វិញ្ញាសាវប្បធម៌ទូទៅសង្គមធម៌នៃ​ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ( វិញ្ញាសាទី៣៣)

សំនួរ

១. តើធ្វើដូចម្តេចដើម្បីឲ្យមានសមភាពរវាងមនុស្សនៅក្នុងសង្គម ?

២. តើទំ​នួលខុសត្រូវជាអ្វី ? តើទំនួលខុសត្រូវចែកចេញជាប៉ុន្មានប្រភេទ ? ចូររៀបរាប់និងលើកឧទាហរណ៍ ។

៣. តើជនជាតិភាគតិចនៅប្រទេសកម្ពុជាយើងមានប៉ុន្មានក្រុម ? អ្វីខ្លះ ?

៤. តើជនជាតិភាគតិចមានសិទ្ធិដូចម្តេចខ្លះ ?

៥.នៅអឺរ៉ុបពេលជួបគ្នាគេចាប់ដៃគ្នាថើបគ្នានៅប្រទេសមួយចំនួននៅអាស៊ី ពេលគេជួបគ្នាគេសំពះគ្នាយ៉ាងទន់ភ្លន់ ។

ចម្លើយ

១. ដើម្បីធ្វើឲ្យមានសមភាពរវាងមនុស្សនៅក្នុងសង្គមយើងត្រូវ ៖

• ត្រូវតែមានភាពយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម
• ត្រូវលុបបំបាត់អំពើពុករលួយក្នុងសង្គម
• អ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវទទួលទោសទណ្ឌ
• ពលរដ្ឋម្នាកៗមានសិទ្ធិចូលរួមបោះឆ្នោត
• លុបបំបាត់ភាពអយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម
• អនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន កុំឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិអ្នកដទៃជាដើម​។

២. ទំនួលខុសត្រូវគឺជា កាតព្វកិច្ចដែលត្រូវធានារ៉ាប់រងរាល់អំពើទាំងឡាយ ដែលខ្លួយបានធ្វើដោយហ៊ានទទួលនូវផលវិបាកនៅចំពោះមុខខ្លួនឯងផង និងចំពោះមុខច្បាប់សង្គមផង ។

          ទំនួលខុសត្រូវ ចែកចេញជា២គឹ៖

· ទំនួលខុសត្រូវផ្នែកសីលធម៌ គឺជាទំនួលខុសត្រូវដែលអ្នកប្រព្រឹត្តហ៊ានទទួលសារភាព ដោយស្មោះត្រង់ដោយពុំមានការបង្ខិតបង្ខំ ហើយក៏ជាការទទួលខុសត្រូវផ្ទាល់នោចំពោះមុខខ្លួនឯង នូវរាល់ទង្វើដែលខ្លួនបានធ្វើដោយគ្មានវិប្បដិសារី ។

ឧទាហរណ៍៖ កូននៅពេលដែលនិយាយពាក្យអសុរសឬធ្វើអំពើអាក្រក់ដោយវាចាចំពោះឪពុកឺអ្នកម្តាយ កូន​ នោះៗត្រូវហ៊ានសុខមាលទោស ។

· ទំនូលខុសត្រូវសង្គម គឺជាទំនួលខុសត្រូវ ដែលអ្នកប្រព្រឹត្តហ៊ានសារភាពទោសកំហុសរបស់ខ្លួន នៅចំពោះមុខច្បាប់សង្គម  ។​

ឧទាហរណ៍៖ ពេលដែលខ្ញុំជិះម៉ូតូដោយពុំបានពាក់មួកសុវត្ថិភាព គឺខ្ញុំត្រូវទទួលទោសបទុំលហុនៃច្បាប់ចរាចរណ៍ ។

៣ . ជនជាតិភាគតិចនៅប្រទេសកម្ពុជាដោយទៅតាមស្ថិតិរបស់នាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ ខែ មីនា ឆ្នាំ ១៩៩៥ មាន២១គឺ ៖

· ជនជាតិយួន

· ជនជាតិព្រៅ

· ជនជាតិចិន

· ជនជាតិក្រឿង

· ជនជាតិឡាវ

· ជនជាតិព័រ

· ជនជាតិសៀម

· ជនជាតិកាវែត

· ជនជាតិទំពួន

· ជនជាតិស្ទួយ

· ជនជាតិកួយ

· ជនជាតិកាឆុក

· ជនជាតិស្ទៀង

· ជនជាតិក្រាអុល

· ជនជាតិល្មួន

· ជនជាតិរ៉ូបែល

· ជនជាតិព្នង

· ជនជាតិចារាយ... ។

៤. ជនជាតិភាគតិចមានសិទ្ធិ ដូចតទៅ៖

• អនុវត្តគោរពសាសនារបស់ខ្លួន ប្រើប្រាស់ភាសារបស់ខ្លួនដោយសេរី
• ចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពវប្បធម៌សាសនា សេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចការសាធារណៈ
• ចូលរួមធ្វើសេចក្តីសម្រេចថ្នាក់ជាតិ ថ្នាក់តំបន់ស្តីអំពីបញ្ហាដែលទាក់ទងនិងជនជាតិភាគតិចឲ្យស្របទៅតាមច្បាប់របស់ប្រទេស
• បង្កើតនិងថែរក្សាសហគមន៍របស់ខ្លួន ហើយមានទំនាក់ទំនងដោយសេរី ដោយសន្តិវិធីជាមួយសមាជិកនៅក្នុងក្រុមរបស់ខ្លួន និងក្រុមដទៃ
• អាចប្រើប្រាស់ដោយពេញលេញនិងដោយមានប្រសិទ្ធភាពនូវសិទ្ធិមនុស្សដោយគ្មានការបែងចែកឋានៈនិងស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់
• ទទួលចំណេះដឹងប្រវត្តិសាស្រ្ត ប្រពៃណី ភាសា និងវប្បធម៌ដែលមានក្នុងដែនដីរបស់គេ
• មានឱកាសគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការរៀនសូត្រក្រេបជញ្ជក់យកចំណេះដឹងអំពីសសង្គមទាំងមូល  ។

៥. នៅអឹរ៉ុបពេលគេជួបគ្នា គេចាប់ដៃគ្នាគេថើបគ្នានៅប្រទេសមួយចំនួននៅអាស៊ីពេល គេជួបគ្នាគេសំពះគ្នាយ៉ាងទន់ប្លន់ ។ បានជាមានសីលនិយាមនិងសីលញាណខុសគ្នាបែបនេះគឺ៖

• មនុស្សរស់នៅទីកន្លែងផ្សេងៗពីគ្នា
• ឥទ្ធិពលនៃការអប់រំមានលក្ខណៈខុសគ្នា
• មជ្ឈដ្ឋានដេលរស់នៅមិនដូចគ្នា
• វប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ខុសគ្នា
• អរិយធម៌ ពេលវេលា​មិនដូចគ្នា
• កេរដំណែលដូនតារបស់គេ តាំងពីកំណើត ។