វប្បធម៌សង្គមទូទៅខ្មែរក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម(៣)

សំនួរ

២៥. មុននឹងឈានដល់ការប​ង្កើតថ្មី តើគេត្រូវឆ្លងកាត់លំនាំប្រមាណវិធីគំនិតអ្វីខ្លះ ?

២៦. ដើម្បីឲ្យការសម្រេចចិត្តរបស់មនុស្សម្នាក់ៗមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវគេត្រូវធ្វើដូចម្តេច ?

២៧. ដូចម្តេចដែលហៅថា អព្ភន្តរញាណ ? អព្ភន្តរញាណចែកចេញជាអ្វីខ្លះ ? ចូររៀបរាប់ ។

២៨.តើភាពខុសគ្នារវាងអព្ភន្តរញាណនិងវិចារដូចម្តេច ?

២៩. បើយោងទៅលើទស្សនៈរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាមនុស្សដែលធ្វើជាមេដឹកនាំគេ ត្រូវប្រកបដោយលក្ខណៈប៉ុន្មានយ៉ាង ?

៣០. តើត្រូវធ្វើយ៉ាងដូចម្តេច ដើម្បីឲ្យខ្មែរមានឆន្ទះល្អឬ​សុឆន្ទៈ ?
៣១. គ្រូបង្រៀនក៏ដោយសាស្ត្រាចារ្យក៏ដោយត្រូវតែប្រកាន់ឥរិយាបថយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ ដើម្បីចៀសវាងកុំឲ្យមានទំនាស់ក្នុងសាលារៀននិងក្នុងមជ្ឈដ្ឋានសង្គម ?​

៣២. តើកត្តាអ្វីខ្លះដែលធ្វើឲ្យបុគ្គលិកសិក្សា ក្នុងសាលារៀនមួយបែកបាក់សាមគ្គីគ្នាបាន ?

៣៣. នៅពេលវាយតម្លៃដាក់ពិន្ទុទៅលើកិច្ចការសិក្សារបស់សិស្ស គ្រូបង្រៀនឬសាស្រ្តាចារ្យត្រូវឈរលើមូលដ្ឋានណាខ្លះ ?

៣៤. តើគុណភាពនៃនៃការអប់រំពឹងផ្អែកុំលើកត្តាសំខាន់ៗ អ្វីខ្លះ ? ចូរលើកយកកត្ដា​សំខាន់ៗទាំងនោះដោយមានឧទាហរណ៍មកបញ្ជាក់ផង ។

៣៥. តើនៅក្នុងគោលដៅជាមូលដ្ឋានទាំង៩ នៃគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហវត្សរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មានប៉ុន្មានដូចម្តេចខ្លះ ? ៣៦. ចូរបង្ហាញអំពីបា​វចនានិងភ្លេងជាតិប្រចាំរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន ។

៣៧. ហេតុយ៉ាងដូចម្តេចបានជាអ្នកមកដាក់ពាក្យសុំប្រឡងយកក្របខណ្ឌរបស់ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ? ចូរពន្យល់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ ។

៤៣. មតិអ្នកអប់រំមួយរូបបានពោលថា «ការសិក្សាវប្បធម៌ អរិយធម៌ ជាការអប់រំបណ្តុះនូវស្មារតីគំណិតឧត្តមគតិ អត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរដល់កូនខ្មែរ« ។ ចូរបកស្រាយ ។

៤៤. តើអាស៊ានទ្រ័រកា(Troika) បង្កើតឡើងនៅថ្ងៃខែឆ្នាំណា ? នៅទីក្រុងនៃប្រទេសណា ? មានគោលបំណង និងគោលការណ៍យ៉ាងដូចម្តេច ?

៤៥ . ក្នុងនាមជាគ្រូបង្រៀនម្នាក់ តើអ្នកត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីឲ្យសិស្ស សម្រេចបាននូវសសរស្តម្ភបួនពីវប្បធម៌ ? ចូរពន្យល់ឲ្យបានក្បោះក្បាយ ។

៤៦ . តើរាជធានីភ្នំពេញមានប៉ុន្មានខណ្ឌ ? អ្វីខ្លះ ?

៤៧. ចូររៀបរាប់ពីសម្បត្តិវប្បធម៌ខ្មែរដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកឲ្យត្រឹមត្រូវ ។

៤៨. ដូចម្តេចដែលហៅថា ពាក្យកម្រងកែវ ? ចូរផ្តល់ឧទាហរណ៍បញ្ជាក់ ។

ចម្លើយ

២៥. មុននឹងឈានដល់ការបង្កើតថ្មី គេត្រូវឆ្លងកាត់លំនាំប្រមាណវីធីគំនិត៤រយៈគឺ៖

• រយៈកិច្ចការអផល

ជាការត្រៀមបម្រុងទាំងផ្នែកសម្ភារនិងស្មារតី ។

• រយៈកិច្ចការអញាណ

ជាការខិតខំបង្កើតថ្មីមិនទទួលបានផលក៏បោះបង់ចោលមួយរយៈ ក៏ប៉ុន្តែសកម្មភាពអញាណនៅតែបន្ត ។

• រយៈកិច្ចការផលុសគំនិត

ជាលទ្ធផលរបស់កិច្ចការអញាណ ។

• រយៈកិច្ចការគិតពិចារណា

គឹជានាទីរបស់វិចារណញ្ញាណ ក្នុងការត្រួតពិនិត្យនូវលទ្ធផលនៃរបកគំហើញរបស់សកម្មភាពអញាណ ។

២៦. ដើម្បីឲ្យការស​ម្រេចចិត្តរបស់មនុស្សម្នាក់ៗមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ គេត្រូវចេះ៖

• កំណត់បញ្ញាឲ្យបានច្បាស់លាស់ លើកឡើងឲ្យបានច្បាស់លាស់ អំពីបញ្ហាដែលទាមទារឲ្យធ្វើការសម្រេចចិត្ត
• ពិចារណារកវិធីដោះស្រាយឲ្យបានច្រើនសរសេរវិធីសមស្របសម្រាប់ ដោះស្រាយបញ្ហាឲ្យបានច្រើននិងធ្វើការសម្រេចចិតត្តឲ្យសមស្រប
• ពិចារណាលើផលិតវិបាកចំពោះវិធីនីមួយៗ សរសេរលទ្ធផលដែលសមស្របទាំងលទ្ធវិជ្ជមាន ទាំងលទ្ធផលអវិជ្ជមានឲ្យបានច្រើន តា​មដែលអាចធ្វើទៅ​បាន
• ពិចារណាទៅលើតម្លៃតម្លៃខ្លះបានមកពីកាបណ្តុះបណ្តាលនិងការអប់រំពីគ្រូសារតម្លៃ ខ្លះទៀតបានមកពីមិត្រភក្តិនិងសង្គមជាតិ
• ពិចារណាលើឥទ្ធិពល ប៉ះពាល់ដល់អ្នកដទៃការសម្រេចចិត្ត របស់យើងអាចប៉ះពាល់ដល់មនុស្សជាច្រើន ដូចជាម្តាយ ឪពុក បងប្អូនប្រុសស្រី សាច់ញាតិ មិត្រភក្តិ និងអ្នកដទៃ
• ជ្រើសរើសវិធីដោះស្រាយមួយ បន្ទាប់ពីបានថ្លឹងថ្លែងរកវិធីដោះស្រាយនីមួយៗបានច្បាសលាស់ហើយ អ្នកត្រូវជ្រើសរើសវិធីដោះស្រាយមួយដែលសមស្របជាងគេ បំផុតតាមរយៈចំណេះដឹង តម្លៃ សីលធម៌ ទស្សនៈ សាសនា គោលដៅបច្ចុប្បន្ន គោលដៅអនាគត និងឥទ្ធិពលនៃការធ្វើសេចក្តីសម្រេច របស់អ្នកប៉ះពាល់មនុស្សដទៃដែរទេ ។

២៧. អព្ភន្តរញាណ គឺជាពុទ្ធិដែលបានមកពីការចង់បាន ផ្ទាល់និងភ្លាមៗដោយមានលក្ខណៈជា ចំណេះដឹងផ្ទាល់ភ្លាមៗជាវិចារណ​ភាព គ្មានតិចនិច គ្មានវិធីទាកទង់ទៅនិងមនុស្សម្នាក់ៗដែលជាប្រធានវិស័យភាពនោះឡើយ ។

អព្ភន្តរញាណ ចែកចេញជា៤ប្រភេទរួមមាន៖

• អព្ភន្តរញាណចិត្តវិទ្យា

ជាការដឹងគុណក្នុងចិត្តរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ

• អព្ភន្តរញាណឥន្ទ្រីយ៍

ជាចំណេះដឹងដែលទទួលបានតាមរយៈអង្គវិញ្ញាណរបស់យើង

• អព្ភន្តរញាណបញ្ញា

គឺអាចឲ្យយើងចាប់បាននូវតថភាពមួយ ដែលជាខ្លឹមសារផងនិងជាអត្ថិភាពផង ។

២៨. ភាពខុសគ្នារវាងអព្ភន្តរញាណនិងវិចាររួ​មមាន៖

ក. អព្ភន្តរញាណ

• ជាពុទ្ធិដំបូងបង្អសល់របស់មនុស្ស
• ជាពុទ្ធិកផ្ទាល់និងភ្លាមៗ
• អវិចារភាព
• ជាពុទ្ធិបែបសំយោគ
• ជាពុទ្ធិគ្មានទំនាក់ទំនង គ្មានលំដាប់ដោយ
• មានលក្ខណៈជាប្រធានវិស័យភាព ។

ខ. វិចារ

• ជាពុទ្ធិបន្ទាប់
• ជាពុទ្ធិប្រយោល
• ជាពុទ្ធិបែបវិភាគ
• ជាពុទ្ធិដែលផ្អែកលើការវិចារណាល្អិតល្អន់
• ជាពុទ្ធិមានទំនាក់ទំនងមានភាពច្បាស់លាស់
• មានលក្ខណៈជាវត្ថុវិស័យភាព​ ។​

២៩. បើយោងទៅលើទស្សនៈរបស់ ព្រះពុទ្ធសាសនាមនុស្សដែលធ្វើជាមេដឹកនាំគេត្រូវប្រកបដោយលក្ខណៈ១០យ៉ាងគឺ៖

• ជាមនុស្សដែលមានវ័យចាស់ល្មមប្រកប ដោយសុខភាពនឹងវិជ្ជាច្រើន
• ជាមនុស្ស ដែ​លតាំងចិត្តជាបណ្តាល
• ជាមនុស្សចេះ​ចាំច្រើន ស្គាល់បញ្ហារបស់សង្គមដែលខ្លួនគ្រប់គ្រង
• ជាមនុស្សស្ទាត់ជំនាញពីគោលច្បាប់ គ្រប់គ្រងទាំងច្បាប់ជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិ
• ជាមនុស្សដែលឆ្លាតវៃខាងរកដំណោះស្រាយបញ្ហាសង្គម
• ជាមនុស្ស ដែលស្រឡាញ់ច្បាប់ យកច្បាប់ជាគោលក្នុងការរកយុត្តិធម៌
• ជាមនុស្សដែលមានចិត្តសន្តោស ប្រោសប្រណីមានចិត្តទូលាយនិងមានសទ្ធាជ្រះថ្លា
• ជាមនុស្សមានចិត្តរឹងប៉ឹង មិនប្រើប្រាស់អ្វីដែលប្រទេសខ្លួនគ្មាន
• ជាមនុស្សដែលមានចរិតល្អរមទម សុចរិតមានភាពទៀងត្រង់
• ជាមនុស្សដែលមិនប្រកបដោយលាភធម៌ទាំង៨ ។

៣០. ដើម្បីឲ្យខ្មែរ មានឆន្ទៈល្អឬឆន្ទៈគឺ៖

• ត្រូវមានការរស់នៅបង្គួរ
• មានលទ្ធល្អក្នុងការចិញ្ចឹមជីវីត
• មានចំណេះដឹងលសមជារដ្ឋពល
• ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋពិតជាមានគំនិតស្នេហាជាតិ
• អាជ្ញាធរទាំងអស់ពិតធ្វើការបម្រើរាស្រ្ត
• សង្គមគ្មានអំពើពុករលួយ
• គ្មានចោរកម្ម ឆក់ប្លន់ កាប់សម្លាប់
• មានគោរពគ្នាពីថ្នាក់លើ ដល់ថ្នាក់ក្រោម
• សំខាន់ជាងគេ គឺយុត្តិធម៌​ ព្រោះបើមានអំពើងយុត្តិធម៌នៅទីណា គ្មានទេពាក្យថាសុឆន្ទៈទោះបីជាគេយកកាំភ្លើងមកភ្ចង់ដើមទ្រូងក៏ដោយចុះ
• ចំណុចខ្សោយមួយទៀតដែលអាចឲ្យខ្មែរមានសុឆន្ទៈ គឺចេះបញ្ជោនិងកោតសសើរ ព្រោះអម្បូរខ្មែរមនចូលចិត្តពាក្យបញ្ចោនិងពាក្យសរសើរពោលគឺសេចក្តីអូត ។

៣១. ដើម្បីចៀសវាងកុំឲ្យមានទំនាស់ក្នុងសាលារៀននិងមជ្ឈដ្ឋានសង្គម ​បុគ្គលិកសិក្សាត្រូវ ៖

• មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសហសេវិក
• មានទំនាក់ទំនងយ៉ាងប្រសើរ ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំសាលាគណៈនាយកដោយមិនប្រកាន់ឋានៈ វណ្ណៈ ឬតួនាទី
• ចេះជួយយកអាសាគ្នាទៅវិញទៅមកស្រឡាញ់ រាប់អានគ្នាជាភារតភាពនិងប្រកបដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ព្រមទាំងចេះអត់ធ្មត់មានសន្តានចិត្តល្អជានិច្ច
• ចៀសវាងការអួតអាងថាខ្លួនគ្រាន់បើជាងគេ ការបន្តុះបង្អាប់គ្នា ការនិយាយអាក្រក់ពីគ្នា ការមិទុកចិត្តគ្នា ការ​ប្រមាថមើលងាយអ្នកទន់ខ្សោយ ការប្រើប្រាស់សម្តីគំរោះគំរើយ ការប្រមាថមើលងាយអ្នកទន់ខ្សោយការរស់នៅផ្តាច់ខ្លួនកអំពីសមូលហភាព ការគិតតែអំពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន....
• ចៀសវាងការសាបពីព្រោះភាពឥតសណ្តាប់ធ្នាប់ ភាពគ្មានវិន័យភាពអនាធិបតេយ្យក្នុងជួរសហសេវិកឬសមូលហភាពសិស្ស និស្សិត ។

៣២. កត្តាដែលធ្វើឲ្យបុគ្គលិកសិក្សា ក្នុងសាលារៀនមួយបែ​កបាក់សាមគ្គីគ្នាបានរួមមាន៖

• ការខ្វែងគំណិតគ្នា
• ការមិនចុះសម្រុងនិងគ្នា
• ការមិនទុកចិត្តរវាងគ្នានិងគ្នា
• ការច្រណែនឈ្នានីសគ្នា
• ការនិយាយដើមអាក្រក់រវាងគ្នានិងគ្នា
• ការគុំគួន គំនុំព្យាបាទនិងគ្នា
• ការខ្វះនូវសេចក្តីថ្លៃថ្នៃរនៅក្នុងខ្លួន
• ការបន្តុះបង្អាប់ដាក់គ្នា
• ការអួតអាងថាខ្លួនគ្រាន់បើជាងគេ
• ការប្រមាថមើលងាយអ្នកទន់ខ្សោយ
• ការប្រកាន់ចិត្តហិង្សា
• ការប្រកាន់នូវចិត្តះស្មិមានៈក្នុងខ្លួន
• ការប្រើសម្តីគំរោះគំរើយ ឈ្លើយកោង
• ការមិនប្រកាន់នូវអត្តចរិតអសីលធម៌
• ការរស់នៅផ្តាច់ខ្លួនពីសមូលហភាព
• ការគិតតែពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន
• ការសាបព្រោះនូវភាពគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់... ។

៣៣. នៅពេលវាយតម្លៃដាក់ពិន្ទុទៅលើកិច្ចការសិក្សា របស់សិស្សគ្រូបង្រៀនឬសាស្រ្តចារ្យត្រូវឈរលើមូលដ្ឋានដូចតទៅ៖

• ធ្វើឲ្យខ្លឹមសារនៃមេរៀនមានលក្ខណៈសម្បូរបែប
• ជ្រើសរើសឯកសារឬសៀវភៅសិក្សាតាមកម្មវិធីជាផ្លូវការ
• ធ្វើវិភាគស៊ីជម្រៅឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ទៅលើខ្លឹមសារមេរៀន
• ត្រិះរិះពិចារណាលើវិធីនិងល្បិចបង្រៀន ដើម្បីឲ្យសិស្សក្តាបមេរៀនបាន
• ត្រិះរិះឬគិតគូររកសម្ភារមកបង្រៀន ចំពោះករណីដ៏ចាំបាច់នៃខ្លឹមសារមេរៀន ។

៣៤. គុណភាពនៃការអប់រំត្រូវពឹងផ្អែកទៅលើកត្តាសំខាន់ៗបីយ៉ាងគឺ៖

• គុណភាពសាស្រ្តាចារ្យ

ត្រូវមានចំណេះដឹងឯកទេសផ្នែកគរ​កោសល្យ ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាទាក់ទងនឹងការអប់រំ ផ្នែកភាសាបរទេសណាមួយមានមនសិកា​រវិជ្ជាជីវៈនិងមានបុគ្គលិកលក្ខណៈភាពល្អ ។

• គុណភាពកម្មវិធីសិក្សា

ត្រូវធ្វើការវិភាគ លើស្ថានភាពទូទៅដោយផ្តោតទៅលើទីតាំង បរិយាកាសនៅជំរុញចំនូនសិស្សនិន្នាការសិស្ស និងប្រតិកម្មនានាព្រមទាំងត្រូវធ្វើការវិភាគលើតម្រូវការ ដោយផ្តោតទៅលើការធ្វើសម្ភាសន៍ជាមួយសិស្សមាតាបិតាឬអាណាព្យាបាលសិស្ស សហគមន៍ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនិងការបំពេញនូវតារាងសំណួរព្រមទាំងការធ្វើការសិក្សាប្រៀបធៀបនូវកម្មវិធីសិក្សារបស់បណ្តាប្រទេសតំបន់ និងក្នុងសាកលលោក ។

• គុណភាពសម្ភាររូបវ័ន្ត

គុណភាពសៀវភៅសិក្សាគោលដោតបន្តកែ លម្អនិងធ្វើទំនើបកម្មសៀវភៅសិក្សា ព្រមទាំងបន្តពង្រឹងគុណភាពមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារ បណ្ណាល័យសម្ភារៈឧបទ្ទេស ឧបករណ៍នានា និងសម្ភារបច្ចេកវិជ្ជា សម្រាប់បម្រើឲ្យការងារអបរំការងារស្រាវជ្រាវនិងពិសោធន៍ ។

៣៥. នៅក្នុងគោលដៅជាមូលដ្ឋានទាំង ៩នៃគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហសវត្សរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាន៩ដូចតទៅ៖

• គោលដៅទី១

លុបបំបាត់ភាពក្រីក្រ ( Poverty ) និងភាពអត់ឃ្លានធ្ងន់ធ្ងរ

• គោលដៅទី២

សម្រេចឲ្យបានជាទូទៅ ការអប់រំមូលដ្ឋានរយៈពេល៩ឆ្នាំ

• គោលដៅទី៣

កាត់បន្ថយអត្រាមរណភាពកុមារ

• គោលដៅទី៤

លើកកម្ពស់សុខភាពមាតា

• គោលដៅទី៥

ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនិងមេរោគអេដស៍ ជម្ងឺអេដស៍ ជំងឺគ្រុនចាញ់ និងជំងឺដទៃទៀត

• គោលដៅទី៦

ធានាចីរភាពបរិស្ថាន

• គោលដៅទី៧

បង្កើនភាពជាដៃគូសកល សម្រាប់កិច្ចអភិវឌ្ឍន៍បណ្តាប្រទេសនានាលើពិភពលោកមានតែ៨គោលការណ៍ទេ តែកម្ពុជាមាន៩គោលដៅគឺបន្ថែមមួយចំណុច

• គោលដៅទី៨

ការលើកកម្ពស់​សមភាពយេនឌ័រ និងផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់ស្រ្តី

• គោលដៅទី៩

ការដោះមីនយុទ្ធភ័ណ្ឌមិនទាន់ផ្ទះនិងការសង្គ្រោះជនរងគ្រោះការវាយតម្លៃ ការអប់រំសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាឆ្នាំ២០០០ បានបង្ហាញឲ្យឃើញថាមានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់នៅប្រទេសជាច្រើន​។ ប៉ុន្តែ​វាជាប្រការមួយមិនអាចទទួលយកបានទេដែលនៅក្នុងឆ្នាំ២០០០ ។

មានកុមារជាង ១១៣លាននាក់​គ្មានលទ្ធភាពទទួលការអប់រំបឋមសិក្សា ។ ជនពេញ៨៨០លាននាក់ជាអនក្ខរជន ។

៣៦. បង្ហាញអំពីបាវចនានិងភ្លេងជាតិប្រចាំរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន ៖

ក. ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

• បាវចនាៈ ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ
• ភ្លេងជាតិៈ បទនគររាជ

ខ. ព្រះរាជាណាចក្រស្យាម(ថៃ)

• បាវចនាៈ ជាតិ សាសនា មហាក្សត្រ
• ភ្លេងជាតិៈ បទសានសៀនផ្រាបារ៉ាមី

គ. ព្រុយណេដារូសាឡាម

• បាវចនាៈ នៅចាំបម្រើក្រោមឱវាទព្រះជាម្ចាស់ស៊ុលតង់
• ភ្លេងជាតិៈ បទអាឡាស់ ប៉េលីហារ៉ាកាន់

ឃ. សហព័ន្ធម៉ាឡេស៊ី

• បាវចនាៈ ឯកភាពជាកម្លាំង
• ភ្លេងជាតិៈ បទណេហ្ការ៉ាគូ

ង. សហភាពពមីយ៉ាន់ម៉ា

• បាវចនាៈ មិនច្បាស់លាស់
• ភ្លេងជាតិៈ បទកាបាម៉ាគីយ

ច. សាធារណរដ្ឋឥណ្ឌូណេស៊ី

• បាវចនាៈ ឯកភាពក្នុងភាពចម្រុះ
• ភ្លេងជាតិៈ បទឥណ្ឌូណេស៊ីរ៉ាយ៉ា

ឆ. សាធារណរដ្ឋហ្វីលីពីន

• បាវចនាៈ ដើម្បីព្រះជាម្ចាស់ ប្រជាជន ធម្មជាតិនិងប្រទេសជាតិ
• ភ្លេងជាតិៈ បទលូប៉ាង ហ៊ីនីរ៉ាង

ជ. សាធារណរដ្ឋសិង្ហបុរី

• បាវចនាៈ ដំណើរឆ្ពោះទៅសិង្ហបុរី
• ភ្លេងជាតិៈ បទម៉ាជូឡាសហ៍ សាំងហ្កាពួរ៉ា

ឈ. សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ

• បាវចនាៈ សន្តិភាព ឯករាជ្យភាព ប្រជាធិបតេយ្យឯកភាព
• ភ្លេងជាតិៈ បទផេងសាតឡាវ

ញ. សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម

• បាវចនាៈ ឯករាជ្យ សេរីភាព សុភមង្គល
• ភ្លេងជាតិៈ បទតុងគាន់កា ។

៣៧.បានជាអ្នក មកដាក់ពាក្យសុំប្រឡង យកក្របខណ្ឌរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជននិងកីឡាព្រោះ៖

• ជាមុខរបរមួយដែលថ្លៃថ្នូរឧដុង្គឧត្តមនិងមានគុណប្រយោជន៍ចំពោះជាតិមាតុភូមិក្នុងការបណ្តុះបណ្តាល ធនធានមនុស្ស ​ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាតិ ដូចពាក្យស្លោកមួយពោលថា«ដាំក្នុងសាលាផ្លែផ្កាក្នុងសង្គម«
• គ្រូបង្រៀនជាបណ្ណាល័យនៃគំនិត
• គ្រូបង្រៀនជាអ្នកកសាងគ្រឹះជីវីតរបស់មនុស្សលោក
• គ្រូបង្រៀនជាងវិស្វករ ប្រលឹង
• គ្រូបង្រៀនជាអ្នកកសាង សតិបញ្ញា ញរបស់ប្រទេសជាតិ
• គ្រូបង្រៀនជាបុព្វការីទី២
• គ្រូបង្រៀនជាអ្នកការពារនិងដោះស្រាយបញ្ហាសង្គម
• គ្រូបង្រៀនជាអ្នកចង្អុលបង្ហាញពីសុវត្ថិភាពសង្គម
• គ្រូបង្រៀនជាគ្រូពេទ្យព្យាបាល
• គ្រូបង្រៀនជារោគល្ងង់ខ្លៅ របស់ប្រជាជាតិលើពិភពលោកទាំងមូល
• គ្រូបង្រៀនជាអ្នកលះបង់ ប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនឬជាអ្នកមានចិត្តបុណ្យដ៏ប្រសើរ
• គ្រូបង្រៀនជាបុគ្គលគួរឲ្យគោរព
• គ្រូបង្រៀនជាឪពុកម្តាយទី២របស់មនុស្ស ។​

៣៨. ក្នុងនាមជាមន្រ្តីរាជការស៊ីវិលម្នាក់ ត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិ៤យ៉ាងដូចតទៅ៖

ក.ឆន្ទៈម្ចាស់ការ

• មានទឹកចិត្តស្រឡាញ់ការងារខ្លួន
• មានគំនិតផ្តើចផ្តើម( ការច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ )
• ការបំពេញកាតព្វកិច្ចក្នុងស្មារតីជាក្រុម
• ត្រូវមានស្មារតីឈ្មួសស្មុលនិងការងារ
• មានការជម្នះគ្រប់ឧបសគ្គទាំងឡាយ ។

ខ. ភក្តិភាព

• ការយល់ដឹងអំពីសភាពការណ៍
• មានភក្តិភាពចំពោះស្ថាប័ន
• ភក្តិភាពខាងវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន
• មានភក្តិភាពចំពោះប្រជាសាស្ត្រខ្លួន
• រក្សាអ្នកប្រើប្រាស់សេវាការងារខ្លួន ។

គ. មនសិការវិជ្ជាជីវៈ

• ត្រូវបឹ្រងប្រែងឲ្យអស់ពីលទ្ធភាព ដើម្បីបំពេញការងារឲ្យបានល្អ
• ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ ឲ្យបានច្បាស់លាស់ក្នុងការបំពេញការងារនិងមនសិការ
• ត្រូវប្តេជ្ញាចិត្តធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួននិងប្រើប្រាស់សមត្ថភាព
• ត្រូវស្វិតស្វាយក្នុងការងារជាមួយមន្រ្តីដទៃៗទៀត
• ត្រូវហ៊ានលះបង់កម្លំាងកាយ និងកម្លាំងចិត្ត
• ត្រូវបង្កើនសមត្ថភាពជំនាញឯកទេស
• មិនអាចទទួលយកដោយផ្ទាល់ឬដោយប្រយោលតាមរយៈតំណាងរបស់ខ្លួន នូវផលប្រយោជន៍នានាពីនរណាមយយឬសហគ្រាសណាមួយ
• ត្រូវរក្សាការសម្ងាត់វិជ្ជាជីវៈ ទៅតាមគោលការណ៍និងស្មារតីដូចមានចែងក្នុងច្បាប់ជាធរមាន
• ត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកាតព្វកិច្ចលក្ខការណ៍
• ត្រូវទទួលខុសត្រូវការលើកប្រតិបត្តិរបស់ខ្លួន ចំពោះភារកិច្ចដែលប្រគល់ឲ្យ
• មានកាតព្វកិច្ច គោរពវិន័យការងារម៉ោងពេលធ្វើការនិងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង
• ត្រូវគោរពបទបញ្ជារបស់ថ្នាក់លើ
• ត្រូវគោរពឲ្យបាននូវនីតិរដ្ឋ ។

ឃ. ផ្តល់សេវាល្អ

• ប្រព្រឹត្តឥរិយាបថឲ្យបាត្រឹមត្រូវ
• ធ្វើខ្លួនជាអ្នកផ្តល់សេវាមិនមែនជាអ្នកត្រួតត្រាឬគ្រប់គ្រងឡើយ
• រក្សាឲ្យបាននូវការគោរព បេញចិត្ត ​ពីអ្នកដទៃ
• មានភាពត្រឹមត្រូវក្នុងការបម្រើ
• ឆ្លើយតបបានទៅនឹងតម្រូវការជាក់ស្តែង
• ជួយសម្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានលឿននិងឆាប់រហ័ស ។

៣៩. ផលដែលកើតចេញពីឆន្ទៈរួមមាន៖

• អំពើប្រកបដោយឆន្ទៈ ទោះបីតាមផ្លូវកាយក្តីផ្លូវចិត្តក្តីមានឈ្មោះឆន្ទៈកម្ម ។ បើជាឆន្ទៈនិងមានឈ្មោះថា សុឆន្ទៈចុះបើឆន្ទៈនិងមានឈ្មោះថា ទុឆន្ទៈ ។
• ឆន្ទៈប្រឆាំងនិងអំពើ ទោះបីតាមផ្លូវកាយក្តី ផ្លូវចិត្តក្តីមានឈ្មោះថា បដិឆន្ទៈ ពោលគឺឆន្ទៈដែលឆ្លើយជំទាស់និងអ្វីមួយ ប៉ុន្តែពុំមែនឆន្ទៈឡើយ ។
• ឆន្ទៈមានបែបទៀតមានឈ្មោះថា និឆន្ទៈ ក្នុងករណីដែលបុគ្គលដឹងខ្លួនថាខុសដែរ ប៉ុន្តែនៅតែធ្វើដូចជាដឹងថាស្រីណាម្នាក់ពុំព្រមស្រឡាញ់យើងដោយប្រការណាមួយ ប៉ុន្តែយើងនៅតែតាមអង្វរករ សុំសេចក្តីស្នេហាពីស្រីនោះទៀត ។​ ជាក់ស្តែងទុំដឹងថាទៅជួបអរជូនពិតជាត្រូវស្លា​ប់ ប៉ុន្តែទុំនៅតែទៅជួប ។ ( ឧទាហរណ៍ តាមបែបវិទ្យាសាស្រ្តសង្គមទេ ) ។

៤០. ពាក្យថា«កាកសំណល់វិទ្យុសកម្ម «មានន័យលថាជាធាតុមានសារជាតិ ឬឆ្លងដោយជាតិវិទ្យុសកម្មខាប់ ឬមានសកម្មភាពលើសពីការកម្រិតអនុញ្ញាតដោយ ភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ ( International Atomic Energy Agency ) ហើយដែលគ្មានគម្រោងយកប្រើទៅថ្ងៃក្រោយឡើយ ។

៤១. សាកលភាវូបនីយកម្មមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងក្លាទៅលើសិស្សានិសិស្សនិងគ្រូបង្រៀន ដូចខាងក្រោម៖

ជាដំបូងដើម្បីងាយយល់ប្រធានបទខាងលើនេះ យើងគូរគប្បីយល់នូវពាក្យ«សាកល​ភាវូបនីយកម្មឬភាវូបនីយកម្ម«មានន័យថាទំនាក់ទំនងទូលំទូលាយ នៅលើសាកលលោកទាំងមូលដូចជាការៀនត្រូវឲ្យមានគុណភាព ។

ឧទាហរណ៍៖​ សិស្សពូកែអក្សរសាស្រ្តខ្មែរប្រឡងតាមអ៊ីនធើណេត ( Internet ) ស្រាវជ្រាវ( Research ) តាមរយៈអ៊ីនធ្វើណេត​និងរៀនតាមរយៈការសិក្សាពីចម្ងាយនេះគឺជាគំណិតសាកលភាវូបនីយកម្ម ។

ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនិង ការអភិវឌ្ឍន៍របស់សាកលភាវូបនីយកម្មយើងត្រូវ៖

• មានចំណេះដឹងយ៉ាងទូលំទូលាយ
• មានចំណេះដឹងមូលដ្ឋាននិងជំនាញវិជ្ជាជីវៈឲ្យបានច្បាស់លាស់
• ចេះភាសាបរទេសចេះភាសាអង់គ្លេស ឬបារាំង ចិន ថៃ ឬភាសាអន្តរជាតិផ្សេងៗដែលអាចធ្វើការនៅប្រទេសណាក៏បានជនជាតិបរទេសអាចទៅធ្វើការឬទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវ នៅប្រទេសផ្សេងៗនៅសកលលោកដូចនេះព្រំដែនរដ្ឋបាលមានក៏ប៉ុន្តែគ្មានព្រំដែនធនធានមនុស្សទេ
• អប់រំខ្លួនប្រឈមទៅនិងភាវូបនីយកម្ម
• មានចំណេះដឹងផ្នែកខាងព័ត៌មានវិទ្យា
• រៀនអនុ​វត្តប្រើអ៊ីនធើណេត ដើម្បីស្រាវជ្រាវឯកសារនានាលើពិភពលោក
• ផ្លាស់ប្តូរនូវបទពិសោធន៍តាម​រយៈធ្វើសិក្ខារសាលា សារសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្វែងយល់ពីវប្បធម៌ចំណេះដឹងអំពីបរិស្ថាន ស្តីពីមនុស្សការថែសុខភាពគ្រូបង្រៀនឆ្លងដែន
• យកបរទេសជឿនលឿនធ្វើដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ។

៤២. បានជាយើងសិក្សាទស្សនវិជ្ជាសីលធម៌ពីព្រោះ(តាមទស្សនៈលោកធីថឺស ) ៖

• ទស្សនវិជ្ជាសីលធម៌ ប្រាប់់យើងយ៉ាងច្បាស់ថាហេតុអ្វីបានជាអំពើមួយល្អប្រសើរជាងអំពើមួយទៀត ។
• ទស្សនវិជ្ជាសីលធម៌ ស្វែងរកគោលការណ៍នៃការប្រព្រឹត្តប្រកបដោតបញ្ញារឺគោលការណ៍នានា ដែលធ្វើអោយជីវីតរស់នៅប្រកបដោយសីលកុលខ្ពស់បំផុត ។
• ទស្សនវីជ្ជាសីលធម៌ រួមចំណែកក្នុងការរិះគន់និងវាយតម្លៃប្រកបដោយបញ្ញានូវអំពើសីលធម៌ និងប្រព័ន្ធនៃទស្សនវិជ្ជាសីលធម៌ទាំងនៅក្នុងអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្នកាលដើម្បីរកឲ្យង ដែលជាឧបសគ្គយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្ស ។
• ទស្សនវីជ្ជាសីលធម៌ ព្យាយាមបង្ហាញមនុស្សនូវតម្លៃពិត នៃជីវីត ។ វាប្រឹងប្រែងបង្កើតន័យសីលធម៌របកគំហើញនៃតម្លៃពិត និងញាំងឲ្យមនុស្សរួបរួមគ្នាក្នុងការស្វែងរកតម្លៃនោះ ។

៤៣. មតិអ្នកអប់រំមួយរូបបានពោលថា«ការសិក្សាវប្បធម៌ អរិយធម៌ ជាការអប់រំបណ្តុះនូវស្មារតីគំណិតឧត្តមគតិ អត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរដល់កូនខ្មែរ«បកស្រាយដូចខាងក្រោម៖

ការសិក្សាវប្បធម៌ អរិយធម៌ខ្មែរ គឺធ្វើឲ្យកូនខ្មែរយើងស្គាល់ ប្រភពលក្ខណៈជាតិ និងតម្លៃរបស់ព្រលឹងជាតិខ្មែរបានកាន់តែច្បាស់ ។ ការដឹងការស្គាល់អំពីតម្លៃអរិយធម៌ជាតិពិសេសពិតជា នាំឲ្យកូនខ្មែរយើងមានមោទនកភាពចំពោះជាតិខ្មែរ ពោលគឺអត្តសញ្ញាជាតិខ្មែរ និងឧត្តមគតិដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ខ្មែរយើង ។

អត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែររួមមាន៖

• ឈ្មោះមនុស្ស

សុខ សៅ លឹម រតនៈ រ៉ាវី រចនា... ។

• ឈ្មោះរុក្ខជាតិ

ដើមត្នោត ដើមរំដួល ដើមក្រវ៉ាន់....។

• ឈ្មោះភូមិស្រុក

ភូមិក្រឡាញ់ ភូមិព្រៃសម្លាញ ភូមិខ្សុំ .... ។

• ឈ្មោះរមណីយដ្ឋាន

អំពែភ្នំ អូរតារ៉ៅ ភ្នំដា ភ្នំបាខែង កាំពី.... ។

• ឈ្មោះមុខម្ហូបអាហារ

សម្លរកកូរ សម្លម្ជូរ សម្លប្រហើរ ប្រហុក.... ។

• សម្លៀកបំពាក់បែបខ្មែរ

ស្លៀកចង់ក្បិន ហូល អាវប៉ាក់ ផាមួង... ។

• ប្រភេទរបាំ

របំាគោះត្រឡោក របំាអប្សរា របាំត្រុដ ... ។

• ឥរិយាបថ

ដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ និយាយ គិត ... ។

• ទឹកដី

ចំនួន១៨១.០៣៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉ែ ទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់ជាតិនិងអន្តរជាតិ ។

• ឈ្មោះខេត្ត

ខេត្តកំពង់ស្ពឺ តាកែវ កណ្តាល... ។

• ប្រភេទសត្វ

ទន្សោង គោព្រៃ ត្រីរាជ ត្រីចង្វារអង្គរ... ។

• ចិត្តគំនិត អត្តចរិត ទំនៀមទំម្លាប់ ប្រពៃណីភាសា និយាយ ភាសាខ្មែរ ។
• សិល្បៈ

ភ្លេងពិពាទ្យ ភ្លេងមហោរី ភ្លេងអារក្ស ... ។

តាមរយៈអត្តសញ្ញាណជាតិ​ ឧត្តមគតិជាតិពិតជាបានឆ្លុះបញ្ចាំង ឲ្យយើងស្គាល់ពីសារៈសំខាន់របស់វាដូចតទៅ៖

• ស្គាល់ពីតម្លៃនៃអរិយធម៌ជាតិរបស់ខ្លួន
• យល់ដឹងស៊ីជម្រៅអំពីការការពារ និងថែរក្សាអត្តសញ្ញាណជាតិនិងជាតិឲ្យគង់វង្ស
• នាំឲ្យប្រជាជាតិមានជំហរ ស្រឡាញ់ពេញចិត្ត និងមានឧត្តមគតិជាតិ
• បានស្គាល់ំពីចរិតអត្តចរិតពិតរបស់ជាតិ នាំឲ្យប្រជាជាតិមានវិធានការ ទប់ស្កាត់នូងអ្វីៗដែលអសកម្មដែលមិនល្អចំពោះជាតិ។

៤៤. អាស៊ានទ្រ័រកា (Troika) បង្កើតឡើងនៅថៃទី ២៤ ខែវិចិ្ឆកា ឆ្នាំ ១៩៩៩ នៅរាធានីបាងកក ប្រទេសថៃ ។ មានគោលបំណង និងគោលការណ៍ដូចខាងក្រោម៖

ដើម្បីបង្កលទ្ធភាពឲ្យអាស៊ានអាចឆ្លើយតបបានទាន់ពេលវេលា បន្ទាប់និងយ៉ាងសំខាន់ចំពោះក្តីព្រួយបារម្ភអំពីបញ្ហានិងស្ថាប័ននយោបាយ និងសន្តិសុខនៅក្នុងតបន់ដែលអាចរំខាន់ដល់សន្តិភាពនិងសុខដុមរមនាក្នុងតំបន់ ។ ក្នុងការជួយឲ្យអាស៊ានអាចមានលទ្ធភាពឆ្លើយតប ទៅនិងកំណើននៃការពឹងពាក់អាស្រ័យគ្នា​ទៅវិញទៅមកក្នុងចំណោមប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ានទ្រ័រកា និងជួយសម្រួលដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន ឲ្យមានកម្រិតខ្ពស់និងជួយលើតម្កើងឯកភាព និងសាមគ្គីភាពឲក្នុងរង្វង់អាស៊ានក៏ដូចជាបង្កើនប្រសិទ្ធភាពទូទៅរបស់ខ្លួន ។

អាស៊ានទ្រ័រកា និងត្រូវបង្កើតឡើងនៅករណីណានិងគ្រាណាសភាពការណ៍អនុញ្ញាត ។

អាស៊ានទ្រ័រកា និងការបំពេញការងាររបស់ខ្លួន ស្រមតាមគោលការណ៍ដែលមានចែងក្នុងសន្ធិសញ្ញានិងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយរបស់អាស៊ាន ដូចជាសន្ធិសញ្ញាស្តីពីមិត្តភាពនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហើយជាពិសេសនៅក្នុងគោលការណ៍ស្នូលនៃប្រព័ន្ធកុងសង់ស៊ីសនិងមិនជ្រៀតចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងផងគ្នា ។

៤៥. ក្នុងនាមជាគ្រូបង្រៀនម្នាក់ត្រូវអប់រំអំពីផលប្រយោជន៍នៃការសិក្សាវប្បធម៌ ដើម្បីឲ្យសម្រេចបាននូវសរសរស្តម្ភទាំងបួនគឺ៖

ក. ចំណេះដឹង

• បើកទូលាយនូវចំណេះដឹងឲ្យបានទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត
• ស្គាល់មូលដ្ឋានគ្រឹះរបស់សង្គមជាតិនិងព្រលឹងជាតិ
• យល់ដឹងកាន់តែច្បាស់អំពីអ្វីដែលខ្លួនមាន ដែលល្អហើយគេស្រឡាញ់និងទទួលស្គាល់តាំងពីបុរាណមក ។

ខ. ចំណេះធ្វើ

• បណ្តុះនូវមនោសញ្ចេតនា លើការងារ​គ្រប់ផ្នែកដោយស្រឡាញ់ ថែរក្សា និងការពារអ្វីដែលជារបស់ជាតិ
• ស្គាល់ច្បាស់នូបប្រភពលក្ខណៈនៃវប្បធម៌អរិយធម៌ របស់ជាតិខ្លួនឥរិយាបថ ( ដេក ដើរ ឈរ អង្គុយ ) ទំនៀមទំម្លាប់​ ប្រពៃណីជំនឿ សាសនា សិល្បៈ​
• ចេះយកធ្វើដែលមិនមែនជារបស់ជាតិខ្លួនមកកែច្នៃឲ្យសមស្រប តាមចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ប្រទេសជាតិខ្លួនឲ្យមកជាលក្ខណៈជាតិខ្លួននិងឲ្យសមស្របតាមដួងព្រលឹងជាតិ
• ចេះរកវិធានការការពារ និងទប់ស្កាត់នូវឥទ្ធិពលវប្បធម៌ អរិយធម៌បរទេសទាំងឡាយណា ដែលមកបំផ្លាញដល់ដល់វប្បធម៌ អរិយធម៌របស់ជាតិខ្លួន ។

គ. ចំណេះដឹងអប់រំ

• ធ្វើការអប់រំស្វែងកាន់តែស៊ីជម្រៅ លើអត្តសញ្ញាណជាតិនិងដូងព្រលឹងរបស់ជាតិខ្លួន ( ប្រជារាស្រ្ត ទឹកដីប្រវត្តិការគ្រប់គ្រង ភាសា អក្សរសិល្ប៍ សិល្បៈ ទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី ជំនឿ សាសនា ចិត្តគំនិត អាកប្បកិរិយា ឆន្ទៈរួមដូចគ្នា ) ។

ឃ. ចេះរស់នៅក្នុងសង្គម

• ចេះរស់នៅជាមួយគ្នាចេះស្រឡាញ់រាប់អានគ្នា គោរពសិទ្ធិគ្នាទៅវិញទៅមក គ្មានបេងចែកវណ្ណៈ ឋានៈ ពណ៌ សម្បុរ ភេទ សាសនាជំនឿ
• ចេះរស់នៅប្រកបដោយចរិយាធម៌និងគុណធម៌ដើម្បីរស់នៅសមរម្យក្នុងសង្គម
• ស្គាល់កាតព្វកិច្ចនិងស្វ័យអប់រំខ្លួនឲ្យក្លាយទៅជាពលរដ្ឋល្អ
• ការងារក្នុងវីជ្ជាជីវៈតាមសម្មាអាជីវោ មិនរំលោភលើអ្នកដទៃ
• មានសាមគ្គីភាពល្អ ស្រឡាញ់យុត្តិធម៌ ស្រឡាញ់មនុស្សជាតិទូទៅ
• ទទួលស្គាល់ទុក្ខវេទនារបស់អ្នកដទៃ
• មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយជាតិនិងអន្តរជាតិ មិនប្រកាន់ពូជសាសន៍ ជំនឿ សាសនានិន្នាការនយោបាយផ្សេងៗជាដើម ។

៤៦. រាជធានីភ្នំពេញមាន១២ខណ្ឌរួមមាន៖

• ខណ្ឌ៧មករា
• ខណ្ឌទួលគោក
• ខណ្ឌមានជ័យ
• ខណ្ឌដង្កោ
• ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ
• ខណ្ឌច្បារអំពៅ
• ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ
• ខណ្ឌព្រែកព្នៅ
• ខណ្ឌឬស្សីកែវ
• ខណ្ឌចំការមន
• ខណ្ឌសែនសុខ
• ខណ្ឌដូនពេញ ។

៤៧ . រៀបរាប់ពីសម្បត្តិវប្បធម៌ខ្មែរដែលចុះបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោក៖

• តំបន់អង្គរវត្ត

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ១៤ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៩២

• របាំព្រះរាជទ្រព្យ

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ៧​ ខែ វិចិ្ឆកា ឆ្នាំ ២០០៣

• ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៥

• ប្រាសាទព្រះវិហារ

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨

• បណ្ណសារសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០០៩

• ប្រពៃណីនិទានរឿងរាមកេរ្តិ៍តាគ្រុឌ

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៤

• ល្បែងទាញព្រ័ត្រ

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ២ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៥

• ចាប៉ីដងវែង

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ៣០ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៦

• តំបន់ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ( សម្បូរព្រៃគុក )

ចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ៨ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៧ ។

៤៨. ពាក្យកម្រង់កែវ គឺជាពាក្យសម្តីចាប់ចុងចួន រំលេចពាក្យពេចន៍ ប្រទាក់ក្រឡាវោហាសព្ទ ស្តាប់ទៅពីរោះរណ្តំ ចំដួងចិត្ត ដ្បិតរលូនចួនណែងណង អ្នកផងគាប់ដួងចិត្តអាល័យចង់ស្តាប់នោះ ហើយដែលហៅថាពាក្យកម្រង់កែវ​ ។

ឧទាហរណ៍ៈ ព្រឹកព្រាងរៀងរះ ជះរស្មីពណ៌ដ៏ត្រចេះត្រចង់ ច្បាស់ផូរផង់តម្រង់ត្រង់ចូលដល់យល់ពន្លឺភ្លឺថ្លា​ នាទឹកដីអង្គរ បវរល្អឆើតឆាយត្រសាយត្រសុំសុខដុមរមនាជា ភិយ្យោភាពរៀងរាបជាដរាបតទៅ ស្ថេរស្ថិតនិត្យ នៅដៅដល់សួស្តីជ័យមង្គលវិបុលសុខគ្រប់ប្រការ កាយាចិត្តឥតហ្មងសៅ ក្តៅក្រហាយខ្វាយខ្វាល់ដល់តិចតួចឡើយ ។