វិញ្ញាសាទីវប្បធម៌ទូទៅត្រៀមប្រឡងសិស្សពូកែប្រចាំរាជធានី-ខេត្ដ (វិញ្ញាសាទី១០)

សំណួរ

១. ដូចម្តេចដែលហៅថាបរិស្ថាន ? ចូរនិយាយពីការបំពុលបរិស្ថាន ? កត្តាអ្វីខ្លះដែលធ្វើឱ្យបរិស្ថានមានការប្រែប្រួល ?

២. តើជំនឿកើតមានឡើងនៅពេលណា ? តើខ្មែរយើងមានជំនឿលើអ្វីខ្លះ ? ចូររៀបរាប់ជំនឿរបស់ខ្មែរយើងដែលនៅគោរពដល់សព្វថ្ងៃឱ្យបាន៥ ។ តើជំនឿលើសិរីសួស្តីជ័យមង្គលកើតឡើងដោយសារអ្វីខ្លះ ?

៣. ប្រាសាទអង្គវត្ត មានសំណង់រឹងមាំ ល្អហើយស្អាត ។ តើសំណង់នេះមានការទាក់ទងទៅនឹងខ្លះ ? ចូរបញ្ជាក់ ។

ចម្លើយ

១. បរិស្ថាន គឺយើងទាំងអស់គ្នា និងអ្វីៗដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើងអាចឃើញ ឬមើលមិនឃើញ ស្តាប់បាន ឬស្តាប់មិនបានធុំក្លិន ឬមិនធុំក្លិន ដឹង ឬមិនដឹងរស់ជាតិ លឺសូរ ឬមិនលឺសូរ ហើយភាវៈទាំងនេះមានទំនាក់ទំនងនិងជះឥទ្ធិពលគ្នាទៅវិញទៅមកលើផែនដីនេះ ។

+ ការបំពុលបរិស្ថាន គឺជាការធ្វើឱ្យកង្វក់ដល់បរិស្ថាន ៖

• ការបំពុលទឹក ៖ ការចោលសំរាម បញ្ចេញសំណល់រីងរាង
• ការបំពុលដី ៖ ជាតិគីមី សំណល់រឹង រាវ នៅលើដីកបក្នុងដី
• ការបំពុលខ្យល់ ៖ ផ្សេងពុលពីភ្នំភ្លើង ពីរោងចក្រ​ពីរថយន្ត
• ការបំពុលដោយសូរសម្លេង ៖ សម្លេងយានយន្តម៉ាស៊ីនរោងចក្រ

+ កត្តាដែលធ្វើឱ្យបរិស្ថានមានការប្រែប្រួល ៖

• គំនិតបែបវិទ្យាសាស្រ្តទំនើប ដែលឈរលើមូលដ្ឋានថា មនុស្សជាម្ចាស់លើធម្មជាតិ មនុស្សមិនមែនជាផ្នែកមួយនៃធម្មជាតិ ។
• ការរីកលូតលាស់ផ្នែកឧស្សាហកម្ម ទីក្រុង និងទីប្រជុំជន ដែលឈរលើមូលដ្ឋានទាញយកផលដោយគ្មានព្រំដែនពីធម្មជាតិ និងជួនកាលពីមនុស្សខ្លួនឯងផងដែរ ។
• បច្ចេកវិទ្យា ទំនើបបានផ្តល់លទ្ធភាពដល់មនុស្សជាតិក្នុងការកែប្រែបរិសា្ថនឱ្យមានការប្រែប្រួលយ៉ាងឆាប់ ដែលជាទូទៅឆ្ពោះទៅកាន់ផ្លូវអវិជ្ជមាន ។

២. ជំនឿ ៖

ក. ជំនឿកើតឡើងនៅពេលដែលមនុស្ស ៖

• ភ័យខ្លាចចំពោះបាតុភូតធម្មជាតិ និងអសន្តិសុខ ឬគ្រោះថ្នាក់នៅចំពោះមុខជាយថាហេតុ
• មិនអាចប្រើកម្លាំងរបស់ខ្លួនទប់ទល់បាន
• យល់ថាមានអភិធម្មជាតិ ឬកម្លាំងក្រៅខ្លួនដែលអាចជួយ និងទប់ទល់បាន
• សន្មតិ ឱ្យឈ្មោះកម្លាំងទាំងនោះ ដោយបង្កើតជារូបរាងផ្សេងៗតាមសមត្ថភាព និងការឧបកិច្ចរបស់ពួកគេ
• កម្លាំងទាំងនេះក្លាយជាទីពឹង ជាទីរឭក និងជួយពួកគេឱ្យបានសុខសប្បាយតាមរយៈការបន់ស្រន់ និងពិធីសក្ការៈបូជាផ្សេងៗ ដែលបុព្វបុរសបានកំណត់

ខ. ខ្មែរមានជំនឿច្រើនយ៉ាងដូចជា ជឿលើ​ ៖

• ព្រលឹង ៖ បុព្វបុរស ឪពុកម្តាយ ដូនតា អារក្ខ អ្នកតាខ្មោច ព្រាយ បិសាច
• ជឿលើធម្មជាតិ ៖ ព្រះអគ្គិ ព្រះគង្គារ ព្រះពាយ ព្រះភិរុណ
• វត្ថុសក្តិសិទ្ធិ ៖ ចែកាច់ ខ្នាយតាន់ នាងពួន សក់ កណ្តាញ់
• ជឿលើគ្រូទាយ ៖ វេទមន្ត អូមអាម អាគមស្តោះផ្តុំ
• ជឿលើប្រផ្នូលកម្រើកសរីរាង្គ ៖ ញាក់់ភ្នែក ញាក់មាត់
• ជឿលើសត្វ ៖ តុកកែ ដំរី ក្អែកបូល
• ជឿលើកព្រះគោ (គោនន្ទិព្រះឥសូរ ឬព្រះគោតម)

គ. ជំនឿលើសិរីសួស្តី ជ័យមង្គលកើតឡើងដោយសារ ៖

+ ការប្រព្រឹត្តតាមពេលវេលា ៖

• ពេលព្រឹក សិរីសួស្តីនៅត្រង់មុខ
• ពេលថ្ងៃត្រង់សិរីសួស្តីនៅត្រង់ជើង
• ពេលថ្ងៃត្រង់សិរីសួស្តីនៅត្រង់ទ្រូង

+ ការប្រើពណ៍តាមថ្ងៃ មានសិរីសួស្តី ៖

• ថ្ងៃអាទិត្យ ប្រើពណ៍ក្រហម
• ថ្ងៃចន្ទ ប្រើពណ៍លឿង ឬលឿងទុំ
• ថ្ងៃអង្គារ ប្រើពណ៍ស្វាយ
• ថ្ងៃពុធ ប្រើពណ៍ស៊ីលៀប
• ថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ ប្រើពណ៍បៃតង ត្រួយចេក
• ថ្ងៃសុក្រ ប្រើពណ៍ខៀវ
• ថ្ងៃសៅរិ៍ ប្រើពណ៍ស្វាយព្រីងក្រម៉ៅ ឬព្រីងទុំ ។

+ គោរពដង្ហើមរបស់ប្រចាំខ្មែរ តាមទិស

• អាទិត្យ នៅទិសឧត្តរ
• ចន្ទ នៅទសនិរតី
• អង្គារ​ នៅទិសសឥ្ឍសាន
• ពុធ នៅទិសឥ្ឍសាន
• ព្រហស្បត្តិ៍ នៅទិសបូព៌ា
• ស្រុក នៅទិសអាគ្នេយ៍
• សៅរិ៍ នៅទិសអាគ្នេយ៍ ។
• នៅទិសឥ្ឍសាន
• នៅទិសឥ្ឍសាន

+ ឬក្ស ថ្ងៃ និងខែ ប្រចាំតាមមហាសង្គ្រាន ដូចជាពេលវេលានៃតម្រាស្លៀកសំពត់អាវថ្មី តម្រាទទួលដំណឹង តម្រាទិញរបស់ តម្រាយល់សប្តិ ពិធិបញ្ចុះ សព្វសារពើ លើកផ្ទះ រៀបការ សូត្រមន្តរំដោះគ្រោះ ។

+ ការដើរព័ទ្ធជុំវិញវត្ថុអ្វីមួយប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីឱ្យមានមង្គល សិរីសួស្តី ឬដើម្បីសម្តែងសេចក្តីគោរពស្រលាញ់ ។

៣. ប្រាសាទអង្គរវត្តមានភាពរឹងមាំ ល្អ ស្អាត ដោយសំណង់ប្រាសាទទាក់ទង ទៅនឹង ៖

+ គណិតវិទ្យា ៖ គណិតវិទ្យាក្នុង លំហមើលពីចម្ងាយរាងតូចច្រឡឹង ហើយកំពូលស្ថិតនៅស៊ីមេទ្រីគ្នា ឬឆ្លុះគ្នា ។

+ រូបវិទ្យា ៖ លើដី និងក្រោមដីមានទម្ងន់ និងទំហំស្មើគ្នាធ្វើឱ្យប្រាសាទមានលំនឹង និងជំហររឹងមាំ មិនងាយស្រុត ។

+ គីមីវិទ្យា ៖ ថ្មមួយដុំៗ ភ្ជាប់គ្នាដោយ សារធាតុម៉្យាង គឺម្សៅបន្សំមាន ស្តរត្នោត កំបោរ ខ្សាច់ម៉ត់ ជ័រឈើ ។

+ ជីវវិទ្យា ៖ សិក្សាលើថ្មដែលល្អ ដែលរឹងមាំ ទុកបានយូរ ។

+ ស្ថាបត្យកម្ម ៖ មានទេព្យកោសល្យខ្ពស់ ស្នាដៃល្អអាច រក្សាបានយូរ ។

+ ធារាសាស្រ្ត ៖ មានភ្លៀងធ្លាក់ជាក់ពេញ ២៤ម៉ោង ក្នុង១ថ្ងៃក៏មិនជន់លិចដែរ ដោយមានប្រព័ន្ធទឹកហូរ ។

+ ភូមិវិទ្យា ៖ ប្រាសាទកំពូល៥តំណាងភ្នំព្រះសុមេរុ និងបួនទៀតតំណាងទ្វីបទាំង៤ ។

+ ប្រវិត្តសាស្រ្ត ៖ ប្រវិត្តសង្រ្គាម សម័យអង្គរ ឬសង្រ្គាមសាសនា ។

+ អក្សរសិល្បៈ អច្ឆរិយ ។