វិញ្ញាសា វប្បធម៌ទូទៅ អរិយាធម៌ខ្មែរគ្រប់ភូមិសិក្សា ( វិញ្ញាសាទី ៣៦ )

សំណួរ​

១. តើសិលប្រាំក្នុងសាសនាមានការវៀរចាកប៉ុន្មានយ៉ាង ?

២. តើព្រះពុទ្ធសាសនាមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយកសាងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នដូចម្ដេចខ្លះ ?

៣. នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា រតនាត្រៃឬកែវទាំងបីមានអ្វីខ្លះ ?

៤. តើភស្ដុតាងណាខ្លះដែលបញ្ជាក់ថាព្រះពុទ្ធសាសនាចូលមកប្រតិស្ឋានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ?

៥. តើការបង្រៀនកូនខ្មែរ នៅតាមវត្តអារាមពីសម័យបុរាណបានបណ្ដុះនូវទស្សនៈអ្វីខ្លះ ?

ចម្លើយ

១. សីលប្រាំក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាមានការវៀរចាក ៥ យ៉ាងគឺ ៖

• បាណាតិបាតា វៀរចាកការសម្លាប់ជីវិតមនុស្សសត្វ
• មុសាវាទិ វៀរចាកការនិយាយកុហក
• អទិន្នាទានា វៀរចាកការលួចកូនប្រពន្ទគេ
• សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានា វៀរចាកការផឹកគ្រឿងស្រវឹង ។

២. ព្រះពុទ្ធសាសនាមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយកសាងសង្គមកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នដូចជា​ ៖

• ផ្នែកសិលធម៌មានជំនឿលើកម្មផល ស្គាល់បាប និងបុណ្យនាំឪ្យការរស់នៅត្រូវប្រកាន់សច្ចៈ សុចរិត និងយុត្តិធម៌ ។
• បុគ្គលខ្មែរម្មាក់ៗយល់ថាការកសាងបាបកម្ម ផលត្រូវទទួលគឺផលអាក្រក់ ទោះត្រូទទួលបច្ចុប្បន្នជាតិ ឬអនាគតជាតិពុំអាចជៀសរួចឡើយ ។ ដូចនេះគេម្នាក់ៗខំប្រឹងកសាងតែអំពើល្អ ដើម្បីដទទួលបានផលល្អវិញ ជាហេតុធ្វើឪ្យនេះគេម្នាក់ៗខំប្រឹងកសាងតែអំពើល្អ ដើម្បីទទួលផលល្អវិញ ជាហេតុធ្វើឪ្យសង្គមទាំងមូលមានសណ្ដាប់ធ្នាក់ និងមនុស្សធម៌ ។
• ផ្នែកវប្បធម៌ និងសង្គមធម៌ពុទ្ធសាសនា នាំចូលមកក៏បានជួយពង្រីកចំណេះដឹងផ្នែកអក្សរ ភាសា អក្សរសិល្ប៍ឪ្យសង្គមខ្មែរយើងដែលជាពិសេសបច្ចុប្បន្ននៅតាមវត្តអារាម ។ ប្រជាជនខ្មែរដែលគោរពព្រះពុទ្ធសាសនាសុទ្ធតែជឿថាការកសាកកុសល ដាច់ខាតផលដែលត្រូវទទួលគឺផលល្អ ដូច្នេះគេបានរួមគ្នា ក្នុងការជួយសង្គ្រោះមនុស្សដូចគ្នាដែលកំពុងជួបប្រទះការលំបាក មិនតែប៉ុណ្ណោះគេបានបរិច្ឆានទ្រព្យសម្បត្តិក្នុងកសាងមន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន ស្ពាន ថ្នល់ ដើម្បីយកកុសលទៅអនាគត ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះពុទ្ធសាសនានៅបានជួយលើវិស័យផ្សេងៗទៀតជាច្រើនក្នុងសង្គមឋខ្មែរ ។

៣. នៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនារតនត្រៃ ឬ កែវទាំងបីមានព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌និងព្រះសង្ឃមានទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះជាបរមត្រ ព្រះពុទ្ធជានម្ចាស់គ្រូ ព្រះធម៌ជាពាក្យប្រៀនប្រដៅ ព្រះសង្ឃជាអ្នករក្សាធម៌ ។

៤. ភស្ដុតាងណាខ្លះដែលបណ្ជាក់ថាព្រះពុទ្ធសាសនាចូលមកប្រតិស្ឋានក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងគឺតាមរយៈសិលាចារិកវ៉ូកាញ់កម្ពុជាក្រោម នាស.វទី​២ នៃគ.សក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទស្រីមារៈសន្និដ្ឋានជាព្រះពុទ្ធសាសនាចូលមកប្រតិស្ឋានចក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងតាំងពីស.វទី ២ នៃគ.សមកម្ល៉េះ ។

 ៥. ការបង្រៀនកូនខ្មែរ នោតាមវត្តអារាមពីសម័យបុរាណសបានបណ្ដុះនូវទស្សនៈមួយចំនួនដូចជា ៖

• ឪ្យចេះស្រឡាញ់ជាតិ ចេះការពារជាតិ និងការពារទ្រព្យសម្បត្តិជាតិខ្មែរ
• ឪ្យចេះគោរពសិទ្ធមនុស្ស​និងចេះការពារសិទ្ធិមនុស្ស
• ឪ្យចេះសម្របខ្លួនរស់នៅក្នុងសង្គមួយទៅតាមកាលៈទេសៈ
• ឪ្យចេះយល់ពីតម្លៃនៃជីវិតមនុស្សទាំងអស់
• ឪ្យយយល់ពីតម្លៃនៃសាមគ្គី សន្ដិភាព សេរីភាពរបស់ខ្លួន និងអ្នកដទៃ ។