ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរមានរយៈពេល៣ថ្ងៃជារៀងរាល់ឆ្នាំតាមជំនឿប្រជាជនខ្មែរលយល់ថាទេវតាឆ្នាំចាស់ត្រូវផ្លាស់ទទួលទេវតាឆ្នាំថ្មី រីឯការចូលឆ្នាំទៀតសោធគេបានដឹងពីថ្ងៃទី ម៉ោងនាទីយ៉ាងច្បាស់តើគេគោរពលើក្បួនអ្វី ? តាមទំនៀមតើពីធិនេះប្រព្រឹត្តទៅដូចម្តេចខ្លះ ?

មនុស្សគ្រប់ជាតិសាសន៍ តែងប្រារព្ធធ្វើពីធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ។ គេនិយមកំណត់ពេលវេលា និងរៀបចំធ្វើពិធីបុណ្យនេះប្លែកៗគ្នា សមស្របទៅតាមជំនឿទំនៀមទម្លាប់និងប្រពៃណីរបស់ជាតិគេ ។

          ប្រជាជនខ្មែរយើងខ្លះមានជំនឿថាក្នុងរវាងមួយឆ្នាំក្នុងឆ្នាំចាស់ជួនកាលជួបឧបទ្រពចង្រៃជួនមានជំងឺប្រចាំកាយ ជួនកាលទៀតបានប្រព្រឹត្តអំពើអាក្រក់សៅហ្មងផ្សេងៗជាដើម ។ លុះផុតឆ្នាំចាស់នេះគេធ្វើបុណ្យគេស្លៀកពាក់ថ្មីអោយបានជួបប្រទះសុភមង្គលគ្រប់ការ និងមានអាយុយឺនយូរថែមទៀត ។ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនេះបាន ប្រព្រឹត្តទៅអស់ពេល៣ថ្ងៃ ។ ថ្ងៃដំបូងជាថ្ងៃមហាចង្រ្កានថ្ងៃទី ២ជាថ្ងៃវណបត ថ្ងៃទី៣ជាថ្ងៃឡើងស័ក ។ ឯការកំនត់ខែ ថ្ងៃ ម៉ោង នាទីដែលឆ្នាំចាស់ត្រូវផុតកំនត់ដែលទេវតាឆ្នាំថ្មីត្រូវចុះមកទទួលដំណែងពីទេវតាឆ្នាំចាស់ នោះគេអាចដឹងបានយ៉ាងទៀងទាត់ដោយអាស្រ័យលើក្បួនហោរាសាស្រ្តតាមបែបបុរាណ គឺក្បួនមហាចង្ក្រាន្តនេះឯង ។ តាមទំនៀមពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នេះបានប្រព្រឹត្តទៅអស់ពេលបីថ្ងៃ ។ ប៉ុន្តែមុនពេលចូលឆ្នាំថ្មីគេនាំគ្នាប្រុងប្រៀបរកស្បៀងអាហារសំអាតផ្ទះសំបែង កាត់សំលៀកបំពាក់ថ្មីៗជាដើម ។

          នៅថ្ងៃចូលឆ្នាំថ្មីមកដល់គេរៀបចំពលីការ ( គ្រឿងដង្វាយ ) ចាំទទួលទេវតាឆ្នាំថ្មី ដែលមានជាអាទី៍ៈ ទៀន៥ ធូប៥ ផ្កា៥ លាជ៥ បាយសី៥ថ្នាក់១គូ បាយសីបាក្ចា​ម១គូ ស្លាបារី១ពាន ផ្កា ផ្លែឈើ ។ លុះរណ្តាប់រៀបរួចស្រេចហើយគេនាំកូនចៅអង្គុយជុំគ្នានៅជិតកន្លែងរៀបពលីការនោះហើយ​អុជទៀនចូលបន់ស្រន់សុំសេចក្តីចំរើនគ្រប់ប្រការពីទេពតាថ្មីរួចនាំគ្នាសូត្រមនស្កកាថ្វាយបង្គំព្រះ ហើយក៏បែកគ្នាទៅ ។ ឯពិធី៣ ថ្ងៃចូលឆ្នាំនោះគឺ៖

• ថ្ងៃទី១៖ គេយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃនៅវត្ត ។ ពេលល្ងាចគេនាំគ្នាជញ្ជូនខ្សាច់ សាងចេតិយនៅជុំវិញព្រះវិហារ ឬជុំវិញដើមពោធិណាមួយក្នុងវត្តនោះ ។ នៅពេលត្រឡប់ គេប្រគកេនភេសជ្ជៈដល់ព្រះសង្ឃ និបត្តព្រះសង្ឃចំរើនព្រះបរិត្ត និងសំដែងធម៌ទេសនា ។
• ថ្ងៃទី២៖ កូនឬចៅជូនសំលៀកបំពាក់នំចំណីលុយកាក់ោដល់អ្នកមានគុណមានឪពុកម្តាយ ជីដូនជីតាជាដើម ។ គេធ្វើទានដល់អ្នកបំរើអ្នកក្រីក្រឯទៀត ។ ពេលរសៀលគេនំាគ្នាទៅពូនភ្នំខ្សាច់ទៀត ហើយសូត្រធម៌អធិដ្ឋានភ្នំខ្សាច់ដែលគេសន្មតទុកដូចចូឡាមណីចេតិយ(ព្រះសក្យមនីសម្មាសម្ពុទ្ធ នៅឋានត្រ័យត្រិង្ស ) ហើយនិមន្តព្រះសង្ឃប័ង្សុកូលចេតិយបញ្ចូនមគ្គផលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ខបងប្អូនដែលបានស្លាប់ទៅហើយ ។
• ថ្ងៃទី៣៖ ពេលព្រឹកនិមត្តព្រះសង្ឃឆ្លងភ្នំខ្សាច់ ។ ពេលល្ងាច និមត្តព្រះសង្ឃស្រង់ទឹក«តាមការនិយមនៃអ្នកស្រុក » និងស្រង់ព្រះពុទ្ធរូប ។ នៅក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំថ្មីនេះបណ្តាជននាំគ្នាលេងល្បែងបប្រជាប្រិយកំសាន្តជាច្រើន ដូចជា៖ លេងបោះឈូង បោះអង្គុញ ទាញព្រ័ត្រសម្តែងរបាំក្រុដិ «បាត់ដំបង សៀមរាបជាដើម » ។