Khmer Literature
2018-08-05 23:36
សំណេរពន្យល់ពាក្យសុភាសិត «ទូកទៅ កំពង់នៅ»។
16241 Views
2018-08-05 23:36
ចង់ប្តូរការងារ ឬ កំពុងស្វែងរកការងារ ផ្វើសារឥឡូវនេះ
សេចក្ដីពន្យល់៖ ទឹកហូរទៅហើយមិនអាចត្រឡប់ក្រោយបាន រីឯជីវិតដែលបាត់បង់ទៅ ក៏មិនអាចរស់ឡើងវិញបានដែរ យ៉ាងណាមិញ អ្វីៗដែលកើតហើយ រមែងរលាយទៅវិញតាមច្បាប់ធម្មជាតិ ដោយឡែក មនុស្សគឺជាសត្វដែលមានសភាវគតិ ចេះគិតពិចារណា ស្គាល់ខុសត្រូវ ខ្លះខំសាងអំពើល្អ រីឯអ្នកខ្លះប្រព្រឹត្តតែអំពើស្មោកគ្រោក ដល់ខ្លួនស្លាប់ទៅ ក៏បន្សល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះទៅតាមទង្វើរបស់ខ្លួន។ ដើម្បីជាការទូន្មានដល់ជនានុជនទាំងឡាយ ឲ្យខំសាងកុសលធម៌ បុព្វយើងបានបង្កើតសុភាសិតមួយដោយប្រៀបធៀបដូចតទៅនេះ «ទូកទៅ កំពង់នៅ»។
តើសុភាសិតនេះបង្កប់នូវតម្លៃអប់រំយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ?
ដើម្បីងាយស្រួយក្នុងការបកស្រាយសុភាសិតខាងលើនេះ គួរគប្បីយល់នូវពាក្យគន្លឺសំខាន់មួយចំនួនសិនដូចជា «ទូក» និង «កំពង់»។ ពាក្យ »ទូក» ជាប្រភេទនៃមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹក រីឯ «កំពង់» ជាកន្លែងសម្រាប់ទូកចូលចត។ តាមន័យត្រង់គេអាចពន្យល់បានថា ទូកធ្វើដំណើរតាមទឹកអាចទៅដល់ត្រើយ ឬអាចជួបគ្រោះថ្នាក់តាមផ្លូវក៏ថាបាន ចំណែកឯកំពង់ដ មិនទៅតាមទូកទេ គឺនៅតែកន្លែងដដែលជានិច្ច គេចង់ធៀបថា «ទូកទៅ» គឺនៅពេលដែលមនុស្សយើងស្លាប់ទៅ តែងតែបន្សល់នូវ «កំពង់» គឺកេរ្តិ៍ឈ្មោះហ្នឹងឯង បើធ្វើអំពើល្អ បន្សល់នូវកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អ មានគេស្រឡាញ់រាប់អានច្រើន បើធ្វើអាក្រក់ នឹងបន្សល់តែកេរ្តិ៍ឈ្មោះស្អុយរលួយ គេស្អប់គេខ្ពើមគ្រប់ជំនាន់ទៀតផង។
ជាការពិតណាស់ អ្វីៗទាំងអស់មិនអាចចៀសផុតពីសេចក្ដីស្លាប់បានឡើយ ទោះបីអ្នកឯងធ្វើល្អក្ដី ធ្វើអាក្រក់ក្ដី មានឋានៈប់ុណ្ណាក៏ដោយ ឲ្យតែដល់ពេល មច្ចុរាជប្រាកដជាមកតាមទារព្រលឹងជាមិនខាន។ ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ មានបុគ្គលដ៏អស្ចារ្យជាច្រើនដែលបានព្យាយាមរក្សាការពារទឹកដីខ្មែរពីបរទេសឈ្លានពាន តួយ៉ាងដូចជា ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ បានប្រដេញចាម្ប៉ាចេញពីក្រុងអង្គរ ហើយព្រះអង្គខិតខំកសាងប្រាសាទបាយ័ននិងលើកតំកើងអក្សរសាស្ត្រ និងគោរពសាសនាព្រះពុទ្ធ ក្រៅពីនេះព្រះបានកសាងសាលាសំណាក់ មន្ទីពេទ្យ សាលាជាដើម។ ក្រៅពីនេះ នៅក្នុងសម័យឧដុង្គ ព្រះអង្គឌួងបានឡើងសោយរាជ្យនៅខណៈពេលដែលយួូួននិងសៀមកាត់ទឹកដីខ្មែរជាពីរចែកគ្នា ដោយព្រះអង្គមានមនសិការស្នេហាជាតិយ៉ាងជ្រាលជ្រៅនោះ ទើបទ្រង់សម្រេចព្រះទ័យផ្ញើរាជសារ ដើម្បីសុំជំនួយពីបារាំងក្នុងការកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលយួនសៀម ក៏ដូចជាការទប់ស្កាតនូវការលេបត្រដាក់ប្រទេសខ្មែពីសំណាក់ប្រទេសទាំងពីរនេះផងដែរ។ព្រះអង្គមិនត្រឹមតែស្មោះស្ម័គ្រចំពោះជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែទ្រង់ក៏ជាកវីនិពន្ធដ៏ល្បីល្បាញខាងផ្នែកអក្សរសាស្ត្រ និងជាអ្នកថែរក្សាវប្បធម៌ប្រពៃណីខ្មែរផងដែរ ។ ដោយឡែក ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ បានដណ្ដើមឯករាជ្យទាំងស្រុងពីបារាំងជូនមាតុភូមិកម្ពុជាយើងទាំងស្រុង ឲ្យស្គាល់នូវពន្លឺសន្តិភាព ទោះបីទ្រង់សុគតក្ដី ក៏ក្ដីស្រឡាញ់របស់ប្រជាជនចំពោះព្រះអង្គ ក៏នៅតែឋិតឋេរជានិរន្តរ៍។
ដោយឡែក បើក្រឡេកមកមើលផ្នែកអក្សរសិល្ប៍វិញ គេឃើញតួអង្គចៅចិត្រ ក្នុងរឿងកុលាបប៉ៃលិន បានបង្ហាញថា បានបន្សល់នូវគំរូដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកសិក្សានិងយុវជនជំនា់ន់ក្រោយ ឲ្យចេះតស៊ូអំណត់អត់ធន់ចំពោះឧបសគ្គ និងមិនរើសអើងការងារជាដើម។ ផ្ទុយទៅវីញ លោកបាឡាត់ស្រុកសង្កែ ជាមនុស្សប្រព្រឹត្តអំពើលាមកចូលចិត្តមើលងាយអ្នកដែលទាបជាងខ្លួន មិនគោរពសិទ្ធិនារី និងរួមដៃជាមួយចោរ សកម្មភាពរបស់គេពុំអានអ្វីដែលជាគំរូនោះឡើយ គឺមានតែគេស្អប់ខ្ពើមគ្រប់ជាតិ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្នុងរឿងព្រះអាទិត្យថ្មីរះលើផែនដីចាស់ សម បានជំនះរាល់បញ្ហានៃជីវិត រក្សានូវឧត្ដមគតិ មិនប្រព្រឹត្តថោកទាប ដូចមនុស្សមនុស្សភាគច្រើនឡើយ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ គេជាបរុសដែលស្មោះត្រង់ និងចូលចិត្តជួយអ្នកដទៃទៀតផង។ លើសពីនេះទៅទៀត នៅក្នុងរឿងទុំទាំវ បានសបញ្ជាក់ឲ្យឃើញនូវការជិះជាន់របស់ពួកអភិជនទៅអ្នកក្រីក្រតូចតាច ជាក់ស្ដែង អរជួនដែលជាស្ដេចត្រាញ់ នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ ថ្លើមធំហ៊ានប្រឆាំងនឹងព្រះរាជបញ្ជាស្ដេច ពង្រាត់ទុំនិងទាវដែលជាប្ដីប្រពន្ធស្របច្បាប់ក្រោមព្រះរាជអធិបតីនៃព្រះរាមាជើងព្រៃ ទង្វើដ៏គឃ្លើននេះ ធ្វើប្រជាជននៅក្នុងសម័យនោះនិងអ្នកសិក្សាជំនាន់ក្រោយថ្កោលទោសជាខ្លាំង ហើយគេតែងតែចងចាំនូវចរិតដ៏ព្រៃផ្សៃរបស់ជននេះអស់មួយជីវិត។ សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត ក្នុងរឿងថៅកែចិត្តចោរ ពូហំ បានបកអាក្រាតនូវចរិតខូចខិលរបស់ថៅកែដែលខិលខូច បោកប្រាសកូនចៅ ធ្វើឲ្យមហាជនជាច្រើនមិនពេញចិត្តថៅកែរូបនោះឡើយ។ បន្ថែមពីនេះ រឿងតេជោយ៉ត ក៏បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ជំទាវស្រែន បានលះបង់កម្លាំងពលកម្មនិងសម្រស់ ដើម្បីបោកបញ្ឆោតស្ដេចសំរ៉ែ ដែលជាជនអាក្រក់ចេញពីសង្គម រហូតទាល់តែទទួលជ័យជម្នះ និងការពារសន្តិសុខជូនជាតិមាតុភូមិ។ ទោះបីនាងជាស្រីក្ដី ប៉ុន្តែក៏បានបន្សល់នូវស្មារតីស្នេហាជាតិនិងស្រឡាញ់នូវអំពើយុត្តិធម៌ផងដែរ។
សរុប គេឃើញថា បុគ្គលទាំងឡាយខាងលើសុទ្ធតែបន្សល់នូវស្នាដៃដែលដក់ជាប់ក្នុងក្រអៅបេះដូងរបស់មនុស្សគ្រប់ជំនាន់ ហើយគេឃើញព្រះរាជាខ្មែរជាច្រើនខំបម្រើការពារជាតិ និងចាត់ទុកថា ជាវីរបុរសជាតិ ចំណែកឯបុគ្គលខ្លះទៀតពេលស្លាប់ទៅ នៅសល់តែស្នាមលាមក ដែលគេតែងតែស្អប់ខ្ពើម តួយ៉ាងដូចជា បាឡាត់ស្រុកសង្កែ ថៅកែចិត្តចោរជាដើម។ ដូចនេះបុគ្គលដែលសាងល្អតែសល់នូវគំរូល្អ រីឯជនដែលសាងអំពើទុច្ចរិត នៅសល់តែកេរ្តិ៍ឈ្មោះស្អុយរលួយងំ ទាំងអស់នេះគេអាចប្រៀបបានថា «កំពង់នៅ» រីឯសេចក្ដីស្លាប់របស់បុគ្គលទាំងនោះមិនអាចចៀសផុតបានឡើយ គឺប្រៀបស្មើនឹង «ទុកទៅ»។
យោងតាមបកស្រាយខាងលើនេះ គេអាចវាយតម្លៃបានថា សុភាសិតខាងលើនេះពិតជាមានន័យអប់រំយ៉ាងជ្រាលជ្រៅបណ្ដុះឲ្យមនុស្សសាងតែអំពើកុសលនិងសន្សំ ដើម្បីថែរក្សាកិត្តិយសនិងជាតិខ្លួនឲ្យក្រអូបដូចបុប្ផា ក្រោយដែលខ្លួនលាចាកលោកនេះទៅ។ ដូចនេះក្នុងនាមជាអ្នកសិក្សា គួរគប្បីចេះបែងចែកអ្វីល្អនិងអ្វីដែលអាក្រក់ ហើយចៀសវាងនូវអំពើខុសច្បាប់ រក្សានូវសីលធម៌ សុជីវធម៌ និងយុត្តិធម៌ជានិច្ច ដើម្បីរក្សាឈ្មោះខ្លួនទៅក្រោយទុកជាគំរូដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយក្នុងការកសាងប្រទសជាតិ។
អត្ថបទថ្មីៗទាក់ទងបទពិសោធន៍ផ្សេងៗ
Commission on transportation Service VS transportation Service ខុសគ្នាម៉េច( សកម្មភាពអាជីវកម្មសម្បង)?
ដោយ : Mon Piya 11 days ago
ដោយ : Thanakbuth Nut 6 months ago
