2019-02-10 22:25
ចង់ប្តូរការងារ ឬ កំពុងស្វែងរកការងារ ផ្វើសារឥឡូវនេះ
សំណួរ
១. តើការសិក្សាពីវប្បធម៌ ចំណេះដឹងទូទៅត្រូវសិក្សាពីអ្វីខ្លះ ?
២. តើការសិក្សានោះមានសារះសំខាន់យ៉ាងណាស់ខ្លះដល់ពលរដ្ឋខ្មែរ ?
៣. គេតែងពោលថា “ ខ្វះការអប់រំ ខ្វះការអភិវឌ្ឍ ” ។ ចូរបកស្រាយបំភ្លី ។
៤. តើប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គមប្រជាធិតេយ្យ មានសិទ្ធិកាតកិច្ច និងស្មារតីយ៉ាងណាខ្លះ ? ចូរបង្ហាញ។
៥. ក្នុងនាមជាបេក្ខជនប្រលងជ្រើសរើសគ្រូបង្រៀនម្នាក់ តើយុវជនត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិយ៉ាងណាខ្លះ ?
ចម្លើយ
១. ការរសិក្សាពីវប្បធម៌ ចំណេះដឹងទូទៅត្រូវសិក្សាពីសិល្បៈ ជំនឿ ទំនៀមទំលាប់ ប្រពៃណី សាសនា ។ គ្រឿងសម្គាល់ទាំងនេះមានលក្ខណៈសម្គាល់ខុសគ្នាដូចទៅ ៖
ក. សិល្បះ សំដៅទៅលើទេពកោសល្យ ឬភាពប្រសប់របស់មនុស្ស ក្នុងការច្នៃប្រឌិតផ្សេងៗ ដើម្បីបំរើសសេចក្កីរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ។ សិល្បៈសំខាន់ៗមានសិល្បៈស្ថាបត្យកម្ម ចម្លាក់ គំនូរ របាំ តន្ត្រី អក្សរសិល្ប៍ និងភាគយន្ត ។
ខ. ជំនឿ សំដៅលើការជឿការផ្តិតជាប់របស់ជនជាតិយើងតាំងពីសម័យបុរាណ រហូតដល់បច្ចុប្បន្នព្រោះជំនឿនេះនាំឲ្យជនជាតិ ខ្មែរយើងមានការរីកចំរើន ។ ជំនឿទាំងនោះមានដូចជា អ្នកតា មេបា គ្រូ ។
គ. ទំនៀមទំលាប់ សំដៅទៅលើសកម្មភាព ទាំងឡាយដែលជនជាតិខ្មែរធ្លាប់បានប្រតិបត្តិ ក្នុងពេលកន្លងមកក្លាយជាទម្លាប់ ក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃដូចជា ពេលកើត ពេលរៀបការ ពេលស្លាប់ ពិធីចូលម្លប់ ក្នុងជីវភាព បំបួសនាគ .....។
ឃ. ប្រពៃណី មានន័យថា ទម្លាប់មួយរបស់ជនជាតិខ្មែរដែលបានអនុវត្តកន្លងមកហើយ បានក្លាយជាទម្លាប់ដ៏ប្រពៃសម្លាប់សង្គមជាតិខ្មែរទាំងមូល ។ ប្រពៃណីខ្មែរទាំងនោះមាន ប្រពៃណីគារវកិច្ច (ការសំពះ ការថ្វាយ) ប្រពៃណីស្លៀកពាក់ ប្រពៃណី ធ្វីបុណ្យជាតិ បុណ្យសាសនា) ។
ង. សាសនា សំដៅទៅលើទ្រឹស្តីសាសនាធំៗ ទាំងពីរដែលបានចូលមកផ្សព្វផ្សាយ និង រួមចំណែកកសាងសង្គមជាតិឲ្យបានរីកចំរើនតាំងពីអតីតកាលរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ។
២. ការសិក្សានោះមានសារៈសំខាន់ណាស់ដល់ពលរដ្ឋខ្មែរដូចតទៅ ៖
បណ្តុះមនោសញ្តាតនា ថែរក្សាការពារនូវអ្វីៗដែលជារបស់ជាតិ មរតកនៃវប្បធម៌ជាតិ ពោលគឺវប្បធម៌ អរិយធម៌ រុងរឿងរបស់បុព្វបុរស ដែលបានបន្សល់ទុកឲ្យ ។
ស្គាល់ច្បាស់ នូវប្រភពលក្ខណៈនៃវប្បបធម៌ អរិធម៌របស់ជាតិខ្លួន តាបរយៈឥរិយាបថ ដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ ទំនៀមទំលាប់ ប្រពៃណី ជំនឿ សាសនា សិល្បៈ ។
ចេះរកអ្វីៗដែលមិនមែនជារបស់ជាតិខ្លួន ឲ្យទៅជាលក្ខណៈជាតិខ្លួន ស្របតាមដួងប្រលឹងរបស់ជាតិ ។
ចេះរកវិធានការ ការពារ ទប់ស្កាត់នូវឥទ្ធិពល វប្បធម៌ អរិយអម៌បរទេស ទាំងឡាយណា ដែលមកបំផ្លាញដល់អរិយធម៌របស់ខ្លួន ។
មានទុនក្នុងការពន្យល់ណែនាំមហាជនទូទៅឲមានធន្ទះចេះស្រលាញ់សម្បត្តិវប្បធម៌នៅជំវិញខ្លួនគេដែលជាមរតករបស់បុព្វបុរសយើងបន្សល់ទុកឲ្យ ។
ចង់ផ្សារភ្ជាប់ចំណេះដឹងទូទៅ ស្តីពីវប្បធម៌ជាតិអន្តរជាតិ រួមជាមួយនឹងមុខវិជ្ជាឯកទេសផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីលើកកំពស់គុណភាពអប់រំតាមផែនការជាតិ ” អប់រំសម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នាជាកូនខ្មែរ ” ។
ធ្វើការអប់រំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋស្វែងយល់កាន់តែស៊ីជម្រៅទៅលើអត្តសញ្ញាណជាតិ និងដួងប្រលឹងរបស់ជាតិខ្មែរ ( ប្រជាជន ទឹកដី ប្រវិត្តសាស្ត្រ ការគ្រប់គ្រង ភាសា អក្សរសាស្ត្រ អក្សរសិល្ប៍ សិល្បៈ ទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណី ជំនឿ សាសនា ចិត្តគំនិត អកប្បកិរិយា ធន្ទះរួមដូចគ្នា ) ។
ចេះរស់នៅក្នុងសង្គមជាមួយគ្នា ស្រលាញ់រាប់អានគ្នា គោរពសិទ្ធិទៅវិញទៅមក គ្មានការបែងចែកវណ្ណៈ ពណ៍សម្បុរ ភេទ សាសនា ។
ចេះរស់នៅ ប្រកបទៅដោយចរិយាធម៌ និងគុណធម៌ ដើម្បីរស់នៅសមរម្យក្នុងសង្គម ។
ចេះរកទ្រឹស្តី ឬដំបូន្មានទាំងឡាយណាដែលដឹកនាំមនុស្សទៅរកផ្លូវល្អមកអនុវត្ត ។
ស្គាល់កាតព្វកិច្ច និងស្វ័យអប់រំខ្លួនឲ្យក្លាយជាពលរដ្ឋល្អ ។
មានមនសិការ ក្នុងមុខវិជ្ជាជីវៈ តាមសម្មាជីវោ មិនរំលោភលើអ្នកដទៃ ។
ស្គាល់ព្រំប្រទល់រវាង សិទ្ធិ និងច្បាប់ ករណីកិច្ច និងការទទួលខុសត្រួវ ដើម្បីចៀសវាងការរំលោភសិទ្ទិ
ត្រូវមានកាតព្វកិច្ច ការពារប្រជាធិបតេយ្យ អភិវឌ្ឍប្រជាធិបតេយ្យដោយត្រឹមត្រូវ
មានទំនាក់ទំនងល្អ ស្រលាញ់យុត្តិធម៌ ស្រលាញ់មនុស្សជាតិទូទៅ ។
មានទំនាក់ទំនងជាមួយជាតិ និងអន្តជាតិ មិនប្រកាន់ពូជសាសន៍ ពណ៍សម្បុរជំនឿ សាសនា។
ដើម្បីរួមចំណែក ក្នុងកិច្ចការពារបរិស្ថាននៅកម្ពជាឡើងវីញការអប់រំ និងផ្សព្វផ្សាយចំនេះដឹងបរិស្ថាន គឺជាសំនួមពរចាំបាច់មួយជាបន្ទាន់ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានចាត់ទុក និងការពារដល់សកម្មភាព ។
កិច្ចការពារបរិស្ថាន គឺជាភារកិច្ចយើងទាំងអស់គ្នាហើយការងារនេះ មិនអាចអនុវត្តដោយប្រសិទ្ធិភាពបើគ្មានកំលាំងមហាជនចូលរួមគ្នា និងគ្មានការបណ្តុះស្មារតីមនសិកាចំពោះបរិស្ថាន ។
ការបំបាត់ភាពក្រីក្រ ជាចំណែកមួយដល់ការការពារគុណភាពបរិស្ថានដែរ ។
៣. គេពោលថា “ ខ្វះការអប់រំ ខ្វះការអភិវឌ្ឍ “
+ ការអប់រំ គឺជាសកម្មភាពទៅលើបុគ្គល ដែលមានគោលនបំណងច្បាស់លាស់ ក្នុងការប្រើប្រាស់ចិត្តគំនិតរបស់មនុស្ស (បម្រែបម្រួលបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់មនុស្ស) ការអប់រំ គឺជាលំនាំនៃការប្រព្រឹត្តទៅពេលមួយជីវិតរបស់មនុស្សក្នុងស្ថានភាពផ្សេងៗគ្នា ។ ឧទាហរណ៍ ការអប់រំខាងវិជ្ជាពេទ្យ ខាងគ្រូពេទ្យខាងសំណង់ ខាងបច្ចេកទេសទំនើប ។
+ ការអភិវឌ្ឍ គឺជាការធ្វើឲ្យប្រែប្រួលធ្ពោះទៅរកការរីកចំរើន ។
ប្រជាពលរដ្ឋជួបប្រទះកង្វះខាតការអភិវឌ្ឍ ៖
ខ្វះធនធានមនុស្ស សម្រាប់កិច្ចការពារ និងកសាងប្រទេស
ជួបប្រទះនូវអនក្ខរជន ទុគត៌ជន និងភាពក្រីក្រតោកយ៉ាកក្នុងសង្គម
កើតមានអសីលធម៌ផ្សេងៗ ដូចជាអំពើហិង្សាចោរកម្ម ឃាតកម្មជាដើម
ខូចបរិស្ថាន ដោយការប្រើប្រាស់វត្ថុធម៌ជាតិខុសទំនងនិងគ្មានចំណេះដឹង
កើតមានជំងឺជាច្រើន និងមានអ្នកមានវិបត្តិ កាយសម្បទា រោគាព្យាធិ ដោយសារពួកគេខ្លះអនាម័យ
ពិបាកក្នុងការកសាង ប្រទេសឲ្យរីកចំរើន ឆាប់រហ័ស
បាក់ទឹកចិត្ត ឈឺចាប់ក្នុងចិត្ត អស់សង្គមក្នុងឆាកជីវិត
បាត់បង់សេវាសង្គម
ប៉ះពាល់ដល់ប្រពន្ធ័អប់រំរបស់សង្គម
បាត់បង់កិត្តិយស និងសេចក្កីថ្លៃថ្នូររបស់ជាតិ
អរិយធម៌ជាតិធ្លាប់ចុះ
ខ្វះនូវបញ្ញាស្មារតី ដោយឆ្លងកាត់ការត្រិះរិះពិចារណា
ខ្វះភាពឈ្លាសវៃ គ្មានចិត្តគំនិត ឆន្ទះមោះមុត អង់អាចក្លាហាន ក្នុងកិច្ចអភិវឌ្ឍមនុស្សជាតិ មិនអាចទប់ទល់រាល់សកម្មភាពអសកម្មក្នុងសង្គមបាន
មិនអាចកើតមានស្មាររតីសាមគ្គីភាព ភាតភាព មនុស្សធម៌ អហិង្សា លទ្ធិប្រជាធិតេយ្យ និងមិនបង្កើតនូវការស្រលាញ់ ថែរក្សាការពារនូវអត្តសញ្ញាណជាតិ ដែលជាដួងព្រលឹងរបស់ជាតិខ្លួន
គ្មានគំនិតបង្កើតស្នាដៃ ដែលជាទេពកោសល្យរបស់ខ្លួនឲ្យក្លាយជាកោសិការបស់សង្គមបានទេ
មិនអាចខ្លួន ឲ្យទៅជាមនុស្សមានគុណប្រយោជន៍ដល់សង្គមជាតិ មានន័យថារស់ទម្លន់ផែនដី
ការរស់នៅបែបបទជាសត្វ គ្មានសេចក្កីថ្លៃថ្មូរ មិនអាចក្លាយជាស្ថាបនិកដ៏សកម្ម ក្នុងការកសាងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់សង្គមជាតិ
មិនអាចអប់រំផ្នែកសុខភាព អនាម័យ បរិស្ថាន សិទ្ធិ ប្រជាធិតេយ្យ ដើម្បីឈានទៅស្គាល់អំពីសារៈសំខាន់និងផលប្រយោជន៍ ឬផលវិបាកដែលកើតមានជាយថាហេតុ។
៤. ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គមប្រជាធិតេយ្យ មាន ៖
+ សិទ្ធិ
បោះឆ្នោះ និងឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនឲ្យគេបោះឆ្នោះ
ចូលរួម ឬបង្កើតគណបក្សនយោបាយ
ចូលរួម ឬបង្កើតសមាគមន៍ផ្សេងៗ
ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើតាមធន្ទះរបស់ខ្លួន។
+ កាតព្វកិច្ច
គោរពប្រតិបត្តិតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់នានា
គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិតេយ្យ
ចូលរួមដឹងលឺ និងរួមចំណែកគ្រប់កិច្ចការរបស់រដ្ឋាភិបាល ។
+ ស្មារតី
អត់ធ្មត់ អនុគ្រោះ សម្របសម្រួល សហការគ្នា
ហ៊ានបញ្ជាក់មតិ ជជែកវែកញែករកខុសត្រូវ ។
៥. ក្នុងនាមជាបេក្ខជនប្រលងជ្រើសរើសគ្រូបង្រៀនម្នាក់ ខ្ញុំយល់ថាលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់យុវជនពលរដ្ឋត្រូវមាន ៖
កាយសម្បទា សុខភាពល្អ រហ័សរហួន ឈ្លានវៃ រឹងមាំ ។
បញ្ញាសម្បទា ចំណេះដឹងទូលំទូលាយ បច្ចេកទេស វិទ្យាសាស្ត្រទំនើប ។
ចំណេះធ្វើ ល្អត្រឹមត្រូវប្រកបដោយបទពិសោធន៍ខ្ពស់ ។
ស្វ័យសិក្សាស្រាវជ្រាវជាប់ជានិច្ច និងឥរិយាបថល្អត្រឹមត្រួវ ។
សីលសម្បទា មានសីលធម៌រស់នៅល្អ គុណធម៌ជឿលឿន ។
គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិតេយ្យ
មានមនសិកាជាតិ សាមគ្គី ឯកភាព និងយុត្តិធម៌
សរុបមកលក្ខណៈសម្បត្តិទាំងអស់ដូចពោលខាងលើ ជាមធ្យោបាយ ដើម្បីធ្វើឲយុវជនល្អ ពលរដ្ឋល្អ ឆ្ពោះទៅកសាងសង្គមជាតិល្អរុងរឿង ។