ប្រឡងជ្រើសរើសសិស្សពូកែ វប្បធម៌ទូទៅ ថ្នាក់ទី៩
ផ្នែកអក្សរសាស្ត្រ គណិតវិទ្យា និងរូបវិទ្យា
សម័យប្រឡង ១៧ ធ្នូ ២០១១
រយៈពេល ២ម៉ោង (១០០ពិន្ទុ)
១.ហេតុអ្វីបានជាព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកំណត់យកបាវចនាដែលមានឈ្នោះថា “ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ”?
២.តើការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនបង្កឱ្យមានផលវិបាកអ្វីខ្លះចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គមជាតិ?
៣.តើបុណ្យវិសាខបូជាគេប្រារព្ធនៅថ្ងៃណា ? ខែណា? ដើម្បីរំឮកដល់អ្វីខ្លះ?
៤.តើព្រហ្មវិហារធម៌ជាអ្វី? ហើយមានអ្វីខ្លះ? ចូរពន្យល់ចំណុចនីមួយៗ។
៥.ក្នុងនាមប្អូនជាយុវជនជំនាក់ក្រោយ តើប្អូនត្រូវមានកាតព្វកិច្ច និងវិធានការអ្វីខ្លះដើម្បីថែរក្សាការពារនូវអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរឱ្យបានគង់វង្ស?
៦.ក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ តើមិត្តបែបណាដែលយើងគួរសេពគប់ជាមួយ? និងមិនគួរសេពគប់ជាមួយ?
៧.តើបរិស្ថានជាអ្វី? សព្វថ្ងៃនេះមនុស្សបានបង្កឱ្យមានការខូចខាតបរិស្ថានសង្គម និងបរិស្ថានធម្មជាតិដោយគេបានធ្វើអ្វីខ្លះ? ចូរពន្យល់។
៨.ចូរប្អូនរាប់ឈ្មោះខែទាំង១២តាមចន្ទគតិ (តាមលំដាប់ខែទី១...ទី១២)។
៩.តាមប្រពៃណីខ្មែរ តើការសំពះមានប៉ុន្មានបែប? ចូររៀបរាប់និងពន្យល់។
ចម្លើយ
១.បានជាព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកំណត់យកបាវចនា “ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ” ព្រោះ
- ជាតិ មានន័យថា មានប្រជាជន មានទឹកដី មានប្រវត្តិសាស្រ្ត មានវប្បធម៌
- សាសនា មកពីពាក្យសាសនៈ មានន័យថា ពាក្យបណ្តាំ ការអប់រំ ការទូន្មាន។ សម្រាប់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គេកំណត់យកព្រះពុទ្ធសាសនារបស់រដ្ធមានចែងនៅក្នុងរដ្ធធម្មនុញ្ញ ឆ្នាំ ១៩៩៣ មាត្រា ៤៣។
- ព្រះមហាក្សត្រ គឺសំដៅប្រទេសដែលប្រកាន់នូវរបបរាជានិយម។ ប្រទេសដែលមានព្រះមហាក្ស្តត្រគង់ជាម្លប់។
២.ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនបង្កឱ្យមានផលវិបាកដូចជា៖
ក.ចំពោះខ្លួនឯង
- ខូចសុខភាព (ទ្រុឌទ្រោម បាក់កម្លាំង...)
- កើតជម្ងឺ (ថ្លើម ក្រពះ ពោះវៀន រលាកស្រោមខួរ...)
- ខាតបង់ទ្រព្យសម្បតិ្ត ខាតបង់ពេលវេលា
- បាត់បង់ការងារ បាត់បង់កិត្តិយល
- បាត់បង់ទំនុកចិត្តល្អពីគ្រួសារ បាត់បង់កិត្តិយស...
ខ.ចំពោះគ្រួសារ
- បាត់បង់ធនធានមនុស្សនៅក្នុងគ្រួសារ
- បាត់បង់ប្រាក់កាស ខាតពេលវេលា
- បង្កឱ្យមានអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ
- បាត់បង់ភាពថ្លៃថ្នូរ កិត្តិយសគ្រួសារ
- ធ្វើឱ្យគ្រួសារមានការបារម្ភ...
គ.ចំពោះសង្គមជាតិ
- បាត់បង់ធនធានមនុស្ស
- បាត់បង់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ
- កើតមានភាពអណាធិបតេយ្យ អសន្តិសុខសង្គម (ចោរកម្ម ចោរប្លន់ និងឧក្រិដ្ធផ្សេងៗ)
- សង្គមគ្មានការរើកចម្រើន
- សម្បូរក្មេងអានាថា ក្មេងពាល(ក្មេងទំនើង)
- មានការជួញដូរភេទ ជួញដូរមនុស្ស អំពើរំលោភផ្លូវភេទជាដើម។
៣.បុណ្យវិសាខបូជាតែងតែប្រារព្ធធ្វើនៅថ្ងៃទី ៥កើត ពេញបូរណ៌មី ខែពិសាខ។
បានជារាជរដ្ធាភិបាលកម្ពុជាសំរេចយកថ្ងៃបុណ្យវិសាខបូជាជាថ្ងៃបុណ្យជាតិព្រោះប្រជាពលរដ្ធកម្ពុជាប្រមាណ ៩០%កាន់ពុទ្ធសាសនា ហើយព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ធ (មាត្រា៤៣នៃរដ្ធធម្មនុញ្ញ)
៤.ជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រហ្មវិហារធម៌មាន ៤គឺ៖
- មេត្តា៖ សេចក្តីរាប់អាន សេចក្តីប្រណី បំណងចង់ឱ្យអ្នកដទៃបានសុខ
- ករុណា៖ សេចក្តីអាណិត អាសូរ
- មុទិតា៖ ដំណើរមានចិត្តរីករាយទៅរកសេចក្តីសុខរបស់អ្នកដទៃពុំរើសមុខ គឺដំណើរដែលដឹងថាអ្នកដទៃតាមតែ អ្នកក៏ដោយគេមានទ្រព្យសម្បត្តិធនធាន បុណ្យសក្តិបានប្រកបដោយសេចក្តីសុខ ការមានចិត្តជួយអរគេ មិនច្រណែនឈ្នានីស។
- ឧបេក្ខា ឬឧបេក្សា៖ ការតាំងចិត្តកណ្តាល ដំណើរមិនលម្អៀងទៅណា។
៥.ដើម្បីការពារអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ យើងម្នាក់ៗមានវិធានការដូចតទៅ៖
- ពង្រីកវប្បធម៌ខ្លួនឯងឱ្យបានរឹងមាំតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ (វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ ការសែត)។
- ចេះរាំងស្តាត់នូវវប្បធម៌ដែលជឿនលឿន ហើយកែច្នៃវប្បធម៌នោះឱ្យមានលក្ខណៈជាខ្មែរ។
- ធ្វើការសិក្សានិងការពារវប្បធម៌ខ្លួនឱ្យបានខ្លាំងក្លា។
- ខិតខំពង្រីកចំណេះដឹងទូទៅ ចំណេះដឹងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តបច្ចេកវិទ្យា ឱ្យបានទូលំទូលាយ។
- រក្សាការពារទឹកដី ប្រកបដោយឧត្តមភាព។
- រក្សាឱ្យបានជាប្រចាំនូវសាមគ្គីភាព និងឯកភាពជាតិ បំបាត់ចោលនៅទស្សនៈអាត្មានិយម បក្សពួកនិយម និងគ្រួសារនិយម
- នាំគ្នាលើកតំកើងភាសា អក្សសាស្ត្រ សិល្បៈ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ឱ្យបានខ្លាំងក្លា។
៦.ក.មិត្តល្អមានបួនប្រភេទគួររាប់រក
- មិត្តមានឧបការៈ គឺមិត្តមានទំនុកបំរុង
- មិត្តចិត្តមួយថ្លើមមួយ
- មិត្តណែនាំឱ្យធ្វើល្អ
- មិត្តមានទឹកចិត្ត
ខ.មិត្តមិនល្អមានបួនប្រភេទគួរចៀសវាង
- មនុស្សគិតតែខាងពីខាងបាន
- មនុស្សបានខាងតែនិយាយ
- មនុស្សអែបអប មនុស្សប៉ិនខាងនិយាយលើបញ្ជោរ និងចាក់ខាងបណ្តោយ
- មនុស្សនាំទៅរកតែរឿងវិនាស។
៧.បរិស្ថាន ជាអ្វីៗដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើង។ សព្វថ្ងៃនេះមនុស្សបានធ្វើឱ្យបរិស្ថានដូចជា៖
ក.បរិស្ថានសង្គម
- បង្កជម្លោះ
- បង្កើតសង្គ្រាម
- សាងឧក្រិដ្ធកម្ម (លួច ប្លន់ ការកាប់សម្លាប់ បាញ់ប្រហារ)
- សាបព្រោះអំពើពុករលួយ
- ផលិតគ្រឿងញៀន
- បង្កើតនូវវប្បធម៌ពាលាអាវ៉ែសែ។
ខ.ខូចបរិស្ថានធម្មជាតិ៖
- បំផ្លាញព្រៃឈើ
- សម្លាប់សត្វព្រៃ
- គាស់រំលើងព្រៃធម្មជាតិឱ្យក្លាយទៅជាវាលរាប
- ប្រមូលគ្នាសង់លំនៅស្ថាននៅតំបន់ប្រព័ន្ធផ្លូវទឹក
- ចោលកាកសំណល់ក្នុងទឹក
- នាវា កាណូត តូច ធំ បង្ហូរប្រេង បង្ហៀរកាកសំណល់ទៅក្នុងទឹកធ្វើឱ្យស្លាប់មច្ឆជាតិ។
៨.ឈ្មោះខែទាំង១២តាមចន្ធគតិ (តាមលំដាប់ខែទី១ ទី២ ...ទី១២)
១.មាឃ
២.ផល្គុន
៣.ចេត្រ
៤.ពិសាខ
៥.ជេស្ធ
៦.អាសាឍ
៧.ស្រាពណ៌
៨.ភទ្របទ
៩.អស្សុជ
១០.កត្តិក
១១.មិគសិរ
១២.បុស្ស
៩.តាមប្រពៃណីខ្មែរ ការសំពះមានប្រាំបែប៖
- សំពះត្រឹមដើមទ្រូង៖ ចំពោះអ្នកមានវ័យ និងឋានៈទាបជាង
- សំពះត្រឹមបបូរមាត់៖ ចំពោះអ្នកមានវ័យ និងឋានៈខ្ពស់ជាង
- សំពះត្រឹមច្រមុះ៖ ចំពោះឪពុកម្តាយ ជីដូនជីតា គ្រូបាធ្យាយ
- សំពះត្រឹមប្រជុំចិញ្ចើម៖ ចំពោះស្តេច
- សំពះត្រឹមថ្ថាស៖ ចំពោះព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និងព្រះសង្ឃ។