វិញ្ញាសាផែនដី ប្រឡងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ចំណេះទូទៅ និងបំពេញវិជ្ជា ( វិញ្ញាសាទី២៦ )

សំនួរ

១. តើគំរូប្រព័ន្ធផែនដីនៅចំកណ្តាល និងគំរូប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យនៅចំកណ្តាលគឺជាអ្វី ?

២. តើគំរូរបស់លោកកូពែនិក ​និងគំរូរបស់លោកតូលេមីអំពីសកលខុសគ្នាដូម្តេច ?

៣. តើលោកកាលីឡេអូបានរកឃើញអ្វីខ្លះ ដែលគ្រាំទ្រគំរូព្រះអាទិត្យនៅចំកណ្តាលល ? តាមរយៈឧបករណ៍ឈ្មោះអ្វី ?

៤. តើតារាវិទូក្រិចសម័យមុនស្គាល់ភពអ្វីខ្លះ ?

៥. តើទ្រឹស្តីព្រះអាទិត្យនៅចំកណ្តាលរបស់លោកកូពែនិចអាចពន្យល់អំពីអ្វីខ្លះ ?

ចម្លើយ

១. គំរូប្រព័ន្ធផែនដីនៅចំកណ្តាលគឺជា ប្រព័ន្ធគំរូមួយដែលពន្យល់ថាភពទាំងឡាយ និងតារានានាកំពុងធ្វើដំណើរជុំវិញផែនដី ។គំរូប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ​នៅចំកណ្តាលគឺជា ប្រព័ន្ធគំរូដែលផែនដី និងភពដទៃទៀតធ្វើដំណើរជុំវិញព្រះអាទិត្យ ។

២. គំរូរបស់លោកកូពែនិក និងគំរូរបស់លោកតូលេមីអំពីសកលខុសគ្នាដូចតទៅ ៖

គំរូរបស់លោកតូលេមី ៖​

• ផែនដីស្ថិតនៅចំណ្តាលប្រព័ន្ធមួយដែលមានភព និងតារាជាច្រើន ។
• ភពធ្វើដំណើរនៅលើគន្លងរង្វង់ពីតូចទៅធំបន្តបន្ទាប់គ្នា ។
• ចលនារបស់ភពឆ្លងកាត់មេឃ ពីកើតទៅលិចគឺបណ្តាលមកពីរង្វិលនៃរង្វង់ដ៏ធំមួយ មានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងខ្ទង់កង់រទេះដែលកំពុងងវិល ។
• ចលនាដើរថយក្រោយកើតឡើងចំពោះភពណាដែលមានគន្លងតូចឲ្យធ្វើចលនាក្នុងទិសដៅបញ្រ្ចាស ​។

គំរូរបស់លោកកូពែនិក ៖

• ព្រះអាទិត្យនៅចំកណ្តាល ហើយផែនដីនិងភពផ្សេងៗ ទៀតវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យ ។
• ចលនាដើរថយក្រោយកើតមានចំពោះភពមួយដែលមានគន្លងតូចដើរកាត់ពីមុខភពមួយទៀតដែលមានគន្លងធំជាង ។

៣. លោកកាលីឡេអូបានរកឃើញភស្តុតាងមួយចំនួនដែលគាំទ្រគំរូព្រះអាទិត្យនៅចំកណ្តាលលរួមមាន ៖

• គាត់បានសង្កេតឃើញនៅលើផ្ទៃព្រះចន្ទមានភ្នំជាច្រើន មានលក្ខណៈដូចជាភ្នំលើផែនដីដែរ ។ ដូច្នេះគាត់បានសន្និដ្ឋានថាព្រះចន្ទពុំមែនជាអង្គចម្លែកនោះទេ គឺវាជាអង្គសិលាមួយដែរ ។
• គាត់បានសង្កេតឃើញនៅលើផ្ទៃព្រះអាទិត្យមានស្នាមអុចខ្មៅ ។ ទីតាំងរបស់ស្នាមអុចផ្លាស់ប្តូរជារៀងរាល់ថ្ងៃ ។ របកគំហើញបញ្ជាក់ថា​ព្រះអាទិត្យពុំមែនជាអង្គមូលក្លំនោះទេនៅលើផ្ទៃមានសកម្មភាព និងមានរង្វិលខ្ញាល់ ។
• នៅឆ្នាំ​ ១៦១០ គាត់បានរកឃើញព្រះចន្ទបួនធ្វើ។ដំណើរជុំវិញភពព្រ​ហស្បិ៍ ។ គាត់បានបញ្ជាក់ថាចលនារបស់ព្រះចន្ទតាំងនេះបង្ហាញថាពុំមែនគ្រប់អង្គទាំងអស់សុទ្ធតែវិលជុំវិញផែនដីនោះទេ ។
• គាត់បានសង្កេតកាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ និងបានរកឃើញថានៅមានតារាច្រើនទៀតនៅក្នុងសកល ។

       លោកកាលីឡេអូបានរកឃើញភស្តុតាងជាច្រើនគាំទ្រ ប្រព័ន្ធគំរូព្រះអាទិត្យនៅចំកណ្តាលតាមរយៈឧបករណ៍ឈ្មោះ តេឡេទស្សន៍ ។

៤. តារាវិទូក្រិចសម័យមុនស្គាល់ភពមួយចំនួនដូចជា ៖ ភពពុធ ភពសុក្រ ភពអង្គារ ភពព្រហស្បតិ៍ និងភពសៅរ៍។

៥. ទ្រឹស្តីព្រះអាទិត្យនៅចំកណ្តាលរបស់លោកកូពែនិច អាចពន្យល់អំពីចលនាដើរថយក្រោយ ព្រមទាំងអាចកំណត់ចម្ងាយពីភពទៅព្រះអាទិត្យដោយប្រើរូបមន្តធរណីមាត្រ  ។