វិញ្ញាសាវប្បធម៌ទូទៅ ត្រៀមប្រឡចូលពេទ្យ (វិញ្ញាសាទី២)

សំនូរ

១. ការកសាងខ្លួនឪ្យបានល្អគេត្រូវអភិវឌ្ឍចិត្ត ។ តើការអភិវឌ្ឍចិត្តត្រូវលើកត្តាសំខាន់អ្វីខ្លះ ? ចូរបង្ហាញ ។

២. ដូចម្ដេចដែលហៅគេថា “ មនសសិកាវិជ្ជាជីវៈ “ ?

៣. តើចម្រៀងជាតិខ្មែរ និងនិពន្ធឡើងដោយនរណា ? នៅពេលណា ? មានចំណងជើងដូចម្ដេច ? ចែកជាប៉ុន្មានវគ្គ ? គឺអ្វីខ្លះ ?

៤. តើមនុស្សនិងសត្វដូចគ្នា និងខុសគ្នាត្រង់ចំនុចណាខ្លះ ?

៥. តើអនក្ខភាពផ្ដដល់នូវផលវិបាកអ្វីខ្លះដល់បុគ្គល និងសង្គមជាតិ ?

ចម្លើយ

១. ដើម្បីការកសាងខ្លួនឪ្យបានល្អគេត្រូវអភិវឌ្ឍចិត្ត ។ តើការអភិវឌ្ឍចិត្តត្រូវលើកត្តាសំខាន់ៗដូចតទៅ ៖

• ការអភិវឌ្ឍចិត្ត គឺត្រូវធ្វើចិត្តដែលមានសុខភាពល្អ ឬ ជាកុសល្យសំដៅលើចិត្ត ដែលល្អជាកុសល្យបានគឺចិត្តដែលមានសុខភាព គុណធម៌ និងគុណភាព ។​

     ក.ចិត្តមានសុខភាពគឺចិត្តដែលមានសុខភាពល្អ ។ ហើយចិត្តដែលមានសុខភាពល្អ គឺជាចិត្តដែលមិនចេអកើតទុក្ខ ដែលមានសុខភាពល្អ គឺជាចិត្តដែលចេះកើតទុក្ខ មិនសោកសៅ មិនខឹងច្រឡោត មិនវើរវាយរហូតដល់ថានៅពេលនិន្រ្ទាលង់លក់មិនយល់សុបិន្ដ មមើលមាយទៀតផង ។

          ដូចនេះមនុស្សដែលអាចសុខភាពល្អមាំមួនក៏អាស្រ័យទៅលើចិត្តមានសុខភាពល្អដែរ ។

     ខ. ចិត្តមានគុណគឹសំដៅលើចិត្តដែលមានការអត់ធន់ អត់ធ្ងន់រឹងប៉ឺង​ក្លាហាន មាំមួនពូគីតចាំបានច្រើន បានយូរពូកែដឹងមិនងាយតកស្លុយភ័យរន្ទត់ ។ ល ។​ ពោលគឺធ្វើចិត្តឪ្យរឹងមាំព្រោះបើមិនរឹងមាំខ្វះការតស៊ូវិលវល់ចាប់នេះ ចាប់នោះមិនប្រាកដក្នុងការងារនឹងទទួលបរាជ័យក្នុងឆាកជីវិតជាមិនខាន ។

     គ. ​​​​​​​​​​ចិត្តគុណធម៌គឹចិត្តដែលឈរលើព្រហ្មវិហារធម៌បួនយ៉ាងគឺ  ៖

• មេត្តា មានចិត្តមេត្តាចំពោះសព្វសត្វ
• កុរណា មានចិត្តសង្រ្គោះគេឪ្យបានសេចក្តីសុខ មិនយកសុខតែឯង
• មុទិតា ត្រេកអររីករាយ ពេលឃើញគេបានសុខសប្បាយ មិនច្រណែនឈ្នានីស ឬ ផ្តន្ទាគេ
• ឧបេក្ខា មានចិត្តងជាកណ្ដាល មានយុតិ្ដធម៌ មិនលុះទៅក្នុងអតីតធម៌ ។

     ម៉្យាទៀតត្រូវចៀសវាងនៅចិត្តគ្មានគុណធម៌ទាំង១៦យ៉ាងដែលបង្រួមមកត្រឹមតែ ៣ ប្រការសំខាន់ ចិត្តដែលមានសេចក្ដីលោភ (លោភៈ) សេចក្ដីក្រោធខឹង (ទោសៈ) និងដែលមានសេខក្ដីវង្វេងមិនដឹងខុសត្រូវ (មោហៈ) ។

២. ដេលហៅថា “ មនសិការវិជ្ជាជីវៈ “ គឺជាទរឹកចិត្តស្រលាញ់ និងមានឆន្ទៈចង់បំពេញការងាររបស់ខ្លួនឪ្យបានល្អ ។

៣. ចម្រៀងជាតិរបស់ខ្មែរជាស្នាព្រះហស្ថរបស់ សម្ដេចព្រះមហាសុមេធាធីបតី ជូន​ណាត (ព្រះសង្ឃរាជថ្នាក់ទី១ គណៈមហានិកាយ) ។

+ តាក់តែងនិពន្ធនៅក្នុងសម័យអាណានិគមនិយមបារាំង ថ្ងៃទី២០ កក្កដា ១៩៤១ ។

+ មានចំណងជើងថា “ នគររាជ”

+ បទនេះចែកជា បីវគ្គ ៖

• វគ្គទី១ រំលឹកដល់ទេវតា សូមជួយថែរក្សា​ព្រះមហាក្សត្រ
• វគ្គទី២ រំលឹកសម្បត្តិវប្បធម៌ មានប្រាសាទបុរាណជាដើម
• វគ្គទី៣ រំលឹកដដល់គុណព្រះពុទ្ធសាសនា ។

៤. មនុស្សនិងសត្វដូចគ្នា និងខុសគ្នាត្រង់ចំនុចដូចជា ៖

ក. មនុស្ស និង សត្វដូចគ្នាត្រង់ ៖

• មនុស្ស និងសត្វ មានសភាវគតិ ទម្លាប់ តណ្ហា និង បញ្ហា ប្រតិបត្តិដូចជា​
• ចង់រស់ ចង់បន្ដពូជ
• ស្ថិតនៅក្រោមបញ្ជាតណ្ហាដូចគ្នា
• មានទំនោរសេរីរាង្គកាយ គឺចង់ស ខ្លាចស្លាប់

ខ. មនុស្ស និង សត្វខុសគ្នាត្រង់ ៖

+ មនុស្ស

• មានវិចារញ្ញាណ បញ្ញាទ្រឹស្ដី
• មានភាសាក្នុងទំនាក់ទំនង
• ចេះបង្កើតថ្មី មានពលកម្ម ផលិតកម្ម​
• អាចផ្គាច់ពីសភាវគតិ និងទំលាប់បាន
• ទំនោរសេរីរាង្គទទួលឥទ្ធិពលសង្គម
• មានលក្ខណៈជាសង្គមនិយត្តកម្ម​
• មានគោការណ៍អប់សីលធម៌
• ចេះស្វែងរកភាពថ្លៃថ្នូរខ្ពង់ខ្ពស់ អាចផ្ដាច់ខ្លួនចេញពីតថភាពរូបី ។

+ សត្វ

• មានតែបញ្ហាប្រតិបត្តិ
• មានតែសូរសញ្ញា
• ធ្វើតាមទម្លាប់ដដែលៗ
• មិនអាចដកខ្លួនពីសភាវគតិ និងទម្លាប់បានទេ
• រស់តាមបេបធម្មជាតិគ្មានការអភិវឌ្ឍ
• វិវត្តន៍គោលការណ៍អប់រំសីលធម៌ ។

៥. អនក្ខភាពផ្ដដល់នូវផលវិបាកអ្វីខ្លះដល់បុគ្គល និងសង្គមជាតិ ដូចតទៅ ៖

ក. ចំពោះបុគ្គលផ្ទាល់ខ្លួន  

• មិនចេះអក្សរជាមនុស្សល្ងង់ខ្លៅឆាប់ចាញ់បោកបញ្ឆោតគេ
• ពិបាកក្នុងការរកការងារធ្វើ
• ការងារច្រើនប្រើដោយកម្លាំងកាយ
• ប្រាក់កំរៃដែលទទួលបានតិចតួច មិនសមមាត្រ និងថាមពល ដែលបញ្ចេញ
• នឿយហត់ខ្លាំង សុខភាពឌ្រុនទ្រោមព្រោះខ្វះខាតនូវចំណីអាហារនហូបចុកមិនគ្រប់ ខ្វះជីវជាតិ
• ជីវភាពនិងស្ថានភាពគ្រួសារលំបាក
• គ្រួសារខ្វះសុភមង្គល ច្រើនឈ្លោះប្រកែកគ្នា ហិង្សា
• មិនចេះអក្សរ គ្មានចំនេះដឹង គ្មានការពិចារណាល្អិតល្អន់ ច្រើនប្រកាន់ទិដ្ឋិមានៈ
• មិនចេះអក្សរ មិនអាចទទួលបាននូវពុទ្ធិថ្មីៗ ឬចំណេះដឹងនានាតាមរយៈការអានបានទេ
• ច្រើនទទួលរងគ្រោះដោយប្រការផ្សេងៗ ពិសេសពពួកឆក់ឪកាស
• បាត់ម្ខាស់ការក្នុងការរស់នៅ ។

ខ.​ ផលវិបាកចំពោះសង្គមជាតិ

• សង្គមមួយដែលសំបូរដោយមនុស្សមិនចេះអក្សរមានន័យថាសង្គមនោះខ្វះអ្នកចេះដឹង ខ្វះធនធានមនុស្ស
• សេដ្ឋកិច្ចសង្គមអន់ថយព្រោះខ្វះអ្នកចេះដឹង ខ្វះអ្នកបច្ចេកទេសស្រាវជ្រាវ
• សង្គមនោះនិងបាត់ឯករាជ្យភាព បាត់ម្ចាស់ការក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម ពឹងផ្អែកតែជំនួយបរទេស
• បរទេសឆក់ឪកាសបញ្ចូលវប្បធម៌របស់គេធ្វើឪ្យអត្តសញ្ញាណជាតិរបស់ខ្លួនត្រូវបំផ្លាញបន្ដិចម្ដងៗ ព្រោះប្រជាជនល្ងង់ខ្លៅ ។