សំណួរ
១. តើការបង្កើតវប្បធម៌ អរិយធម៌របស់ជាតិ អាស្រ័យទៅលើកត្តាប៉ុន្មានយ៉ាងអ្វីខ្លះ ?
២. ដូចម្តេចដែលហៅថាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ?
៣. តើលទ្ធិនេះមានសារៈសំខាន់ដូចម្តេច ?
៤. អ្វីខ្លះដែលប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យត្រូវមាន ?
៥. ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យក្នុងការប្រលង អ្នកជាបេក្ខជនត្រូវស្គាល់ខ្លួនឯងពីអ្វីខ្លះ ?
ចម្លើយ
១. ការបង្កើតវប្បធម៌ អរិយធម៌របស់ជាតិ អាស្រ័យទៅលើកត្តា៤យ៉ាង ៖
- កត្តាពលកម្ម និងគំនិតច្នៃប្រឌិត សំដៅទៅការធ្វើពលកម្មរបស់មនុស្សនាំឱ្យកើតមាន គំនិតច្នៃប្រឌិត ។
- កត្តាភូមិសាស្រ្ត សំដៅទៅលើទឹកដី ភ្លើង ខ្យល់ ធម្មជាតិអាកាសធាតុ ដែលពោលគឺមានការ សម្របខ្លួនដើម្បីរស់នៅនឹងលក្ខណៈភូមិសាស្រ្តទាំងនោះ ។
- កត្តាសាសនា ជាផ្នែកមួយនៃវប្បធម៌ (សា្មរតី និងសម្ភារៈ) ដែលជះឥទ្ធិពលដល់ជីវភាពរស់នៅ របស់ប្រជាជន ។
- កត្តារបបសង្គម សំដៅការគ្រប់គ្រង ដឹកនាំទៅតាមតំណាក់ការប្រវត្តិសាស្រ្តរៀងៗខ្លួន ។
- ដូចនេះ កត្តាទាំងបួនដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ គឺកត្តាដែលនាំឱ្យកើតមានវប្បធម៌អរិយធម៌របស់សង្គមមួយ ហើយវប្បធម៌ទាំងនោះមានលក្ខណៈខុសៗគ្នា ។
២. ដែលហៅថាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យគឺជាទម្រង់នៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋដោយប្រជាពលរដ្ឋហើយអ្វីៗដែលរដ្ឋាភិបាលធ្វើត្រូវស្របតាមច្បាប់ផង និងស្របតាមឆន្ទៈរាស្រ្តផង ។
៣. លទ្ធិនេះមានសារៈសំខាន់ដូចជា ៖
- ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅទទួលបានផលប្រយោជន៍ហើយប្រទេសជាតិមានការរីកចម្រើន
- ប្រជាពលរដ្ឋអាចជ្រើសរើសនិងផ្លាស់ប្តូរអ្នកដឹកនាំតាមឆន្ទៈរបស់ខ្លួនដោយសន្តិវិធី
- មានសន្តិភាព សន្តិសុខ ស្ថេរភាពពិតប្រាកដ
- ប្រជាពលរដ្ឋមាន សិទ្ធិសេរីភាពទូលំទូលាយ
- ជំរុញឱ្យមានអភិបាលកិច្ចល្អ ឬមានតម្លាភាព និងអាចទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយ ។ និយាយរួមមកលទ្ធិ ប្រជាធិបតេយ្យ មានសារៈសំខាន់ច្រើនណាស់ដោយផ្តល់សិទ្ធិដល់ប្រជាជនពេញបរិបូរ ក្នុងការការពាផល ប្រយោជន៍ របស់ខ្លួន និងរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើអ្វីៗ ដើម្បីរាស្រ្ត ដើម្បីជាតិ ។
៤. ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គមប្រជាធិតេយ្យត្រូវមាន ៖
ក. សិទ្ធិ
- បោះឆ្នោត និងឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោត
- ចូលរួម ឬបង្កើនគណបក្សនយោបាយ
- ចូលរួម ឬបង្កើនសមាគមន៍ផ្សេងៗ
- ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើតាមឆន្ទៈរបស់ខ្លួន ។
ខ. កាតព្វកិច្ច
- គោរពប្រតិបត្តិតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់នានា
- គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ
- ចូលរួមដឹងលឺ និងចូលរួមចំនែកគ្រប់កិច្ចការរបស់រដ្ឋ ។
គ. សា្មរតី
- អត់ធ្មត់ អនុគ្រោះ សម្របសម្រួល សហការគ្នា
- ហ៊ានបញ្ចេញមិត្ត ជជែកវែកញែករកខុសត្រូវ ។ ដូចនេះប្រជាជនមានតួនាទី និងត្រូវមាន សកម្មភាពចូលរួមយ៉ាងសកម្មភាពក្នុងការរួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ។
៥. ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យក្នុងប្រលង អ្នកជាបេក្ខជនត្រូវស្គាល់ខ្លួនឯងពី ៖
- សមត្ថភាពលើមុខវិជ្ជានីមួយៗដែលទាក់ទងនឹងការប្រលង
- បំប៉នបន្ថែមមុខវិជ្ជាណា ដែលដឹងថាខ្លួនឯងខ្សោយ
- ស្គាល់ច្បាស់អំពីតួនាទី និងភារកិច្ចជាបេក្ខជន ។
