សំណួរ
១. តើទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋមានអ្វីខ្លះ ? ចូរបង្ហាញភាពខុសគ្នារវាងទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋនិងទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ។
២. តើអំពើណាខ្លះចាត់ទុកជាការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិស្របច្បាប់ផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុ ? តើអំពើទាំងនោះចាត់ទុកជាបទល្មើសប្រភេទណា ?
៣. តើច្បាប់ភូមិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានប៉ុន្មាន ជំពូក និងប៉ុន្មានមាត្រា ?
៤. ដើម្បីទទួលបានការអនុម័តច្បាប់មួយ និងអាចយកទៅប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការបាន តើត្រូវឆ្លងកាត់តាមរយៈស្ថាប័នណាខ្លះ ?
៥. តើការហាមឃាត់មនុស្សមិនឱ្យគោរពសាសនាណាមួយទោសដែរឬទេ ? ព្រោះអ្វី ?
ចម្លើយ
១. ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋមាន ៖
- ទ្រព្យធនធានធម្មជាតិ មានជាអាទិ៍ ព្រៃឈើ ផ្លូវទឹក បឹងធម្មជាតិ ច្រាំងទន្លេ និងត្រើយសមុទ្រ ។
- ទ្រព្យដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាសាធារណៈមានកំពង់ផែ ផ្លូវទឹក ព្រលានយន្តហោះ ផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវលំ ។
- ទ្រព្យទាំងឡាយដែលដាក់ឱ្យដំណើរការជាសាធារណៈ ដូចជា សាលារៀន អគាររដ្ឋបាល និង មន្ទីរពេទ្យជាដើម ។
- ទ្រព្យផ្សេងទៀតដែលបង្កើតជាដែនបម្រុងធម្មជាតិបេតិកភ័ណ្ឌបុរាណវិទ្យា វប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្រ្តអចលនវត្ថុជាព្រះរាជទ្រព្យដែលមិនមែនជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់ព្រះរាជ្យវង្សានុវង្ស ។
ភាពខុសគ្នារវាងទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និងទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ៖
- ទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ជាទ្រព្យដែលមានជាប់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ មិនអាចលក់ដូរ មិនអាចកំណត់អាជ្ញា
- ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ ជាទ្រព្យសម្បត្តិទាំងឡាយដែលមិនស្ថិតនៅក្រោមទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និងមិនមែនទ្រព្យជាកម្មសិទ្ធិរបស់ឯកជន ឬសមូហភាព ។ ទ្រព្យសម្បត្តិនេះអាចលក់ដូរ បែងចែក ឬផ្ទេរសិទ្ធិបានតាមការកំណត់ដោយច្បាប់ ។
២. អំពើដែលចាត់ទុកជាការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិស្របច្បាប់ផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុគឺ ៖
- រាល់អំពើប្រព្រឹត្តដោយជាក់ស្តែងរំលោភកាន់កាប់អចលនវត្ថុដោយចេតនា ដោយមិនទទួលស្គាល់ប័ណ្ណចេញដោយរដ្ឋបាលសុរិយោដី
- រាល់ការប្រព្រឹត្តដោយជាក់ស្តែង រារាំអ្នកកាន់កាប់ដោយសន្តិភាពឬម្ចាស់ទ្រព្យនៅក្នុងតំបន់ដែលមិនទាន់មានប្លង់សុរិយោដី
- រាល់ការចូលកាន់កាប់មិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ឬមិនប្រក្រតីលើអចលនវត្ថុដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ
- រាល់ការបំប្លែងពីសម្បទានមកជាកម្មសិទ្ធិ លើកលែងតែសម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម ។
- រាល់អំពើទាំងអស់ខាងលើចាត់ទុកជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ។
៣. ច្បាប់ភូមិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមាន១៩ ជំពូក និង២៦៨ មាត្រា ។
៤. ដើម្បីទទួលបានការអនុម័តច្បាប់មួយ និងអាចយកទៅប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការបាន ត្រូវឆ្លងកាត់តាមរយៈស្ថាប័ន ៖
ក. ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ (រាជរដ្ឋាភិបាល)
- រៀបចំពង្រាងច្បាប់បានលើកឡើងដោយរដ្ឋមន្ត្រីជាសាមីក្រសួងនិងបញ្ជូនទៅរដ្ឋមន្ត្រី ដែលមានការពាក់ព័ន្ធក្នុងការអនុវត្ត ។
- ពិភាក្សាលើពង្រាងច្បាប់នោះ ក្នុងកិច្ចប្រជុំអន្តរក្រសួង ឬជាមួយក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ។
- សិក្សាពង្រាងច្បាប់នោះដោយអគ្គលេខាធិការនៃរាជរដ្ឋាភិបាលដើម្បី ធានាថាច្បាប់ដែលបានស្នើឡើងនោះត្រឹមត្រូវស្របតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញហើយ ឬនៅ ?
- ពិនិត្យ និងអនុម័តពង្រាងច្បាប់នោះដោយគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ។
- ដាក់ពង្រាងច្បាប់នោះជូនសភាជាតិ ។
ខ. ស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ (រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា )
- គណៈកម្មាធិការអចិន្តៃ្រ ត្រូវបញ្ជូនច្បាប់នេះទៅគណៈកម្មាធិការ ឯកទេសដែលពាក់ព័ន្ធដើម្បីពិនិត្យ ។
- ពិនិត្យ និងអនុម័តច្បាប់នេះក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គនៃរដ្ឋសភា ។
- បញ្ជូនច្បាប់នេះទៅព្រឹទ្ធសភាពដើម្បីពិនិត្យ និងអនុម័ត
- ជូនក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញពិនិត្យនិងអនុម័តចុងក្រោយ ។
គ. ស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ
- ព្រះមហាក្សត្រទត និងឡាយព្រះហស្ថចុះព្រះរាជក្រម ប្រកាសឱ្យប្រើច្បាប់ (ច្បាប់ត្រូវចូលជាធរមាន) ។
៥. ការហាមឃាត់មនុស្សមិនឱ្យគោរពសាសនាណាមួយគឺជាអំពើរំលោភសិទ្ធិព្រោះមនុស្សម្នាក់សិទ្ធិជឿនិងគោរពតាមសាសនាណាមួយខ្លួនពេញចិត្តមិនអាចបង្ខំបានទេ ។ សេរីភាពខាងជំនឿនិងការប្រតិបត្តិខាងសាសនាត្រូវបានរដ្ឋធានាក្នុងលក្ខខណ្ឌដែលមិនប៉ះពាល់ដល់ជំនឿឬសាសនាដទៃទៀតដល់សណ្តាប់ធ្នាប់និងសន្តិសុខសាធារណៈ ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ ។ អ្នកដែលរំលោភសិទ្ធិខាងជំនឿអាចមានទោសព្រហ្មទណ្ឌ ។
