សំនួរ
១. ហេតុអ្វីបានជារដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនីមួយៗនិងអង្គការអន្តរជាតិជាច្រើនត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះកុមារ ?
២. ដើម្បីសម្រេចបាននូវសិទ្ធិមានចំណេះដឹងរបស់កុមារតើស្ថាប័នព័ន្ធនីមួយៗ ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចអ្វីខ្លះ ?
៣. តើចលនាបីល្អរបស់យុវជន និងកុមារមានអ្វីខ្លះ ?
៤. ដូចម្តេចដែលហៅថាទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ ?
៥. តើកិច្ចការណាខ្លះ ដែលអាចចាត់ទុកថាជាទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ ?
៦. តើបុព្វហេតុអ្វីខ្លះ ដែលនាំឱ្យកើតមានអនុសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិកុមារ ?
ចម្លើយ
១. បានជារដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនីមួយៗ និងអង្គការអន្តរជាតិជាច្រើនត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះកុមារព្រោះ ៖
- កុមារជាអ្នកបន្តវេនពីមនុស្សចាស់នាពេលអនាគត
- វ័យកុមារជាវ័យដែលកំពុងរៀនត្រាប់តាមសកម្មភាពទាំងឡាយ ដែលនៅជុំវិញខ្លួន
- កុមារជាទំពាំង ដែលត្រូវស្នងឫស្សីនៅពេលអនាគត
- វ័យកុមារជាវ័យ ដែលត្រូវសិទ្ធិជាងអ្វីៗទាំងអស់
- កុមារត្រូវការចំណេះដឹងទូលំទូលាយ ដើម្បីត្រៀមទទួលខុសត្រូវចំពោះឆាកជីវិតរបស់ខ្លួននិងវាសនារបស់ប្រទេសជាតិ
- វ័យកុមារជាវ័យ ដែលកំពុងលូតលាស់ផ្នែករូបរាងកាយ បញ្ញានិងស្មារតី ។ ដូចនេះ យើងត្រូវផ្តល់អ្វីៗដែលល្អចំពោះពួកគេដើម្បីឱ្យគេក្លាយជាមនុស្សល្អ ។ តែបើយើងមិនបានផ្តល់អ្វីដែលល្អទេ គេនឹងទទួលយកអ្វីដែលគេឃើញ និងលី(អាក្រក់ ឬល្អ) នៅជុំវិញខ្លួនគេដោយស្វ័យប្រវត្តិ ។ ហេតុនេះបើកុមារល្អ គ្រួសារក៏ល្អ ហើយសង្គមក៏ល្អដែរ ។
២. ដើម្បីសម្រេចបាននូវសិទ្ធិមានចំណេះដឹងរបស់កុមារ ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនីមួយៗមានកាតព្វកិច្ចដូចខាងក្រោម ៖
ក. មាតាបិតា ឬអាណាព្យាបាលត្រូវ
- ចិញ្ចឹមបីបាច់ ថែរក្សាកុមារឱ្យបានល្អ (ផ្គត់ផ្គង់អាហារហូបចុកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ និងប្រកបដោយវីតាមីនគ្រប់មុខ ជួយសម្អាតអនាម័យ ចំពោះកូន)
- នាំកូនឱ្យចូលរៀន ផ្គត់ផ្គង់ថវិកា សម្ភារៈនិងជួយកាមដានការសិក្សាដល់កូន ឬជួយបង្ហាត់បង្រៀនដល់កូន
- ជួយពន្យល់ណែនាំ ឬផ្តល់ជាបទពិសោធន៍នានាដល់កូនពីបញ្ហាការសិក្សា និងផលប្រយោជន៍នៃចំណេះដឹង
- ផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តដល់កុមារឱ្យមានចិត្តតស៊ូ អំណត់ព្យាយាមក្នុងការសិក្សា ។
ខ. សហគមន៍
- សាលារៀន ដែលមានលោកគ្រូ អ្នកគ្រូជាអ្នកផ្តល់នូវចំណេះដឹងជំនាញ និងសីលធម៌ល្អដល់កុមារ មិនធ្វើទារុណកម្ម ឬច្រើនហិង្សាលើកុមារ ។ ម៉្យាងទៀតសាលារៀនត្រូវបង្កលក្ខណៈធ្វើយ៉ាងណាឱ្យកុមារចង់រៀន មិនគេចសាលា គឺត្រូវមានសម្ភារៈសិក្សាគ្រប់គ្រាន់ សាលាត្រូវមាននិយាមគរុកោសល្យដើម ។ សាលារៀនដែលមាននាយក លោកគ្រូ អ្នកគ្រូត្រូវមានវិធានការតាមដានការសិក្សារបស់សិស្ស ឬសិស្សក្រីក្រ ដើម្បីជួយទំនុកបម្រុងឱ្យពួកគេបានចូលរៀន ។
- សាសនា ព្រះសង្ឃក៏ជាអ្នកអប់រំ ទូន្មានប្រៀបប្រដៅដល់កុមារឱ្យមានចំណេះ ជំនាញ និងសីលធម៌ល្អ ។
- អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានា ក៏មានភារកិច្ចចូលរួមចំណែកជួយបណ្តុះបណ្តាលកុមារឱ្យមានចំណេះដឹងជំនាញ និងសីលធម៌ល្អផងដែរ ដោយជួយឩបត្ថម្ភដល់កុមារទាំងថវិកា និងសម្ភារៈនានាចំពោះកុមារនៅក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ បង្កើតអនុសញ្ញាស្តីពីការពារសិទ្ធិកុមារ ស្វែងរកជំនួយដើម្បីដល់កុមារក្រីក្រឱ្យបានរៀនសូត្រ ។
- ប្រធានភូមិ ត្រូវដឹងឱ្យបានច្បាស់ពីចំនួនកុមារដែលគ្រប់អាយុចូលរៀន និងត្រូវចូលរួមជួយអប់រំនាំឪពុកម្តាយសិស្សឱ្យយល់ និងបញ្ជូនកូនឱ្យចូលរៀន ។
គ. សង្គម
- រដ្ឋាភិបាល ត្រូវមានគោលនយោបាយប្រមូលសិស្សឱ្យចូលរៀនបង្កលក្ខណៈឱ្យកុមារទាំងពីរភេទបានចូលរៀនដូចៗគ្នា
- បង្កើតច្បាប់ការពារសិទ្ធិកុមារ
- ជំរុញឱ្យមាតាបិតាបញ្ជូនកូន ដែលគ្រប់អាយុចូលរៀនឱ្យបានចូលរៀនគ្រប់ៗគ្នា
- ត្រូវបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលកុមារ
- អប់រំផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដូចជា កាសែត ទស្សនា វដ្តី ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ...ស្តីពីផលប្រយោជន៍នៃចំណេះដឹងរបស់កុមារនិងផលវិបាកចំពោះកុមារគ្មានចំណេះដឹង
- ចាត់វិធានការឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពលើជនល្មើស ដែលជួញដូរកុមារពេស្យាចារ្យកុមារ ។
៣. ចលនា បីល្អរបស់យុវជន និងកុមារ មាន ៖
កូនល្អ (គ្រួសារ) ក្នុងគ្រួសារ យុវវ័យ គឺជាក្តីសង្ឃឹមរបស់ឪពុកម្តាយទាំងបច្ចុប្បន្ន និងទៅអនាគត ។ ហេតុនេះយុវជន និងកុមារត្រូវ ៖
- មានអត្តចរិតស្លូតបូត សុភាពរាបសារ ទន់ភ្លន់ ស្តាប់ដំបូន្មានឪពុកម្តាយ គោរពកោតខ្លាចចាស់ទុំ ព្រឹទ្ធាចារ្យ ព្រះសង្ឃ និងពោរពេញទៅដោយជីវចលនិយម
- ជួយមើលថែទាំប្អូនតូចៗ
- ជួយរំលែកការងារឪពុកម្តាយ បងប្អូន ជីដូន ជីតា តាមសមត្ថភាព និងលទ្ធភាព
- ស្រឡាញ់ពលកម្ម អនាម័យ ការពារបរិស្ថាន ស្រឡាញ់ការអប់រំកាយ ស្រឡាញ់កីឡា
- សន្សំសំចៃថវិកា ថែទាំសម្ភារ ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្លៃក្នុងគ្រួសារ ។
សិស្សល្អ (សាលារៀន) ក្នុងសាលារៀន និងថ្នាក់រៀនចំពោះការសិក្សាយុវជន និងកុមារត្រូវ ៖
- មានវិន័យ
- មកសាលារៀនទៀតទាត់ពេលវេលា
- គោរពបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សាលារៀន
- មានស្មារតីឩស្សាហ៍ព្យាយាម ខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ
- គោរពលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ
- ជួយមិត្តភក្តិ ឱ្យរៀនពូកែ ឱ្យវិលមកកាន់ការសិក្សា ។
មិត្តល្អ (សង្គម) ក្នុងសង្គម យុវជន និងលកុមារត្រូវ ៖
- ធ្វើខ្លួនឱ្យល្អទប់ទល់នឹងបាតុភូតអសកម្មរបស់សង្គម
- មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយមិត្តភក្តិទាំងក្នុង និងក្រៅសាលាសាមគ្គី ស្រលាញ់ជួយគ្នាទៅវិញទៅមក
- មានស្មារតីឩស្សាហ៍ព្យាយាម អំណត់អត់ធន់ក្នុងការងារ
- ចូលរួមសកម្មភាពសិល្បៈ ការអប់រំកាយ និងកីឡា និងវិធីការពារជំងឺដើម្បីថាមពល និងសុខភាព ។
៤. ដែលហៅថាទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ គឺជាសកម្មភាពទាំងឡាយណា ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់ផ្នែករាងកាយបញ្ញាសា្មរតី សព្ចោតនា និងសុខសុវត្ថិភាពរបស់កុមារ ។
៥. កិច្ចការ ដែលអាចចាត់ទុកថា ជាទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ មានដូចជា ៖
- កុមារធ្វើការងារជាកម្មករសំណង់ ជញ្ជូនឥដ្ឋ ថ្ម គ្រូស
- កុមារធ្វើការងារជាកម្មករស្រែអំបិល លីសែង
- កុមារធ្វើការងារជាកម្មករទូកនេសាទ
- កុមារធ្វើការងារជាកម្មករចម្ការកៅស៊ូ
- កុមារធ្វើការងារជាកម្មករសេវាកម្មតាមផ្ទះ
- កុមារធ្វើការងារជាកម្មករក្នុងការដ្ឋានឥដ្ឋ
- កុមារធ្វើការងារជាកម្មករលីសែងតាមផ្សារ
- កុមារធ្វើការងារជាកម្មករអូសរទេះទំនិញនៅតាមព្រំដែន
- កុមារបម្រើផ្លូវភេទ
- ប្រើកុមារក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ធ្វើជាទាហាន ជាអ្នកជញ្ជូនគ្រាប់
- យកកុមារធ្វើជារនាំង ឬជាខែលសម្រាប់ការពារសុវត្ថិភាពរបស់ពួកអ្នកធំ
- ប្រើកុមារឱ្យធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង
- ពួកឩក្រិដ្ឋជនប្រើកុមារជួញដូរគ្រឿងញៀន ឆក់ ប្លន់ ជម្រិត
- ប្រើកុមារជាឧបករណ៍សម្រាប់ប្រព្រឹត្តអំពើឧក្រិដ្ឋ សម្លាប់មនុស្ស ឬបង្កៃគ្រាប់ ។
៦. បុព្វហេតុដែលនាំឱ្យកើតមានអនុសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិកុមារ ៖
- នៅក្នុងសង្គមជាច្រើនពុំទាន់មានច្បាប់ឬរចនាសម្ព័ន្ធសង្គមជាក់លាក់សម្រាប់ធានាដល់សិទ្ធិរបស់កុមារនៅឡើយ
- ការអភិវឌ្ឍរបស់កុមារជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់បំផុតនៃអនាគតរបស់សង្គមជាតិនីមួយៗ
- តម្រូវការចាំបាច់ជាច្រើនរបស់កុមារ ពុំទាន់មានចែងក្នុងឧបសម្ព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សដែលមានស្រាប់នៅឡើយ
- ផលប្រយោជន៍របស់កុមារមិនដូចគ្នានឹងផ្តល់ប្រយោជន៍របស់អ្នកដែលជាអាណាព្យាបាលលើកុមារឡើយ
- កុមារងាយរងគ្រោះជាងមនុស្សចាស់នៅក្រោមលក្ខខណ្ឌនៃការរស់នៅរបស់ខ្លួននឹងការរំលោភបំពានគ្រប់យ៉ាង
- កុមារពុំមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការការពារខ្លួននៅចំពោះមុខច្បាប់
- កុមារងាយនឹងទទួលផលប៉ះពាល់ជាងក្រុមអយុផ្សេងៗទៀតចំពោះសកម្មភាព ឬអសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល
- កុមារគ្មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ឬឥទ្ធិពលនយោបាយហើយមានកម្លាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចតិចតួចណាស់ដែលជាញឹកញាប់សំឡេងរបស់ពួកគេពុំត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ស្តាប់ឡើយ
- នៅក្នុងសង្គមជាច្រើនតែងតែគិតថា កុមារគឺជាសម្បត្តិ ឬជាកម្មសិទ្ធិរបស់មាតាបិតា ។ សង្គមខ្លះយល់ថា កុមារអាចធ្វើការងារបានដូចមនុស្សធំដែរ ហើយខ្លះទៀតគិតថាកុមារមិនអាចចូលរួមជួយសង្គមបាននៅឡើយ
- សង្គមជាតិនីមួយៗត្រូវមានកាតព្វកិច្ចបំពេញរាល់សេចក្តីត្រូវការចាំបាច់របស់កុមារទាំងបុគ្គលភាព ប្រាជ្ញា ស្មារតី និងសុវត្ថិភាព ។
