វិញ្ញាសាផែនដីសម្រាប់ត្រៀមប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ (វិញ្ញាសាទី៩)

សំណួរ

១. តើភ្នំភ្លើងច្រើនកើតនៅកន្លែងណាខ្លះ នៃផ្ទៃផែនដី ?

២. ដូចម្តេដែលហៅថា កាឡាក់ស៊ី ?           

៣. តើតារានិងភពខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ ?

៤. តើឥទ្ធិពលព្រះចន្ទបានបង្កើតបាតុភូតអ្វីខ្លះ ? រកឧទាហរណ៍បាតុភូតមួយមកញ្ជាក់ ។

៥. តើរលក P និង​រលក S និងរលក L ធ្វើចលនាខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ ?

ចម្លើយ

១. ភ្នំភ្លើងកើតឡើងនៅតាមព្រំដែនជំនួបគ្នាព្រំដែនបែកចេញនៃ ផ្លាកតិចតូនិច​និងលើចំណុចក្តៅនៃផែនដី ។

២. កាឡាក់ស៊ី ជាតារានិករ ឬក្រុមតារានិងអង្គផ្សេងៗជាច្រើនទៀត ដែលកំពុងអណ្តែតក្នុងលំហ ។ កាឡាក់ស៊ីនីមួយៗមានតារារាប់លានដួង ប៉ុន្តែគ្រប់កាឡាក់ស៊ីទាំងអស់មានទំហំនិងរូបរាងខុសៗគ្នា ។

៣. តារានិងភពខុសគ្នាត្រង់ ៖

• តារាភាគច្រើនបញ្ចេញពន្លឺដោយខ្លួនឯង គឺជាតារាដែលស្ថិតននៅក្រៅប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ
• ភព ស្ថិតនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ហើយដែលទទួលពន្លឺពីព្រះអាទិត្យ យើងអាចមើលឃើញពួកវាដូចជាតារាដែលបញ្ចេញពន្លឺដោយខ្លួនឯង ។

៤. ឥទ្ធិពលព្រះចន្ទបានបង្កើតបាតុភូតផ្សេងៗដូចជា ជំនោរ និងលំនាចសមុទ្រ ។ ឧទាហរណ៍ ៖  ឥទ្ធិពលព្រះចន្ទទៅលើជំនោរ ឥទ្ធិពលរួមរបស់ព្រះចន្ទនិងព្រះអាទិត្យបណ្តោយឲ្យជំនោរមានកំពស់ទឹកមិនស្មើគ្នាទេ នៅក្នុងសមុទ្រនីមួយៗ ។ ព្រះអាទិត្យ ព្រះចន្ទ និងផែនដីនៅពេលដែលផ្ចិចស្ថិននៅលើខ្សែតែមួយ ។ បើព្រះចន្ទនិងព្រះអាទិត្យស្ថិតនៅសងខាងនៃផែនដីគេហៅថា ប្រទាញឈម ។ ទំនាញនេះមានកម្ពស់ជំនោរមធ្យម ។ បើព្រះចន្ទនិងព្រះអាទិត្យស្ថិតនៅតែម្ខាងនៃផែនដីគេហៅថា​ប្រទាញស្រប ។ ទំនាញនេះមានកម្ពស់ជំនោរខ្លាំងណាស់ ។ ម៉្យាងវិញទៀត បើព្រះចន្ទនិងព្រះអាទិត្យស្ថិតនៅក្នុងភាពកែងជាមួយផែនដី គេហៅថាប្រទាញកែង ។ ទំនាញនេះមានកំពស់ជំនោរខ្សោយ ។

៥. រលក PរលកSរលកL ធ្វើចលនាខុសគ្នាដូចជា ៖

• រលក Pជារលកដែលមានល្បឿនលឿនជាងគេ ក្នុងចំនោមរលកទាំងអស់ ហើយជារលកទីមួយដែលមកដល់មុនគេ វាអាចឆ្លងកាត់គ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃផែនដី ។
• រលក S ជារលកលឿនទី២ បន្ទាប់ពីររលក P វាកើតឡើងរួញចូលហើយត្រឡប់មកទីដើមវិញ បន្ទាប់ពិខូចទ្រង់ទ្រាយ វាមិនអាចធ្វើចលនាបានគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃផែនដីទេគឺ វាមិនអាចឆ្លងកាត់រូបធាតុរាវទាំងស្រុងបានទេ ។
• រលក L ជារលកផ្ទៃលើដែលធ្វើឲ្យដីផ្លាសទីជារង្វង់ពេលពីរខាងលើតែវាបំផ្លាញខ្លាំងនៅពេលមានរញ្ជួយដី ព្រោះវាអង្រួនដីតាមទិសបញ្ឈរ ។

វិញ្ញាសាទី១០