សំណួរ-ចម្លើយ វិជ្ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះគណនេយ្យ (ភាគ២)

សំណួរ

៦. ហេតុអ្វីបានជាយើងកែតម្រូវគណនេយ្យ ?

៧. តើជំហានខួបនៅក្នុងគណនេយ្យមានអ្វីខ្លះ ?

៨. តើការបិទបញ្ជីចែកចេញជាប៉ុន្មានជំហ៊ាន ?

៩. តើអ្វីជាភាពខុសគ្នារវាង ​គណនេយ្យ​​ និង ស្មៀនគណនេយ្យ ?

១០. តើអ្វីជាសមីការគណនេយ្យ ? ចូរបកស្រាយ?

ចម្លើយ

៦. បានជាយើងកែតម្រូវគណនេយ្យ ពីព្រោះយើងធ្វើ សម្រាប់កំណត់ឲ្យបានច្បាស់ថា​តើចំណូលវាមានចំនួនប៉ុន្មាន ចំណាយមានចំនួនប៉ុន្មាន​ដែលបានកើតឡើងហើយនិងដើម្បីបង្ហាញតារាងតុល្យភាពអំពីទ្រព្យ​ចំណូល​ និង​មូលធនដែលមានលក្ខណៈសមស្របនិងរបាយការណ៍លទ្ធផលបង្ហាញពីចំណេញពិតខាតពិត​សម្រាប់មួយការបរិច្ឆេទ ។

• គណនេយ្យដែលយើងកែតម្រូវមានដូចជា ៖

- ការចំណាយមុន គឺជាការចំណាយដែលបានជាសាច់ប្រាក់ហើយកត់ត្រាជាទ្រព្យមុនគេប្រើវា ។

- ចំណូលមិនទាន់សម្រេច  ចំណូលជាបេឡាបបានកត់ត្រាជាបំណុលមុន និង គេទទួលបានចំណូល

សម្រេច ។

- ការកើនឡើងនៃចំណូល​​ ​ចំណូលដែលទទួលបានប៉ុន្តែមិនទាន់បានទទូលប្រាក់ឬបានកត់ត្រានៅ

ឡើយ ។

- ការកើនឡើងនៃចំណាយ ចំណាយកើនឡើងហើយ ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់ចំណាយ ។

៧. ជំហានខួបនៅក្នុងគណនេយ្យមាន៦គឺ ៖

•  វិភាគប្រតិបត្តិការអាជីវកម្ម
• កត់ត្រាប្រតិបត្តិការទៅក្នុងទិន្នានុប្បវត្ត
• បញ្ចូលប្រតិបត្តិការទៅក្នុងសៀវភៅធំ និងរៀបចំតារាងតុល្យភាព។
• ធ្វើការកត់ត្រាកែតម្រូវគណនី និងរៀបចំតារាងតុល្យភាពកែតម្រូវ។
• បិទបញ្ជីនិងរៀបចំតារាងតុល្យភាព ក្រោយការបិទបញ្ជី
• ការរៀបចំរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ

៨. ការបិទបញ្ជីចែកចេញជា ៤ជំហ៊ានគឺ ៖

• បិទគណនីចំណូល ដោយផ្ទេរសមតុល្យខាងឥណពន្ធចូលទៅក្នុងគណនី កម្រៃសង្ខេបខាងឥណទាន ។
• បិទគណនីចំណាយ ដោយផ្ទេរសមតុល្យខាងឥណទានចូលទៅក្នុងគណនី កម្រៃសង្ខេបឥណពន្ធ ។
• បិទគណនីសង្ខេបដោយផ្ទេរសមតុល្យចូលទៅក្នុងគណនីមូលធនទ្រព្យម្ចាស់ ។
• បិទបញ្ជីការដក់ប្រាក់របស់ថៅកែដោយផ្ទេរសមតុល្យឥណទានចូលទៅគណនីមូលធនទ្រព្យម្ខាស់ខាងឥណពន្ធ ។

៩. ភាពខុសគ្នារវាង ​គណនេយ្យ​​ និង ស្មៀនគណនេយ្យ

• គណនេយ្យ គឺជាប្រព័ន្ធ​ ព៌តមានមួយដែលអាចកំណត់បាន​​ វាសវែងបាន កត់ត្រាបាន​ និងផ្សាព្វផ្សាយ ព៌តមាន​ហិរញ្ញវត្ថុទាំងនោះ​ទៅអ្នកប្រើប្រាស់ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការសម្រេចចិត្ត ។
• ស្មៀនគណនេយ្យ ឬហៅថាអ្នកកត់ត្រា គឺគ្រានតែកត់ត្រាដដែលៗ និង មានលក្ខណៈជាយន្តការ នូវបណ្តាប្រតិបត្តិការទាំងឡាយ និងការរក្សាទុកឯកសារតែប៉ុណ្ណោះ។

១០. សមីការគណនេយ្យ (Accounting Equation) សា្ថនភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់អង្គភាពអាជីវកម្មមួយ ត្រូវបានតាងដោយទំនាក់ទំនងរបស់ទ្រព្យសកម្ម  ចំពោះបំណុលនិងមូលធនផ្ទាល់ ។

ទ្រព្យសកម្ម    =    បំណុល        +       មូលធនម្ចាស់កម្ម

Asset       =     Liabilities      +       Owner’s Equity

• ទ្រព្យសកម្ម(Assets) ៖ គឺជាទ្រព្យសម្បត្ដិប្រើប្រាស់នៅក្នុងអាជីវកម្ម ដែលជាកម្មសិទ្ធិអង្គភាពអាជីកម្ម ដោយគិតតម្លៃជាប្រាក់ ដូចជា សាច់ប្រាក់(Cash); សន្និធិ(Inventory) ដី(Land) អាគារ(Building)…. ។
• ទ្រព្យអកម្ម/បំណុល(Liabilities) ៖ គឺជាចំនួនទឹកប្រាក់ដែលជំពាក់អ្នកខាងក្រៅ ដូចជា ប័ណ្ណត្រូវសង (Notes payables) គណនីត្រូវសង(Account payables) ទាំងនេះគឺជាបំណុលចំពោះមា្ចស់ឥណទាន ។ បណ្ដាបំណុលផ្សេងៗទៀតដូចជា បៀវត្សត្រូវសងជូនបុគ្គលិក ពន្ធត្រូវបង់ជូនរដ្ឋជាដើម ។
• មូលធនម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ (Owner’s​ Equity)៖ គឺជាផលប្រយោជន៍របស់មា្ចស់កម្មសិទ្ធិនៅក្នុងអង្គភាពអាជីវកម្មមួយ។

មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃធាតុទាំងបី ត្រូវបានភា្ជប់គ្នាជាទំនាក់ទំនងមួយ ហៅថាសមីការគណនេយ្យ ។