វិញ្ញាសាទស្ស​នៈវិជ្ជាថ្នាក់ទី១២ ( វិញ្ញាសាទី២៥ )

សំនួរ

១. ទំនោរជាអ្វី ?

២. តាមបូលូទំនោរមានលក្ខណៈប៉ុន្មានយ៉ាង ? គឺអ្វីខ្លះ ?

៣. តើវិស្មាន់និងគុយវិល្យេយល់ដូចម្តេចខ្លះ អំពីទំនោរ ?

៤. តើឡាសឺល្យេមានទស្សនៈដូចម្តេចដែរអំពីទំនោរ ?

៥. ចូរសិក្សាប្រៀបធៀបរវាងទំនោរ តំរូវការចំនង់និងសភាវគតិ ។

ចម្លើយ

១. ទំនោរជាកំលាំងច្បាស់លាស់ តំរង់ទៅរកគោលបំណងជាក់លាក់ឬជាការទោរទន់រកឧត្តមគតិណាមួយប្រកបដោយបំណងនិងទិសត្រឹមត្រូវ ។ វាស្តែងឡើងនូវ ​អារម្មណ៍ជាប់ជំពាក់ខ្លាំងដកពុំរួច ហើយបង្ហាញចេញជារូបភាពនៃអកប្បកិរិយាខាងក្រៅ ឬជាសកម្មភាពដោយទប់ពុំបាន ។ តាមស្យង់គោលបំណងទាំងឡាយពុំមែនកើតឡើ់ងដោយឯកឯងទេ គឺវាសុទ្ធតែមានប្រភពប៉ុន្តែយើងមិនអាចស្តាប់ប្រភពទាំងអស់នោះបានទេ ។

២. តាមបូលូទំនោរមានលក្ខណៈពិសេសពីរយ៉ាងគឺ សំទុះជំរុញ និងទិស ។ លក្ខណៈទាំងពីរនេះ ស្របទៅន័យដើមរបស់ពាក្យព្រោះបើមើលន័យដើមកំណើតនៃពាក្យទំនោរ គឺបំនហើយបំនងនេះបញ្ចាក់អំពីទិសដៅនីមួយៗ នៃសកម្មភាពចិត្ត ។

៣. តាមទស្សនវិជ្ជារបស់វីស្មាត់ និងគុយវីល្យេទំនោរជាលំនាំរកជាអទត្តពលភាព ។ តែលំនាំរកក្តីអទត្តពលភាពក្តី សុទ្ធតែជារបស់ដែលយើងពុំអាចសង្កេតឃើញបានឡើយ ។ ដូចដនេះយើងសំគាល់ទំមនោរទៅលើភាពនៃញាណ ឬលើអកប្បកិរិយាទៅវិញ ។

៤. តាមឡាសសឺល្យេថា គឺ« វេទនារម្មណ៍« ដែលធ្វើអោយយើងដឹង ឬស្គាល់ទំនោរផ្សេងៗ ។

៥. បើយើងធ្វើសិក្សាប្រៀបធៀបរវាងទំនោរតំរូវការ ចំនងនិងសភាវគតិនោះ យើងឃើញថាសញ្ញាណទាំងនេះមានលក្ខណៈខុសគ្នាតែការបង្ហាញភាពខុសគ្នានេះពុំមែនជាការងាយស្រួលទេ ។ គេច្រើនពោលថាតំរូវការ និងចំនងជាទំនោរដែលដឹងច្បាស់ ពីគោលបំនងរបស់ខ្លួនឯសភាវគតិវិញគឺជា តិចនិចឯកឯងឬជាចំនេះធ្វើពីកំណើត ។ ដូចនេះតំរូវការ និងចំនងសំដៅទំនោរប្រកបដោយឆន្ទៈសភាវៈគតិសំដៅទំនោរឯកឯង និងងងឹតងងល់ ។