ចូររៀបរាប់ពីរដ្ឋផ្សេងៗនៅក្នុងតំបន់មេសូប៉ូតាមី ។

​រដ្ឋផ្សេងៗនៅក្នុងតំបន់​មេសូប៉ូតាមី ៖

ក. រដ្ឋស៊ុយមែ ( Sumer )

        អរិយធម៌ស៊ុយមែ បានចាប់កំណើតតាំងពី ៣០០០ ឆ្នាំមុ​នគ.ស នៅជិតឈូងសមុទ្រពែក ។​

​នៅចន្លោះឆ្នាំ២៧០០ . ២០០០មុនគ.ស គេបានចាត់ទុកអរិយធម៌ស៊ុយមែ ជាអរិយធម៌ដែលចំណាស់ជាងគេក្នុងពិភពលោក ពីព្រោះតែអរិយធម៌នេះបានលូតលាស់យ៉ាងត្រចះត្រចង់តាំងពី ៣០០០ឆ្នាំមុនគ.ស មកម្ល៉េះ ។ ជនជាតិស៊ុយមែបានឃើញរបៀបបាចទឹកបញ្ចូលស្រែមុនគេបង្អស់ និង​បង្កើតតួអក្សរកែង ព្រមទាំងចេះប្រើប្រាស់ឥដ្ឋក្នុងវិស័យស្ថាបត្យកម្មទៀតផង ។

ខ. រដ្ឋកាល់ដេ ឬអាកាត ( Chaldee or Akkade )

        រដ្ឋ​កាល់ដេ ស្ថិតនៅភូមិភាគខា​ងត្បូងនៃប្រទេសស៊ីរី ។ ប្រ​ជាជននៅតំបន់នេះជាចរ​កជនរកស៊ីចិញ្ចឹមជិវិតដោយចិញ្ចឹមសត្វក្នុងតំបន់វាលរហោស្ថាន ។

          នៅសហសវត្សទី៣មុនគ.ស ពួកកាល់ដេបានទន្រ្ទានលើតំបន់មេ​សូប៉ូតាមី ប្រយុទ្ធនឹងពួកស៊ុយមែ ហើយបង្កើតជារដ្ឋមួយដែលគេបានដាក់ឈ្មោះថា បាប៊ីឡោន ។

          ព្រះបាទដែលល្បីល្បាញជាងគេមានព្រះនាមថាព្រះបា​ទ​ ហា​មួរ៉ាប៊ី ( Hammourabi ) នៅ​រវាងឆ្នាំ១៧០០-១៦៧០ មុនគ.ស ។ ​ព្រះអង្គល្បីល្បា​ញខាងរៀបចំប្រទេសជាតិ ​និងជាព្រះមហាក្សត្រសឹកសង្គ្រាម​ ។

គ. រដ្ឋអាស៊ីរី ( Assyrie )

        រដ្ឋអាស៊ិរីស្ថិតនៅក្នុងតំបន់មេសូប៉ូតាមីប៉ែក ខាង ឦសាន ហើយជាប់នឹងអាណាចក្រពែក ។ ជនជាតិអាស៊ីរីមានកាយពលរឹងមាំ និងល្បីល្បាញខាងសឹកសង្រ្គាម ព្រមទាំងមានអាកប្បកិរិយាឃោរឃៅទៀតផង ។ កងទ័ពអាស៊ីរីសម្បូរទៅដោយសម្ភារៈសឹក គ្រប់បែបដ៏មានប្រសិទ្ធភាពអាចពុះពារគ្រប់ឧបស​គ្គ ។ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទ សាកុង ( Sargon )  ពី ២២-៧០៥ ឆ្នាំមុនគ.ស និងក្នុងរជ្ជកាលអាសូបានីប៉ាល់ ( Assourbanipal ) ឆ្នាំ ៦៦៩-៦២៦ មុន គ.ស ប្រទេសអាស៊ីរីបានឈានដល់កំពូលដោយសារការវាយយកបានតំបន់មេសូប៉ូតាមី ប្រទេសស៊ី​រី និងប្រទេសអេស៊ីប ។