នៅនិងសុខុមាលភាពចំពោះទឹកដីវិញ ដែលយើងនាំគ្នាធ្វើឲ្យកករល្អក់ ។