ជាមូលដ្ឋានសម្ពន្ធល្បះខ្មែរមាន៣សំខាន់គឺល្បះទោល ល្បះក្រង និងល្បះផ្សំ ។
ទម្រង់ល្បះទោលៈ ល្បះទោលពេញលេញមានទម្រង់ដូចខាងក្រោមៈ
- ល= ក.ន.ប្រ + កិ + អកម្ម ឧទាហរណ៍ៈ គាត់ច្រៀងពិរោះណាស់
- ល = ក.ន.ប្រ + កិ .ចំណង + គុ.ប្រ ឧទាហរណ៍ៈ កញ្ញាជាសិល្បករឆ្នើម
- ល= ក.ន.ប្រ + កិ + សកម្ម + កមធ ឧទាហរណ៍ៈ ខ្ញុំឃើញគោផឹកទឹកត្រពាំង
- ល = ក.ន.ប្រ + កិ . សកម្ម + កមធ ឧទាហរណ៍ៈ សិក្ខាសិលានេះពិភាក្សាអំពីអំពើហិង្សា
- ល = ក.ន.ប្រ + កិ .កសិកម្ម + ក.ប+ កមធ ឧទាហរណ៍ៈ អៀបផ្ញើរសំបុត្រទៅសង្សាគាត់
ទម្រង់ល្បះក្រងៈ ល្បះក្រងពេញលេញមានទម្រង់២ដូចខាងក្រោមៈ
- ល = ល្បះទោលទ១ + ល្បះទោលទី២ ..... ឧទាហរណ៍ៈ ខ្ញុំអានសៀវភៅ ពុទ្ធរិនសរសេរមេរៀន ។