ប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ សីលធម៌ - ពលរដ្ឋ (៦ សីហា ២០១២) (ថ្នាក់វិទ្យាសាស្ត្រ)

ប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ សីលធម៌ - ពលរដ្ឋ(៦ សីហា ២០១២) (ថ្នាក់វិទ្យាសាស្ត្រ)

I.

១.ដូចម្តេចដែលហៅថា គុណធម៌?

២.តើគេចែកគុណធម៌ជាប៉ុន្មានផ្នែក? អ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់ដោយលើកមកឧទាហរណ៍បញ្ជាក់?

II.តើទំនួលខុសត្រូវផ្នែកសីលធម៌ និងទំនួលខុសត្រូវផ្នែកសង្គមមានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ?

III.តើសកម្មភាពណាខ្លះដែលចាត់ទុកថាជាការរំលោភលើសិទ្ធិកុមារ?

IV.តើបញ្ញាទ្រឹស្តីនិងបញ្ញាប្រតិបត្តិមានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចម្តេច?

V.មង្គលទី២០បានដល់សេចក្តីសង្រួមចាកកិរិយាផឹកនូវគ្រឿងស្រវឹង។ តើការសេពគ្រឿងស្រវឹងនាំមកនូវផលវិបាកដូចម្តេចខ្លះ?

ចម្លើយ

I.១.ដូចម្តេចដែលហៅថា គុណធម៌?

គុណធម៌ គឺជាសីលតម្លៃរបស់បុគ្គលដែលមានភាពជាប់លាប់ និងច្បាស់លាស់។

២.តើគេចែកគុណធម៌ជាប៉ុន្មានផ្នែក? អ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់ដោយលើកមកឧទាហរណ៍បញ្ជាក់?

គុណធម៌ចែកជា២ផ្នែកគឺ៖

• គុណធម៌សាមញ្ញៈ ជាគុណធម៌ដែលបានមកពីការហ្វឹកហាត់អប់រំ។ ឧទាហរណ៍ ការទៀងត្រង់ ការចេះប្រមាណ ភក្តីភាព ការគួរសម ភាពខ្ជាប់ខ្ជូន។
• គុណធម៌កំណើតៈ ជាគុណធម៌ដែលខ្លួនបានមកពីកំណើត។ ឧទាហរណ៍ ចិត្តសណ្តោស មេត្តា ចិត្តបុណ្យ ភាពមិនរឹងរូស។

II.តើទំនួលខុសត្រូវផ្នែកសីលធម៌ និងទំនួលខុសត្រូវផ្នែកសង្គមមានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ?

មានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចតទៅ៖

ក.ទំនួសខុសត្រូវផ្នែកសីលធម៌

• ការទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខសីលញាណរបស់ខ្លួន
• គ្មានកាតបង្ខិតបង្ខំពីមជ្ឃដ្ឋានជុំវិញខ្លួន
• ការភ្ញាក់រឭកដោយសម្បជញ្ញៈខ្លួនឯង
• តម្រូវឱ្យមានញាណគ្រប់គ្រាន់
• គ្មានការកម្រិតទម្ងន់ទោស
• ស្គាល់កុសល អកុសល

ខ.ទំនួលខុសត្រូវផ្នែកសង្គម

• ជាការទទួលខុសត្រូវមុខតុលាការ
• ជាការពិន័យ ទណ្ឌកម្មពីច្បាប់សង្គម
• មានការបង្ខិតបង្ខំពីច្បាប់ តម្រូវឱ្យទទួលខុសត្រូវ
• មានការកម្រិតទោសផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌ ឬផ្នែករដ្ឋប្បវេណី។

III.តើសកម្មភាពណាខ្លះដែលចាត់ទុកថាជាការរំលោភលើសិទ្ធិកុមារ?

សកម្មភាពដែលចាត់ទុកថាជាការរំលោភលើសិទ្ធិកុមារមាន៖

• កុមារបម្រើនៅកន្លែងកន្លែងក្លិបកំសាន្ត សណ្ឋាគារ
• កុមារបម្រើផ្លូវភេទ(ពេស្យាកម្ម) ដោយអារម្មណ៍រំភើប
• កុមារផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម អាសអាភាស
• ការចាប់រំលោភកុមារដែលមិនគ្រប់អាយុ ឬការជួយដូរកុមារ
• ការប្រើកុមារឱ្យធ្វើការធ្ងន់ធ្ងរ
• ការយកកុមារទៅបំបោះបង់ចោល
• កុមារស្ថិតក្នុងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ កងឈ្លប អ្នកស៊ើបការណ៍
• ការចាប់កុមារបង្វាងទុក ឱ្យដើរសុំទានដើម្បីចិញ្ចឹមមនុស្សចាស់
• ការមិនឱ្យកុមារបានចូលរៀន
• ការចិញ្ចឹមកុមារឱ្យធ្វើចារកម្ម គ្រឿងញៀន
• បង្ខំកុមារឱ្យសេពគ្រឿងញៀន

IV.តើបញ្ញាទ្រឹស្តីនិងបញ្ញាប្រតិបត្តិមានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចម្តេច?

លក្ខណៈខុសគ្នាគឺ៖

បញ្ញាទ្រឹស្តី

• អាចផ្តាច់ចេញពីសភាវគតិ ទម្លាប់។
• អាចផ្តាច់ចេញពីតថភាពរូបីទៅអរូបី។
• ប្រព្រឹត្តផ្ទុយពីសភាវគតិធម្មជាតិ។
• បញ្ញានេះមានចំពោះតែមនុស្ស។
• សម្បទាចាប់ទំនាក់ទំនងបានរវាងវត្ថុនិងទំនាក់ទំនងគំនិតក្នុងលំហរទីបំផុតបញ្ញាទ្រឹស្តីរបស់មនុស្សក្លាយទៅជាសញ្ញាណអរូបីហៅថាជាវិចារណញាណ។

បញ្ញាប្រតិបត្តិ

• មិនអាចផ្តាច់ចេញពីសភាវគតិ និងទម្លាប់បានទេ។
• មិនអាចផ្តាច់ចេញពីតថភាពរូបីទៅអរូបីបានទេ។
• ប្រព្រឹត្តតាមធម្មជាតិ
• កើតមុនបញ្ញាទ្រឹស្តី (មនុស្ស សត្វ)
• សម្បទាចាប់តែទំនាក់ទំនងរវាងវត្ថុក្នុងតថៈរូបីបច្ចុប្បន្នភាពប្រើវត្ថុជាមធ្យោបាយសម្រាប់អនុវត្តដើម្បីសម្រេចបំណងប៉ុណ្ណោះ។

V.មង្គលទី២០បានដល់សេចក្តីសង្រួមចាកកិរិយាផឹកនូវគ្រឿងស្រវឹង។ តើការសេពគ្រឿងស្រវឹងនាំមកនូវផលវិបាកដូចម្តេចខ្លះ?

នាំមកនូវផលវិបាកដូចជា៖

ក.គុណសម្បត្តិ

• បង្កបរិយាកាសរីករាយក្នុងពិធី
• ស្រាអាចជាថ្នាំកែរោគ
• បង្កើនភាពក្លាហាន កាត់សាញ បំបាត់ភាពស្មុគស្មាញ
• ផឹកមានកម្រិតនាំឱ្យមានសុខភាពល្អ

ខ.គុណវិបត្តិ

• ខូចសុខភាព ឬនាំឱ្យសុខភាពខ្សោយ
• ខាតបង់ទ្រព្យសម្បត្តិ
• អាចបាត់បង់កិត្តិយស
• អាចបាត់បង់ការចងចាំ
• អាចនាំឱ្យប៉ះទង្គិចដល់ញាតិមិត្ត ឬអ្នកជិតខាង
• ប៉ះពាលដល់ប្រព័ន្ធខួរក្បាល ម្យ៉ាងល្មើសនឹងពុទ្ធឱវាទ
• អាចបង្កជាគ្រោះថ្នាក់ ឬអំពើហិង្សាផ្សេងៗ
• ខាតបង់ពេលវេលាក្នុងការប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតក្នុងគ្រួសារ
• បាត់បង់សុភមង្គលគ្រួសារកើតមានការលែងលះប្តី ប្រពន្ធ
• គ្រួសារបាត់បង់ភាពកក់ក្តៅ កូនៗអស់ទំនុកចិត្ត គ្មានអនាគត។