វិញ្ញាសាសិស្សពូកែរាជធានី ផ្នែកអក្សសិល្ប៍ និងគណិតវិទ្យា (ប្រឡង ០១.៤.២០០២)

វិញ្ញាសាទី៣៖ វប្បធម៌ទូទៅ

វិញ្ញាសាសិស្សពូកែរាជធានី ផ្នែកអក្សសិល្ប៍ និងគណិតវិទ្យាថ្នាក់ទី ៩ និងទី១២

(ប្រឡង ០១.៤.២០០២)

១.នរណាកសាងភ្នំពេញមុនគេ? នៅឆ្នាំណា? តាមសិ្ថតិឆ្នាំ១៩៩៤ តើគេចែករាជធានីនេះជាប៉ុន្មានខណ្ឌ? គឺអ្វីខ្លះ? មានប៉ុន្មានសង្កាត់? និងមានប៉ុន្មានភូមិ?

២.តើកូនស្រីប្រុសត្រូវមានវិន័យនិងឥរិយាបថដូចម្តេចខ្លះក្នុងគ្រួសារ?

៣.តើនិមិត្តសញ្ញារបស់រដ្ធនីមួយៗមានអ្វីខ្លះ? តើសញ្ញាជាតិខ្មែរយើងមានអត្ថន័យដូចម្តេចខ្លះ?

៤.ក.តាមពុទ្ធសាសនា តើក្នុងមួយខែមានថ្ងៃសីលប៉ុន្មានដង? ថ្ងៃណាខ្លះ? សីលមានប៉ុន្មានយ៉ាង? សីលអ្វីខ្លះ?

ខ.ចូរបង្ហាញទំនាក់ទំនងរវាងសិទ្ធិមនុស្ស និងព្រះពុទ្ធសាសនា។

៥.តើពីភ្នំពេញទៅប្រាសាទអង្គរ(ផ្លូវជាតិលេខ៦) មានចំងាយប៉ុន្មានគីឡូម៉ែត្រ? តាមផ្លូវនេះដល់ភ្នំកំពង់ក្តីមានស្ពាន បុរាណមួយ។ តើស្ពាននោះឈ្មោះអ្វី?

៦.ដូចម្តេចដែលហៅថា សិប្បកម្មសិល្បៈ? ចូរលើកឧទាហរណ៍មកបញ្ជាក់ផង?

៧.តើភ្លេងមហោរីបង្កើតឡើងដោយនរណា? គេប្រគុំក្នុងពិធីបុណ្យអ្វីខ្លះ? ចូររៀបរាប់ឲ្យបានបី។ តើឧបរកណ៍នៃវង់ ភ្លេងនេះមានអ្វីខ្លះ?

៨.តើនៅពេលណាប្រជាជនកម្ពុជាគោរពបូរជាព្រះឥន្រ្ទ ព្រះព្រហ្ម និងអាទិទេពដទៃទៀត?

៩.ដូចម្តេចហៅថា ភ្ញី? ចូររាប់ក្បាច់ផ្កាភ្ញីតុបតែងលំអឲ្យបាន៦ ដោយបញ្ជាក់ប្រភពក្បាច់នីមួយៗផង?

ចម្លើយ

១.អ្នកកសាងភ្នំពេញមុនគេឈ្មោះ ដូនពេញ ក្នុងឆ្នាំ ១៣៧២។ មានខណ្ឌចំនួន៧គឺ៖

• ខណ្ឌឬស្សីកែវ
• ខណ្ឌដូនពេញ
• ខណ្ឌចំការមន
• ខណ្ឌមានជ័យ
• ខណ្ឌ៧មករា
• ខណ្ឌទួលគោក
• ខណ្ឌដង្កោ និងមានសង្កាត់ចំនួន ៧៦ និងមានភូមិចំនួន ៦៤២។

២.វិន័យ និងឥរិយាបថកូនចៅប្រុសស្រីនៅក្នុងគ្រួសារគឺ៖

• គោរពតាមដំបូន្មានមាតាបិតា
• មានភាពស្មោះត្រង់យុត្តិធម៌
• មិនប្រព្រឹត្តអំពើពាលាអាវាសែដែលនាំឲ្យអាប់អោនកិត្តិយសគ្រួសារ ខ្លួនឯង និងសង្គមជាតិ។
• មិនបង្កលក្ខណៈណាមួយដែលធ្វើឲ្យឪពុកម្តាយពិបាកចិត្ត
• ចេះជួយបំពេញការងារនៅក្នុងគ្រួសារ
• ស្រលាញ់ដឹងគុណមាតាបិតា និងអ្នកដែលធ្វើល្អចំពោះខ្លូនយើង
• ស្វ័យសិក្សា។

៣.និមិត្តសញ្ញារបស់រដ្ធនីមួយៗមាន ទង់ជាតិ ភ្លេងជាតិ និងសញ្ញាជាតិ។

សញ្ញាជាតិខ្មែរយើងគឺ ព្រះសង្ហារដែលមាន អត្ថន័យដូចខាងក្រោម៖

• ពន្លឺឆព្វររង្សីនៅពីលើតំណាងឲ្យអរិយធម៌ខ្មែរ
• ស្វេត្រឆ័ត្រទាំងពីរតំណាងឲ្យព្រះមហាក្សត្រ និងព្រះមហាក្សត្រិយានី ជាអ្នករក្សាប្រជារាស្ត្រ
• ព្រះខ័ននៅក្រោមម្កុដរាជ ជានិមិត្តរូបនៃអំណាច និងយុត្តិធម៌
• រាជសីហ៍ទាំងពីរ ជានិមិត្តរូបនៃកំលាំងទ័ពរបស់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរនៅជុំវិញព្រះរាជបល្ល័ង្ក
• ពាក្យថា “ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជា” តំណាងឲ្យអធិបតីភាពនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

៤.ក.តាមពុទ្ធសាសនា មួយខែមានថ្ងៃសីលបួនដង គឺថ្ងៃទី ៨កើត ថ្ងៃទី ១៤(ឬ១៥កើត) ថ្ងៃទី៨រោច ថ្ងៃទី១៤រោច (ឬ១៥រោច)។ សីលមានបីយ៉ាង គឺសីលប្រាំ សីលប្រាំបី(សម្រាប់គ្រហស្ត) និងសិលដប់ (សម្រាប់ដូនជី តាជី និងព្រះសង្ឃ)។

ខ.ទំនាក់ទំនងរវាងសិទ្ធិមនុស្ស និងព្រះពុទ្ធសាសនា៖

សិទ្ធមនុស្ស

• ការគោរពជីវិតអ្នកដទៃ
• ការគោរពសិទ្ធិជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់អ្នកដទៃ សិទ្ធិកសាងគ្រួសារ និងសិទ្ធិរស់នៅក្នុងភាពសុខសាន្តរបស់មនុស្ស។
• សិទ្ធិក្នុងការបញ្ជូនព័ត៍មានពិត និងច្បាស់លាស់
• សិទ្ធិក្នុងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ។

ពុទ្ធសាសនា

• មិនបៀតបៀនជីវិតមនុស្សសត្វទាំងអស់ដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោល
• ការមិនប៉ះពាល់កេងប្រវ័ញ្ច គៃបន្លំទ្រព្យសម្បតិ្តអ្នកដទៃ
• មិនប៉ះពាល់បំពានខុសច្បាប់ ឬប្រពៃណីលើកូនប្រពន្ធអ្នកដទៃ
• ការមិននិយាយកុហក មិនញុះញុង បំបែកបំបាក់សាមគ្គីភាពអ្នកដទៃ
• ការវៀរចាកសេពសុរានិងគ្រឿងស្រវឹង គឺជាការលះបង់ លោភៈ ទោសៈ និងមោហៈ ដែលជាប្រធាននៃក្តីវិនាស។

៥.ពីភ្នំពេញទៅប្រាសាទអង្គរ(ផ្លូវជាតិលេខ៦) មានចំងាយ ៣២០គម។ ឈ្មោះស្ពាន ព្រះផ្ចិស (ឬប្រាប់ទិស ឬស្ពានកំពង់ក្តី ឬបុព្វទិស)។

៦.សិប្បកម្មសិល្បៈ គឺជាសិល្បៈដែលគេយកឧបករណ៍ធ្វើដោយដៃទៅសំដែង។ ឧ.ឈ្នាង អង្រុត អង្រែ...

៧.ភ្លេងមហោរីបង្កើតឡើងដោយខ្មែរជំនាន់ដើម៖

• គេប្រគំភ្លេងនេះក្នុងពិធីបុណ្យកំសាន្តដូចជា ពិធីជប់លៀង សកវាទិ៍ចុះផែ ការសំដែងល្ខោនមហោ
• ឧបករណ៍តន្ត្រីនេះមាន ទ្រអ៊ូ១ ទ្រសោ១ ទ្រឆេសោ១ ខ្លុយតូច១ ខ្លុយធំ១ រនាតឯក១ តាខេ១ ស្គរថូន១ ស្គររមនា១ និងឈីង១គូ។

៨.នៅពេលធ្វើបុណ្យផ្សេងៗដូចជាពិធីបុណ្យ៖ កោរជុក ឡើងផ្ទះ ពិធីបូងសួងផ្សេងៗ លាបំណន់ ពិធីរៀបមង្គលការ ពិធីកាត់គ្រោះ ស្រោចទឹក...។ ម៉្យាងវិញទៀតពេលមានទុក្ខព្រួយអ្វីមួយតែងដុតធូបនឹកដល់ព្រះឥន្ទ្រ ព្រះព្រហ្ម អារក្ស អ្នកតា បង់បត់ មាតាបិតា ជីដូនជីតា ដែលបានចែកឋានទៅ។

៩.ភ្ញី គឺជាឈ្មោះក្បាច់រចនាដែលគូរ ឬឆ្លាក់ប្រទាក់ពាក់ព័ន្ធ។

ភ្ញីតុបតែងលំអ៦បែបគឺ៖

• ភ្ញីទេស ក្បាច់ ភ្ញីដែលធ្វើជារូបដើម ទង ស្លឹក ផ្កា ផ្លែ យកតាមលំនាំដើម ស្លឹក ផ្លែ ទន្សែ។
• ភ្ញីភ្លើង ក្បាច់ភ្ញីដែលប្រទាក់លើគ្នាឈរច្រូងមានសណ្ធានស្រដៀងនឹងអណ្តាតភ្លើង យកតាមគំរូអណ្តាតភ្លើងដែលកំពុងឆេះ។
• ភ្ញីវលិ៍្ល ក្បាច់ភ្ញីដែលមានសណ្ធានជាវលិ៍្លប្រទាក់គ្នា យកគំរូតាមត្រូយវលិ៍្លត្រគូន កញ្ចែតបោះទងក្នុងបឹងត្រពាំង។
• ភ្ញីផ្កា ក្បាច់ផ្កាកម្រង និងយកតាមគំរូផ្កាដូចជា ផ្កាម្លិះ ផ្កាថ្កូល... ក្រងបន្តគ្នា។
• ភ្ញីផ្កាក្លាយ៖

1. ក្បាច់ដកចន្ទន៍ទុំសំបកជាបួនហើយច្នៃជាច្រើនរបៀប
2. ក្បាច់ត្របកផ្កាឈូក យកតាមគំរូផ្កាឈូករីក ក្រពុំ ហើយច្នៃជាច្រើនរបៀប
3. ក្បាច់ចក យកតាមគំរូសេវាលជាតិចកអណ្តែតលើទឹក ហើយច្នៃជាច្រើនរបៀប

ភ្ញីក្លាយ ក្បាច់ដែលលាយច្រើនបែបចំរុះគ្នាយកតាមលំនាំផ្កាចំរុះពណ៌ក្នុងថូ។