វិញ្ញាសាទស្ស​នៈវិជ្ជាថ្នាក់ទី១២ ( វិញ្ញាសាទី២២ )

សំនួរ

១. មុននឹងចាប់កំនើត តើស្យង់ត្រូវឆ្លងកាត់ប៉ុន្មានដំនាក់ ? គឺដំនាក់ណាខ្លះ ?

២. តើអ្នកចាប់អារម្មណ៍អ្វីខ្លះ ចំពោះការបែងចែកស្យង់របស់អូគុសកុង ?

៣. តើសព្វថ្ងៃគេចែកស្យង់ជាប៉ុន្មានក្រុម ? គឺអ្វីខ្លះ ?

៤. ដូចម្តេចដែលហៅថា គំនិតស្យង់ ? គំនិតស្យង់មានគុណសម្បត្តិធំៗប៉ុន្មានយ៉ាង ?

៥. តើគុណសម្បត្តិផ្នែកបញ្ញារបស់ស្យង់មានអ្វីខ្លះ ?

ចម្លើយ

១. មុននឹងកើតស្យង់ពេញលក្ខណៈស្យង់បានឆ្លងកាត់បីដំណាក់សំខាន់ៗគឺ ៖

• ដំណាក់ទី១  ឬដំនាក់ទេវរកិទ្យា គឺជាដំនាក់ដែលមនុស្សមានជំនឿលើអាទិទេព និងទេវៈ ។ ក្នុងជំនាក់នោះ គំនិតមនុស្សបានចាត់ទុកបាតុភូតធម្មជាតិទាំងអស់ជាភ្នាក់ងារអភិធម្មជាតិ ។​
• ដំនាក់ទី២ ឬដំនាក់ស្តិរូបវិជ្ជា ជាដំនាក់ដែលមនុស្សមានជំនឿលើកំលាំងអរូបីផ្សេងៗ ដូចជាខ្មោច ពញ្រាយ បិសាច អារក្ស អ្នកតា... ដែលគេអនុម័តតែងកើតមានជាមួយភាវធម្មជាតិ ហើយមានទឹកចិត្ត និងកំលាំងដូចមនុស្សបេះបិទ ។
• ដំនាក់ទី៣ ឬដំនាក់វិជ្ជមាន ឬដំនាក់ស្យង់ជាដំនាក់ចុងក្រោយបំផុត ដែលមនុស្សទើបនឹ​ងមកដល់ ៣ រឺ៤ សតវត្សចុងក្រោយនេះហើយដេលមនុស្សលែងមានជំនឿលើកំលាំងអរូបីទៀត និងបែរមកសិក្សាយ៉ាងល្អិតល្អន់ រាវរកច្បាប់ពិតៗនៃបាតុភូតវិញ ដែលជុំរុញអោយស្យង់កើតឡើង ។

២. អូគុសកុង បានចែកជាស្យង់ជា៦ក្រុម គឺ គណិតវិទ្យា តារាវិទ្យា រូបវិទ្យា គីមីវិទ្យា ជីវវិទ្យា និងសង្គមវិទ្យា ។ ចំពោះបំនែងចែកនេះ យើងសង្កេតឃើញថា ៖

ពីគណីតវិទ្យាទៅសង្គមវិទ្យា ចំនែកថ្នាក់ស្យង់ត្រូលវបានចែកពីស្យង់ងាយទៅស្យង់ពិបាក ពីស្យង់រូបីទៅស្យង់អរូបី ។

• ចំណែកថ្នាក់នេះ គោរពទៅតាមពេលវេលា ដេលស្យង់នីមួយៗបានកើតឡើងគឺ ៖ គណិតវិទ្យា និងតារាវិទ្យា កើតឡើងនិងរំដោះផុតពីទស្សនវិជ្ចានៅសតវត្សទី៣ មុនគ.សដោយអឺគ្លីត ។
•  រូបវិទ្យាបានឯករាជ្យនៅសតវត្សទី១៧ ដោយកាលីលេនិង ញូតុន
• គីមីវិទ្យាទៅជាស្យង់ នៅសតវត្សទី១៨ ជំនាន់ឡាវ័រស្យេ
• ជីវីវិទ្យាក្លាយជាស្យង់ នៅសតវត្សទី១៩ដោយឡាម៉ាក់ និងក្លូតប៊ែរណាសង្គមវិទ្យាក្លាយជាស្យង់ នៅសតវត្សទី១៩ ដោយអូគូសកុង

      ដំបូងកម្មវត្ថុរបស់ស្យង់ត្រូវការគ្នាទៅវិញទៅមក ។ ដើម្បីស្គាល់វិធីស្យង់ ត្រូវស្គាល់វិធីស្យង់មួយ ត្រូវស្គាល់វិធីស្យង់ទាំងអស់ដែលនៅមុនវាក្នុងចំណែកថ្នាក់។

សរុបមកការបែងចែកស្យង់របស់អូគុសកុងមានលក្ខណៈល្អត្រង់មានភាពងាយស្រួលភាពច្បាស់លាស់ និងចក្កភាពប៉ុន្តែចំណែកថ្នាក់នេះក៏មានលក្ខណៈមិនល្អមួយ ដោយអុគុសកុងបដិសេធចិត្តវិទ្យា និងសង្គមវិទ្យា ។ ម៉្យាងទៀតទោះបីស្យង់ពិបាកត្រូវការចាំបាច់ស្យង់ងាយក៏ដោយ ក៏គេមិនអាចធ្វើអនុមានរួមទាញយកស្យង់ពិបាក ចេញពីស្យង់ងាយឬបង្រួមបញ្ចូលស្យង់ងាយទៅក្នុងស្យង់ពិបាកបានឡើយ ។ ព្រោះថាបាតុភូតគីមី រូបវិទ្យា ជាលក្ខឡ័ខណ្ឌរបស់បាតុភូតជីវវិទ្យាមែនតែជីវវិទ្យាមិនមែនជាគីមីសរីរាង្គទេ ។

៣. បច្ចុប្បន្នគេចែកស្យង់ជា ៤ក្រុមដោយសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យវិធី និងវត្ថុសិក្សានៃស្យង់នីមួយៗ ។

៤. គំនិតស្យង់គឺជាអកប្បកិរិយានៃគំនិតក្នុងការរកពុទ្ធិស្យង់ ។ វាជាគំនិតគើតឯងនៅពេលដែលស្យង់កើតឡើង និងរីកដុះដាលទៅមុខ ។ វាគឺជាលិតផលនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ។ គំនិតស្យង់មានគុណសម្បត្តិធំៗពីរ គឺគុណសម្បត្តិផ្នែកបញ្ញា និងសីលគុណសម្បត្តិ ។

៥. គុណសម្បត្តិផ្នែកបញ្ញារបស់ស្យង់ររួមមាន ៖

•   ការស្រឡាញ់សច្ចភាព ជាគុណសម្បត្តិចំបងរបស់អ្នកប្រាជ្ញានិងអ្នករុករក ។
•    ចំនង់ដឹង ជាសន្ទុះអមតៈនៃគំនិត ដែលហាក់នៅតែមិនទាន់ពេញចិត្តនិងពុទ្ធិដែលធ្លាប់មានពីមុខមក ព្រោះស្យង់ជាកូនរបស់ចំងល់ ។
• គំនិតវិជ្ជមាន ជាគំនិតចុះញ៉មការណ៍ ចាត់ទុកការណ៍ជាប្រភពជាវិធានជារង្វាស់ និងជាការត្រួតពិនិត្យលើអ្វីៗទាំងអស់មានន័យថាគឺ ការណ៍ដែលបញ្ជានិងវិនិច្ឆ័យរាល់គំនិត ។
• គំនិតរិះគិត គឺមិនព្រមទទួលស្គាល់អ្វីដែលគ្មានភស្តុតាង ។
• វប្បធម៌ទូទៅ គឺត្រូវមានវប្បធម៌ទូទៅទូលាយ និងវិជ្ជាឯកទេសច្បាស់ផងដើម្បីធានាលំនឹងផ្លូវចិត្ត ។
• ជំនឿលើគោលការណ៍ចំបង គឺត្រូវមានជំនឿស៊ប់លើគោលការណ៍ចំបងៗរបស់ស្យង់ ប្រៀបបានអ្នកជឿសាសនាហើយបដិសេធចៃដន្យ ។
• គំនិតសាបេក្ខភាព គឹជឿថាស្យង់រីកលូតលាស់ឥតឈប់ឈរ ដូចនេះសច្ចភាពរបស់ស្យង់ សច្ចសធៀបហើយប្រកាន់គំនិតងឿងឆ្ងល់ជានិច្ច  ។
• គំនិតពិនិត្យសេរី ជាគំនិតមិនរណបអាជ្ញាធរណាមួយ មិននៅក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយ ឬសាសនា ឬស្យង់ណាមួយឡើយ ។