វិញ្ញាសាវប្បធម៌ទូទៅត្រៀមប្រឡងក្របខណ្ឌផ្ទៃក្នុងនិងសិស្សពូកែ (វិញ្ញាសាទី៩)

ចង់ប្តូរការងារ ឬ កំពុងស្វែងរកការងារ ផ្វើសារឥឡូវនេះ

សំណួរ

១. តើពាក្យ “សាសនា” មានន័យដូចម្តេច ? តើនៅលើពិភពលោកមានសាសនាអ្វី ? ចូររៀបរាប់ឱ្យបាន ៦ ។ តើព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្រកាន់លទ្ធិសាសនាណាមួយជាសាសនារបស់រដ្ឋ ? តើសាសនានោះមានទង់តំណាងពណ៌អ្វី ? ចូររៀបរាប់អត្ថន័យនៃពណ៌ទង់នោះផង ។

២. ក្នុងនាមពុទ្ធសាសនិក មានពំនោលមួយពោលថា “៣ក្នុងខ្លួន ៤ក្នុងសាច់ ១សម្រេច ២ពិចារណា” តើពំនោលនេះមានន័យយ៉ាងណា ? ចូរពន្យល់ ។

៣. ព្រះពុទ្ធសាសនាមិនត្រឹមតែមានឈ្មោះថាជាសាសនារបស់រដ្ឋទេ តែព្រះពុទ្ធសាសនាបានក្លាយទៅជាវប្បធម៌របស់ជាតិខ្មែរក្នុងការកំណត់វិថីជីវិតរបស់ខ្មែរ តាំងពីកើតរហូតដល់ស្លាប់ ។ តើពំនោលនេះមានន័យដូចម្តេច ?

៤. តើវត្តអារាមមានន័យដូចម្តេច ? តើវត្តអារាមរីកចម្រើនដោយសារអ្វី ?

៥. ចូរធ្វើការប្រៀបធៀបលក្ខណៈខុសគ្នារវាងនិកាយហីនយាន និងមហាយាន ។

ចម្លើយ

១. សាសនា គឺជាពាក្យទូន្មានប្រៀនប្រដៅឬពាក្យបណ្តាំ ។ សាសនាដែលគេគោរពបូជានៅក្នុងពិភពលោកយើងនេះមានច្រើនដូចជា ពុទ្ធសាសនា គ្រឹស្តសាសនាឥស្លាមសាសនា ហិណ្ឌូសាសនា យូដាយសាសនាតៅសាសនា ហ្សូរ៉ូអាស់ទ្រៀនសាសនា សាសនាជេន សាសនាខុងជី ស៊ិនតូសាសនា សាសនាស៊ិក្ខ និងសាសនាបាហាយ ។ ប្រទេសកម្ពុជាបានជ្រើសរើសព្រះពុទ្ធសាសនា ជាសាសនារបស់រដ្ឋ ។ ទង់ព្រះពុទ្ធសាសនាមាន ៦ ពណ៌គឺ ៖

ពណ៌លឿង ៖ តំណាងព្រះមំសៈ (សាច់) របស់វិធូបបណ្ឌិតដំផែជាមាសបិទព្រះពុទ្ធរូប ។
ពណ៌ក្រហម ៖ តំណាងលោហិត (បេះដូង) បុទុមមាណពបរិច្ចាគជាថ្នាំព្យាបាលម្តាយដែលត្រូវពស់ចឹក ។
ពណ៌ស ៖ តំណាងសត្វដំរីបច្ច័យនាគេន្រ្ទរបស់ព្រះវេស្សន្តរប្រទានឱ្យពួកព្រាហ្មណ៍ ។
ពណ៌លឿងទុំ (ហង្សបាទ) តំណាងមំសៈ និងលោហិតឬរូបកាយវិជ្ជាធរឱ្យយក្សស៊ី ។
ពណ៌ផ្នែក ៖ តំណាងសត្វទន្សាយសេកសោមបណ្ឌិតបរិច្ចាគជីវិតឱ្យឥន្ទ្រព្រាហ្មណ៌ជាអាហារ ។ (ពណ៌ចម្រុះ ៥ពណ៌ខាងលើ) ឥន្ទ្រព្រាហ្មណ៍ចារឹករូបទន្សាយទុកក្នុងវង្វង់ព្រះចន្ទ ។
ពណ៌ខៀវ ៖ តំណាងព្រះនេត្រព្រះបាទស្រីភិរាស្រ្តដាក់ទានឱ្យឥន្ទ្រព្រាហ្មណ៍ខ្វាក់ភ្នែក ។

២. ក្នុងនាមពុទ្ធសាសនិក មានពំនោលមួយពោលថា “៣ក្នុងខ្លួន ៤ក្នុងសាច់ ១សម្រេច ២ពិចារណាពំនោលនេះមានន័យ ៖

៣ ក្នុងខ្លួន ៖ សំដៅដល់ ព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និងព្រះសង្ឃ
៤ ក្នុងសាច់ ៖ សំដៅដល់ ទឹក ដី ភ្លើង មិនខ្យល់
១ សម្រេច ៖ សំដៅដល់ ចិត្ត
២ ពិចារណា ៖ សំដៅដល់ កម្ម និងផល ។

៣. មានន័យថាជនជាតិខ្មែរគ្រប់រូបបានគោរព និងអនុវត្តតាមការអប់រំរបស់ពុទ្ធសាសនា ដោយហេតុថាទទួលបានសេចក្តីសុខ សុខសាន្ត ទើបជនជាតិខ្មែរប្រតិបត្តិតាម ។

៤. ក. វត្ត មានន័យថា ជាទីកន្លែងសម្រាប់គោរពបូជា ជាកន្លែងសម្រាប់ព្រសង្ឃគង់នៅ ។ វត្តអារាម ជាទីកន្លែងស្ងប់ស្ងាត់ ត្រជាក់ត្រជុំ ស្អាតបបរិសុទ្ធ ជាសួនឧទ្យានប្រកបដោយព្រឹក្សានិងជាទីស្នាក់អាស្រ័យរបស់អប់រំចិត្តជម្រះកិលេសតណ្ណា ដើម្បីកាត់ផ្តាច់ការជាប់ជំពាក់នឹងជីវភាពរស់នៅរបស់មនុស្ស និងជាទីកន្លែងគោរពបូជា ធ្វើបុណ្យទានផ្សេងៗ។

ខ. វត្តអារាមរីកចម្រើនដោយសារ ៖